Жай сөйлем (жақсыз жасалуы)

Дауыс ырғағы бірте-бірте көтеріліп, сөйлемнің соңына қарай бәсендейді

• хабарлы

• лепті

• сұраулы

• бұйрықты

Бас жағы көтеріңкі, соңғы жағы оңша бәсендемей, көтеріңкі қалыппен тыңады

• хабарлы

• лепті

• сұраулы

• бұйрықты

Дауыс ырғағы сөйлем соңында көтеріңкі қалыпта болады

• хабарлы

• лепті

• сұраулы

• бұйрықты

"ше" сұраулық шылауы арқылы жасалатын сұраулы сөйлем

• анықтауыштық сұрақ

• жетек сұрақ

• негізгі сұрақ

• риторикалық сұрақ

сұрау есімдігінің қатысуы арқылы жасалатын сұраулы сөйлем

• жетек

• риторикалық

• негізгі

• анықтауыш

ма, ме, ба, бе, па, пе шылауларының қатысуы арқылы жасалатын сұраулы сөйлем

• жетек

• риторикалық

• негізгі

• анықтауыш

Сұрау интонациясы арқылы ғана жасалатын сұраулы сөйлем

• жетек

• анықтауыш

• негізгі

• риторикалық

Лепті сөйлемнің жасалу жолдары

• көңіл күй одағайлары

• иә, сірә, бәлкім көмекші сөздері арқылы

• қалау рай арқылы

• бұйрық рай арқылы

Бұйрықты сөйлемнің жасалу жолдары

• көңіл күй одағайлары

• иә, сірә, бәлкім көмекші сөздері арқылы

• қалау рай арқылы

• бұйрық рай арқылы

Лепті сөйлемнің жасалу жолдары

• бұйрық, шартты райға -шы, -ші жұрнағының жалғануы арқылы

• иә, сірә, бәлкім көмекші сөздері арқылы

• -ау, -ақ, -ай, ғой шылаулары арқылы

• бұйрық рай арқылы