วิเคราะห์พระบรมราโชวาท

"เพราะความปรารถนาของพ่อไม่อยากให้ลูกมีอำนาจที่จะเกะกะอย่างนั้นเลย" ตีความได้ว่าอย่างไร

• อย่าถือตัวเป็นพระเจ้าให้ประพฤติตนให้ดี

• ประหยัด

• วิชาที่ต้องเรียนคือภาษาและเลข

• จงถือตัวเป็นพระเจ้า

“ขอบอกให้รู้เสียแต่ต้นมือว่า ถ้าผู้ใดไปเป็นหนี้มา

     จะไม่ยอมใช้หนี้ให้เลย  หรือถ้าเป็นการจำเป็นจะต้องใช้ 

     จะไม่ใช้เปล่าโดยไม่มีโทษแก่ตัวเลย พึงรู้ไว้เถิดว่าต้อง

     ใช้หนี้เมื่อใดก็จะต้องรับโทษเมื่อนั้นพร้อมกัน”

ข้อความนี้สอนในเรื่องใด

•  การรักษาชื่อเสียง

• การใช้จ่ายทรัพย์

• การลงโทษผู้ทำความผิด

• วิธีการปฏิบัติตนตามคำพ่อสอน

“จงรู้สึกตัวเป็นนิจเถิด” ถ้าใช้เป็นภาษาปัจจุบัน ควรใช้ว่า อย่างไร

• จงจำไว้เถิดว่า

• พึงระลึกไว้เสมอว่า

• ให้รู้จักเตรียมพร้อม

• ให้มีความตื่นตัวอยู่เสมอ

พระบรมราโชวาทที่เรียนนี้นำไปใช้ได้ในโอกาสใด

• ขณะที่ศึกษาเล่าเรียน 

•  ขณะที่เดินทางไปต่างประเทศ

• ขณะที่ปฏิบัติหน้าที่รับผิดชอบ

• ใช้ได้ทุกโอกาสพิจารณาตามความเหมาะสมของสถานการณ์

เพราะเหตุใด รัชกาลที่ 5 จึงมีพระบรมราโชวาทตอนหนึ่งว่า “การซึ่งให้มีโอกาสและให้ทุนทรัพย์ ซึ่งจะได้เล่าเรียนวิชานี้ เป็นทรัพย์มรดกอันประเสริฐดีกว่าทรัพย์สินเงินทองอื่น ๆ”

• เพราะความรู้เป็นสิ่งที่หายากกว่าทรัพย์สินชนิดอื่น ๆ

• เพราะความรู้เป็นสิ่งที่หาได้ง่ายกว่าทรัพย์สินอื่น ๆ

• เพราะความรู้คือทรัพย์ที่ติดตัวไปตลอด ไม่มีใครมาแย่งชิง หรือทำลายได้

• เพราะความรู้นำไปขายไม่ได้ แต่ทรัพย์อื่น ๆ นำไปขายได้

“ถ้าจะถือว่าเกิดมาเป็นเจ้านายแล้วนิ่ง ๆ อยู่จนตลอดชีวิตก็เป็นสบาย ดังนั้นจะไม่ผิดอันใดกับ สัตว์ดิรัจฉานอย่างเลวนัก สัตว์ดิรัจฉานมันเกิดมากิน ๆ นอน ๆ แล้วก็ตาย” พระบรมราโชวาทตอนนี้สะท้อนให้เห็นแนวคิดตามข้อใดมากที่สุด

• การเปรียบเทียบสถานะมนุษย์กับสัตว์เพื่อกระตุ้นให้เกิดการพัฒนาตนเอง

• การตระหนักถึงความสำคัญของการทำหน้าที่ของตนเอง

• การไม่ยึดติดกับสถานะทางสังคมและแสวงหาความสุขส่วนตัว

• การมุ่งเน้นการใช้ชีวิตเรียบง่ายและไม่แสวงหาความเปลี่ยนแปลง

ข้อความต่อไปนี้ แสดงว่าผู้เล่ากล่าวต้องการสอนในเรื่องใด “จงรู้ไว้เถิดว่า ถ้าเมื่อได้ทำความผิดมาเมื่อใด จะได้รับโทษโดยทันที การมีพ่อเป็นพระเจ้าแผ่นดินนั้นจะไม่เป็นการช่วยเหลืออุดหนุนแก้ไขอันใดได้เลย”

• ไม่ให้สำคัญผิดว่าจะได้รับความช่วยเหลือ

• ไม่ให้หลงยศศักดิ์ ของตน

• ไม่ให้กระทำความผิดใด ๆ

• ไม่ให้ถืออำนาจประพฤติมิชอบ

“จงเป็นคนอ่อนน้อม ว่าง่ายสอนง่าย อย่าให้เป็นทิฐิมานะไปในทางที่ผิด

จงประพฤติตัว หันมาทางที่ชอบที่ถูกอยู่เสมอเป็นนิจ จงละเว้นเวลาที่ชั่วซึ่งรู้ได้เอง

แก่ตัวหรือมีผู้ตักเตือนแนะนำให้รู้แล้วอย่าให้ล่วงให้เป็นไปได้เลยเป็นอันขาด”

ข้อความนี้ตรงกับพุทธภาษิตข้อใด

• พึงใคร่ครวญก่อนแล้วจึงทำ

• ธรรมที่ประพฤติดีแล้วนำสุขมาให้

• บัณฑิตย่อมเว้นสิ่งที่ไม่เป็นประโยชน์ ถือเอาแต่สิ่งที่เป็นประโยชน์

• พึงรักษาจิตของตน เหมือนคนประคองบาตรที่เต็มด้วยน้ำมัน

"อย่าตื่นตัวเองว่าได้ไปร่ำเรียนภาษาฝรั่งแล้วลืมภาษาไทย" จากข้อความข้างต้น ผู้แต่งต้องการสอนในเรื่องใด

• การเรียนรู้และใช้ภาษาไทยเท่านั้นในการพัฒนาสังคม

• การเรียนรู้ภาษาไทยให้มากขึ้นเพื่อแข่งขันกับภาษาต่างประเทศ

• การไม่ยึดติดกับวัฒนธรรมต่างชาติและปฏิเสธการเปลี่ยนแปลง

• การไม่ละเลยรากเหง้าและความเป็นเอกลักษณ์ของตนเอง

"เพราะวิชาความรู้ในหนังสือไทยที่มีผู้แต่งไว้นั้นเป็นแต่ของเก่า ๆ มีน้อย

เพราะมิได้สมาคมกับชาติอื่นช้านานเหมือนวิชาการในประเทศยุโรป..." ข้อความข้างต้นสะท้อนอะไรมากที่สุด

• สะท้อนความล้าหลังของวิชาความรู้ในสมัยนั้น

• สะท้อนการยอมรับว่าการศึกษาของไทยล้าหลังและควรปรับปรุงโดยยึดแนวทางของตะวันตก

• สะท้อนความแตกต่างทางความรู้ของไทยกับตะวันตก

• สะท้อนความมุ่งมั่นของไทยในการรักษาเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม