eie 4.5.6.7

İstehsal  ehtiyatları dedikdə nə nəzərdə tutulur?

• müəssisənin satışa çıxardığı hazır məhsulları

• yeni məhsulların istehsalı və ya xidmətlərin göstərilməsi zamanı istehsal istehlakı üçün nəzərdə tutulmuş material ehtiyatları

• satış üçün nəzərdə tutulmuş, istehsal edilmiş məhsulların ehtiyatları

• xidmətlərin göstərilməsi zamanı istifadə olunan materiallar

• satılmayan,depolarda toplanan ehtiyatlar

 Satış ehtiyatları nədir?

• yeni məhsulların istehsalı və ya xidmətlərin göstərilməsi zamanı istehsal istehlakı üçün nəzərdə tutulmuş material ehtiyatlarıdır

• xammal,yarımfabrikatlar,istehsal avadanlıqlarının məcmusudur

• satış üçün nəzərdə tutulmuş, istehsal edilmiş məhsulların ehtiyatlarıdır.

• xidmətlərin göstərilməsi zamanı tələb olunan materiallardır

• məhsul istehsalında nəzərdə tutulmuş avadanlıqlardır.

Mal ehtiyatlarının normadan artıq olması necə nəticələnə bilər?

• mal ehtiyatlarının dövriyyəsində ləngimələr baş verir və həddindən çox ehtiyatın toplanılması mal ehtiyatlarının bir hissəsinin sıradan çıxması ilə nəticələnə bilər

• istehsalın fasiləsizliyi pozula bilər, satışdakı sifarişlərin yerinə yetirməsində çətinliklər yaranar

• gəlirlilik səviyyəsi aşağı düşər və müştərilərin müəyyən hissəsi itirilə bilər

• ehtiyat çatışmazlığına yol açaraq,müəssisənin fəaliyyətinə mənfi təsir göstərər

• sifarişlərin yerinə yetirməsində axsamalar baş verər

Mal ehtiyatlarının çatışmaması nə ilə nəticələnə bilər?

• mal ehtiyatlarının dövriyyəsi prosesi pozular

• sifarişlər vaxtında ödənilməklə müştəri tələbi yerinə yetirilə bilər

• müəssisədə işçi çatışmazlığı yarana bilər

• istehsalın fasiləsizliyi pozula bilər, satışdakı sifarişlərin yerinə yetirməsində çətinliklər yaranar, gəlirlilik səviyyəsi aşağı düşər və müştərilərin müəyyən hissəsi itirilə bilər.

• ehtiyatlar depolarda saxlanma şəraitinə uyğunlaşdırılaraq paylayıcı şəbəkələrə ötürülər

Müəssisənin tədarük təchizat planının tərtib edilməsində ən vacib mərhələ:

• təmir və texniki xidmət ehtiyacları üçün materiallara tələbatının hesablanması

• materiallara olan tələbatın müəyyən edilməsi

• daxili resurslardan istifadənin hesablanması

• material təchizatı balanslarının tərtib edilməsi

• hazırlıq işlərinin görülməsi

Ehtiyatlar ifadə olunduğu ölçülərdən asılı olaraq necə bölünür

• mütləq və nisbi ehtiyatlar

• cari və təhlükəsizlik ehtiyatları

• nisbi ehtiyatlar,cari ehtiyatlar

• təhlükəsizlik ehtiyatları,mövsümi ehtiyatlar

• mövsümi ehtiyatlar,mütləq ehtiyatlar

Mütləq ehtiyatlar necə ifadə olunur

• fiziki ifadələrlə (ton, metr, kubmetr, ədəd və s.) və pul ifadəsində (manat, min manat, milyon manat)

• materialın istehlakı və ya tədarükü günləri, həftələri, ayları ilə ifadə edilir

• yalnız fiziki ifadələrlə

• məmulatların istehlakı üzrə

• yalnız pul ifadəsində

Quruluşuna görə təyinatından və formalaşma səbəblərindən asılı olaraq istehsal vasitələrinin ehtiyatları aşağıdakılardan ibarətdir

• sənaye ehtiyatları; bitməmiş istehsalat ehtiyatları

• dövlət ehtiyatları ,mütləq ehtiyatlar

• satış və ya əmtəə ehtiyatları; sənaye ehtiyatları; bitməmiş istehsalat ehtiyatları və dövlət ehtiyatları.

• sənaye ehtiyatları; bitməmiş istehsalat ehtiyatları, nisbi ehtiyatlar

• mütləq və nisbi ehtiyatlar

Dövlət ehtiyatları:

• Materialın tədarükü və istehlakının faktiki şərtləri planlaşdırılanlardan kənara çıxdıqda istehsalı təmin etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur.

• sənaye istehlakı üçün nəzərdə tutulmuş istehlak müəssisələrinin anbarlarında yerləşən ehtiyatlardır

• Daşımada iştirak edən bütün nəqliyyat növləri üzrə olan ehtiyatlardır

• gözlənilməz şəraitdə: təbii fəlakətlər zamanı, məhsul çatışmazlığı, hərbi müdaxilə və s. hallarında milli iqtisadiyyatın sistemli inkişafı məqsədi ilə ehtiyaclarını ödəmək üçün nəzərdə tutulub

• düzgün cavab yoxdur

istehsal müəssisəsində satış ehtiyatlarının səviyyəsi necə tənzimlənməlidir?

• istehsal müəssisəsi həmişə öz anbarında lazımi miqdarda hazır məhsulu saxlamalıdır ki, almaq istədiyi və haqqını ödəməyə hazır olduğu anda onu istehlakçıya çatdırmağı təmin edə bilsin

• həddindən artıq ehtiyat stoklanaraq,depolara yüklənməlