МОДО 4 сынып 1_вар

МӘТІННІҢ МАЗМҰНЫМЕН ТАНЫСЫП, ТӨМЕНДЕГІ ТАПСЫРМАНЫ ОРЫНДАҢЫЗ

Әке мен бала     

Бір адам он жасар баласын ертіп, егіннен жаяу келе жатса, жолда қалған аттың бір ескі тағасын көріп, баласына айтты:

— Анау тағаны, балам, ала жүр, — деп.

Бала әкесіне:

— Сынып қалған ескі тағаны алып неғылайын, — деді.

Әкесі үндемеді, тағаны өзі иіліп алды да, жүре берді.

Қаланың шетінде темірші ұсталар бар екен, соған жеткен соң, әкесі қайырылып, манағы тағаны соларға үш тиынға сатты. Одан біраз жер өткен соң, шие сатып отырғандардан ол үш тиынға бірталай шие сатып алды. Сонымен, шиені орамалына түйіп, шетінен өзі бірем - бірем алып жеп, баласына қарамай, аяңдап жүре берді. Біраз жер өткен соң, әкесінің қолынан бір шие жерге түседі. Артында келе жатқан бала да тым - ақ қызығып келеді екен, жерге түскен шиені жалма-жан жерден алып, аузына салды. Біраздан соң және бір шие, онан біраз өткен соң және бір шие, сонымен әр жерде бір әкесінің қолынан түскен шиені он шақты рет иіліп, жерден алып жеді. Ең соңында әкесі тоқтап тұрып айтты:

— Көрдің бе, мана тағаны жамансынып жерден бір ғана иіліп көтеріп алуға еріндің, енді сол тағаға алған шиенің жерге түскенін аламын деп бір еңкеюдің орнына он еңкейдің. Мұнан былай есінде болсын: аз жұмысты қиынсынсаң — көп жұмысқа тап боласың, азға қанағат ете білмесең — көптен де құр боласың, — деді.

СҰРАҚ № 1

1. Мәтіндегі негізгі ой.

• Еңбек бәрін жеңбек.

• Еңбекпен келген нан тәтті.

• Жұмыстың қиыны жоқ.

• Үлкенді сыйлау.

• Жалқаулық – жаман қасиет.

МӘТІННІҢ МАЗМҰНЫМЕН ТАНЫСЫП, ТӨМЕНДЕГІ ТАПСЫРМАНЫ ОРЫНДАҢЫЗ

Әке мен бала     

Бір адам он жасар баласын ертіп, егіннен жаяу келе жатса, жолда қалған аттың бір ескі тағасын көріп, баласына айтты:

— Анау тағаны, балам, ала жүр, — деп.

Бала әкесіне:

— Сынып қалған ескі тағаны алып неғылайын, — деді.

Әкесі үндемеді, тағаны өзі иіліп алды да, жүре берді.

Қаланың шетінде темірші ұсталар бар екен, соған жеткен соң, әкесі қайырылып, манағы тағаны соларға үш тиынға сатты. Одан біраз жер өткен соң, шие сатып отырғандардан ол үш тиынға бірталай шие сатып алды. Сонымен, шиені орамалына түйіп, шетінен өзі бірем - бірем алып жеп, баласына қарамай, аяңдап жүре берді. Біраз жер өткен соң, әкесінің қолынан бір шие жерге түседі. Артында келе жатқан бала да тым - ақ қызығып келеді екен, жерге түскен шиені жалма-жан жерден алып, аузына салды. Біраздан соң және бір шие, онан біраз өткен соң және бір шие, сонымен әр жерде бір әкесінің қолынан түскен шиені он шақты рет иіліп, жерден алып жеді. Ең соңында әкесі тоқтап тұрып айтты:

— Көрдің бе, мана тағаны жамансынып жерден бір ғана иіліп көтеріп алуға еріндің, енді сол тағаға алған шиенің жерге түскенін аламын деп бір еңкеюдің орнына он еңкейдің. Мұнан былай есінде болсын: аз жұмысты қиынсынсаң — көп жұмысқа тап боласың, азға қанағат ете білмесең — көптен де құр боласың, — деді.

СҰРАҚ № 2

2. Мәтінге сәйкес мақал-мәтелді таңда.

• Еңбегі аздың өнбегі аз.

• Не екскең соны орасың.

• Біткен іске сыншы көп.

• Ырыс алды ынтымақ

• Жаңбермен жер көгерер,       Еңбекпен ел көгерер.

МӘТІННІҢ МАЗМҰНЫМЕН ТАНЫСЫП, ТӨМЕНДЕГІ ТАПСЫРМАНЫ ОРЫНДАҢЫЗ

Әке мен бала     

Бір адам он жасар баласын ертіп, егіннен жаяу келе жатса, жолда қалған аттың бір ескі тағасын көріп, баласына айтты:

— Анау тағаны, балам, ала жүр, — деп.

Бала әкесіне:

— Сынып қалған ескі тағаны алып неғылайын, — деді.

Әкесі үндемеді, тағаны өзі иіліп алды да, жүре берді.

Қаланың шетінде темірші ұсталар бар екен, соған жеткен соң, әкесі қайырылып, манағы тағаны соларға үш тиынға сатты. Одан біраз жер өткен соң, шие сатып отырғандардан ол үш тиынға бірталай шие сатып алды. Сонымен, шиені орамалына түйіп, шетінен өзі бірем - бірем алып жеп, баласына қарамай, аяңдап жүре берді. Біраз жер өткен соң, әкесінің қолынан бір шие жерге түседі. Артында келе жатқан бала да тым - ақ қызығып келеді екен, жерге түскен шиені жалма-жан жерден алып, аузына салды. Біраздан соң және бір шие, онан біраз өткен соң және бір шие, сонымен әр жерде бір әкесінің қолынан түскен шиені он шақты рет иіліп, жерден алып жеді. Ең соңында әкесі тоқтап тұрып айтты:

— Көрдің бе, мана тағаны жамансынып жерден бір ғана иіліп көтеріп алуға еріндің, енді сол тағаға алған шиенің жерге түскенін аламын деп бір еңкеюдің орнына он еңкейдің. Мұнан былай есінде болсын: аз жұмысты қиынсынсаң — көп жұмысқа тап боласың, азға қанағат ете білмесең — көптен де құр боласың, — деді.

СҰРАҚ № 3

3. Әкесінің баласына айтқан өсеті.

• Сынып қалған ескі тағаны алып неғылайын

• Манағы тағаны соларға үш тиынға сатты

• Қаланың шетінде темірші ұсталар бар екен

• Аз жұмысты қиынсынсаң — көп жұмысқа тап боласың

• Анау тағаны, балам, ала жүр

Әке мен бала     

Бір адам он жасар баласын ертіп, егіннен жаяу келе жатса, жолда қалған аттың бір ескі тағасын көріп, баласына айтты:

— Анау тағаны, балам, ала жүр, — деп.

Бала әкесіне:

— Сынып қалған ескі тағаны алып неғылайын, — деді.

Әкесі үндемеді, тағаны өзі иіліп алды да, жүре берді.

Қаланың шетінде темірші ұсталар бар екен, соған жеткен соң, әкесі қайырылып, манағы тағаны соларға үш тиынға сатты. Одан біраз жер өткен соң, шие сатып отырғандардан ол үш тиынға бірталай шие сатып алды. Сонымен, шиені орамалына түйіп, шетінен өзі бірем - бірем алып жеп, баласына қарамай, аяңдап жүре берді. Біраз жер өткен соң, әкесінің қолынан бір шие жерге түседі. Артында келе жатқан бала да тым - ақ қызығып келеді екен, жерге түскен шиені жалма-жан жерден алып, аузына салды. Біраздан соң және бір шие, онан біраз өткен соң және бір шие, сонымен әр жерде бір әкесінің қолынан түскен шиені он шақты рет иіліп, жерден алып жеді. Ең соңында әкесі тоқтап тұрып айтты:

— Көрдің бе, мана тағаны жамансынып жерден бір ғана иіліп көтеріп алуға еріндің, енді сол тағаға алған шиенің жерге түскенін аламын деп бір еңкеюдің орнына он еңкейдің. Мұнан былай есінде болсын: аз жұмысты қиынсынсаң — көп жұмысқа тап боласың, азға қанағат ете білмесең — көптен де құр боласың, — деді.

СҰРАҚ № 4

4. Мәтін авторын белгіле

• А.Байтұрсынов

• Ы.Алтынсарин

• Б.Соқпақбаев

• М.Әуезов

• А.Құнанбаев

МӘТІННІҢ МАЗМҰНЫМЕН ТАНЫСЫП, ТӨМЕНДЕГІ ТАПСЫРМАНЫ ОРЫНДАҢЫЗ

Әке мен бала     

Бір адам он жасар баласын ертіп, егіннен жаяу келе жатса, жолда қалған аттың бір ескі тағасын көріп, баласына айтты:

— Анау тағаны, балам, ала жүр, — деп.

Бала әкесіне:

— Сынып қалған ескі тағаны алып неғылайын, — деді.

Әкесі үндемеді, тағаны өзі иіліп алды да, жүре берді.

Қаланың шетінде темірші ұсталар бар екен, соған жеткен соң, әкесі қайырылып, манағы тағаны соларға үш тиынға сатты. Одан біраз жер өткен соң, шие сатып отырғандардан ол үш тиынға бірталай шие сатып алды. Сонымен, шиені орамалына түйіп, шетінен өзі бірем - бірем алып жеп, баласына қарамай, аяңдап жүре берді. Біраз жер өткен соң, әкесінің қолынан бір шие жерге түседі. Артында келе жатқан бала да тым - ақ қызығып келеді екен, жерге түскен шиені жалма-жан жерден алып, аузына салды. Біраздан соң және бір шие, онан біраз өткен соң және бір шие, сонымен әр жерде бір әкесінің қолынан түскен шиені он шақты рет иіліп, жерден алып жеді. Ең соңында әкесі тоқтап тұрып айтты:

— Көрдің бе, мана тағаны жамансынып жерден бір ғана иіліп көтеріп алуға еріндің, енді сол тағаға алған шиенің жерге түскенін аламын деп бір еңкеюдің орнына он еңкейдің. Мұнан былай есінде болсын: аз жұмысты қиынсынсаң — көп жұмысқа тап боласың, азға қанағат ете білмесең — көптен де құр боласың, — деді.

СҰРАҚ № 5

5. Мәтіндегі балаға тән қасиет

• Тәкәппарлық

• Бойкүйездік

• Ақылдылық

• Жалқаулық

• Ұмытшақтық

МӘТІННІҢ МАЗМҰНЫМЕН ТАНЫСЫП, ТӨМЕНДЕГІ ТАПСЫРМАНЫ ОРЫНДАҢЫЗ

Әке мен бала     

Бір адам он жасар баласын ертіп, егіннен жаяу келе жатса, жолда қалған аттың бір ескі тағасын көріп, баласына айтты:

— Анау тағаны, балам, ала жүр, — деп.

Бала әкесіне:

— Сынып қалған ескі тағаны алып неғылайын, — деді.

Әкесі үндемеді, тағаны өзі иіліп алды да, жүре берді.

Қаланың шетінде темірші ұсталар бар екен, соған жеткен соң, әкесі қайырылып, манағы тағаны соларға үш тиынға сатты. Одан біраз жер өткен соң, шие сатып отырғандардан ол үш тиынға бірталай шие сатып алды. Сонымен, шиені орамалына түйіп, шетінен өзі бірем - бірем алып жеп, баласына қарамай, аяңдап жүре берді. Біраз жер өткен соң, әкесінің қолынан бір шие жерге түседі. Артында келе жатқан бала да тым - ақ қызығып келеді екен, жерге түскен шиені жалма-жан жерден алып, аузына салды. Біраздан соң және бір шие, онан біраз өткен соң және бір шие, сонымен әр жерде бір әкесінің қолынан түскен шиені он шақты рет иіліп, жерден алып жеді. Ең соңында әкесі тоқтап тұрып айтты:

— Көрдің бе, мана тағаны жамансынып жерден бір ғана иіліп көтеріп алуға еріндің, енді сол тағаға алған шиенің жерге түскенін аламын деп бір еңкеюдің орнына он еңкейдің. Мұнан былай есінде болсын: аз жұмысты қиынсынсаң — көп жұмысқа тап боласың, азға қанағат ете білмесең — көптен де құр боласың, — деді.

СҰРАҚ № 6

6. Таға жасалатын зат

• Қорғасын

• Темір

• Тас

• Болат

• Қатты ағаш

МӘТІННІҢ МАЗМҰНЫМЕН ТАНЫСЫП, ТӨМЕНДЕГІ ТАПСЫРМАНЫ ОРЫНДАҢЫЗ

Мектеп
...Бүгін қыргүйектің бірі – оқу басталатын күн екен. Киіз үйде орналасқан мектепте оқып жаттық. Әліппе жетіспейді. Екеуара бір оқулық. Дәптерді тіземіздің үстіне қойып немесе жерге етпеттеп жатып жазамыз. Оқулық қана емес, қарындаштың да тапшы кезі.
Бір күні Сағатбай ағай сыныпқа бір уыс қарындаш алып келді. Екеуара бір қарындаштан үлестірді. «Өздерің пышақпен бөліп алыңдар», – деді. Осы арада сыныпта біраз дау-жанжал туып қалды. Бөлінген қарындаштардың бір жағы ұзындау, бір жағы қысқалау болып шығады. Әркім ұзынырағын алғысы келеді. – Тоқтаңдар! Бөлмей тұра тұрыңдар.
Сағатбай ағай шыбықты қарындаштың бойына дәл етіп туралады. Оны екі бүктеп сындырды. Осы тәсілмен қарындаштың дәл ортасын табуды көрсетті. Осы оңай ақыл біздің басымызға неғып келмеген?! Ұзынды-қысқалы боп бөлініп қойылған қарындаштар бар ғой. Оларды не істейміз?
Сағатбай ағай бұған да ақыл тапты. Жеребе салып, ешкім ренжіместей етіп бөліп берді. Қарындаштың кесілмеген ұштарын теңестіріп, кесілген жағын көрсетпей, ұстап тұрады. Қалағаныңды суырасың. Ұзыны кез келе ме, қысқасы ма, белгісіз...
(Бердібек Соқпақбаев)

СҰРАҚ № 7

7. Мектептің орналасқан жері

• жертөле

• алаң

• кірпіш үй

• сарай

• киіз  үй

МӘТІННІҢ МАЗМҰНЫМЕН ТАНЫСЫП, ТӨМЕНДЕГІ ТАПСЫРМАНЫ ОРЫНДАҢЫЗ

Мектеп
...Бүгін қыргүйектің бірі – оқу басталатын күн екен. Киіз үйде орналасқан мектепте оқып жаттық. Әліппе жетіспейді. Екеуара бір оқулық. Дәптерді тіземіздің үстіне қойып немесе жерге етпеттеп жатып жазамыз. Оқулық қана емес, қарындаштың да тапшы кезі.
Бір күні Сағатбай ағай сыныпқа бір уыс қарындаш алып келді. Екеуара бір қарындаштан үлестірді. «Өздерің пышақпен бөліп алыңдар», – деді. Осы арада сыныпта біраз дау-жанжал туып қалды. Бөлінген қарындаштардың бір жағы ұзындау, бір жағы қысқалау болып шығады. Әркім ұзынырағын алғысы келеді. – Тоқтаңдар! Бөлмей тұра тұрыңдар.
Сағатбай ағай шыбықты қарындаштың бойына дәл етіп туралады. Оны екі бүктеп сындырды. Осы тәсілмен қарындаштың дәл ортасын табуды көрсетті. Осы оңай ақыл біздің басымызға неғып келмеген?! Ұзынды-қысқалы боп бөлініп қойылған қарындаштар бар ғой. Оларды не істейміз?
Сағатбай ағай бұған да ақыл тапты. Жеребе салып, ешкім ренжіместей етіп бөліп берді. Қарындаштың кесілмеген ұштарын теңестіріп, кесілген жағын көрсетпей, ұстап тұрады. Қалағаныңды суырасың. Ұзыны кез келе ме, қысқасы ма, белгісіз...
(Бердібек Соқпақбаев)

СҰРАҚ № 8

8. Сағатбай ағайдың сыныпқа алып келген заты

• оқулықтар

• қаламсаптар

• қарындаштар

• сызғыштар

• фломастерлер

МӘТІННІҢ МАЗМҰНЫМЕН ТАНЫСЫП, ТӨМЕНДЕГІ ТАПСЫРМАНЫ ОРЫНДАҢЫЗ

Мектеп
...Бүгін қыргүйектің бірі – оқу басталатын күн екен. Киіз үйде орналасқан мектепте оқып жаттық. Әліппе жетіспейді. Екеуара бір оқулық. Дәптерді тіземіздің үстіне қойып немесе жерге етпеттеп жатып жазамыз. Оқулық қана емес, қарындаштың да тапшы кезі.
Бір күні Сағатбай ағай сыныпқа бір уыс қарындаш алып келді. Екеуара бір қарындаштан үлестірді. «Өздерің пышақпен бөліп алыңдар», – деді. Осы арада сыныпта біраз дау-жанжал туып қалды. Бөлінген қарындаштардың бір жағы ұзындау, бір жағы қысқалау болып шығады. Әркім ұзынырағын алғысы келеді. – Тоқтаңдар! Бөлмей тұра тұрыңдар.
Сағатбай ағай шыбықты қарындаштың бойына дәл етіп туралады. Оны екі бүктеп сындырды. Осы тәсілмен қарындаштың дәл ортасын табуды көрсетті. Осы оңай ақыл біздің басымызға неғып келмеген?! Ұзынды-қысқалы боп бөлініп қойылған қарындаштар бар ғой. Оларды не істейміз?
Сағатбай ағай бұған да ақыл тапты. Жеребе салып, ешкім ренжіместей етіп бөліп берді. Қарындаштың кесілмеген ұштарын теңестіріп, кесілген жағын көрсетпей, ұстап тұрады. Қалағаныңды суырасың. Ұзыны кез келе ме, қысқасы ма, белгісіз...
(Бердібек Соқпақбаев)

СҰРАҚ № 9

9. «Оқулық қана емес, қарындаштың да тапшы кезі.» деген сөйлемдегі «тапшы» сөзінің мағынасына мәндес сөз

• тауып ал

• ізде

• өте көп

• мүлдем жоқ

• өте аз

МӘТІННІҢ МАЗМҰНЫМЕН ТАНЫСЫП, ТӨМЕНДЕГІ ТАПСЫРМАНЫ ОРЫНДАҢЫЗ

Мектеп
...Бүгін қыргүйектің бірі – оқу басталатын күн екен. Киіз үйде орналасқан мектепте оқып жаттық. Әліппе жетіспейді. Екеуара бір оқулық. Дәптерді тіземіздің үстіне қойып немесе жерге етпеттеп жатып жазамыз. Оқулық қана емес, қарындаштың да тапшы кезі.
Бір күні Сағатбай ағай сыныпқа бір уыс қарындаш алып келді. Екеуара бір қарындаштан үлестірді. «Өздерің пышақпен бөліп алыңдар», – деді. Осы арада сыныпта біраз дау-жанжал туып қалды. Бөлінген қарындаштардың бір жағы ұзындау, бір жағы қысқалау болып шығады. Әркім ұзынырағын алғысы келеді. – Тоқтаңдар! Бөлмей тұра тұрыңдар.
Сағатбай ағай шыбықты қарындаштың бойына дәл етіп туралады. Оны екі бүктеп сындырды. Осы тәсілмен қарындаштың дәл ортасын табуды көрсетті. Осы оңай ақыл біздің басымызға неғып келмеген?! Ұзынды-қысқалы боп бөлініп қойылған қарындаштар бар ғой. Оларды не істейміз?
Сағатбай ағай бұған да ақыл тапты. Жеребе салып, ешкім ренжіместей етіп бөліп берді. Қарындаштың кесілмеген ұштарын теңестіріп, кесілген жағын көрсетпей, ұстап тұрады. Қалағаныңды суырасың. Ұзыны кез келе ме, қысқасы ма, белгісіз...
(Бердібек Соқпақбаев)

СҰРАҚ № 10

10. Қарындаш бөлу кезіндегі дау-жанжалдың болу себебі,

• әркім  бөлінген  қарындаштың ұзынырағын алғысы келді.

• әркім бөлінген  қарындаштың қысқарағын алғысы келді.

• әркім мұғалім ұсынған қарындашты  алғысы келді.

• әркім өзі үйінен әкелген қарындашты  алғысы келді.

• көп оқушы қарындашты алғысы келмеді.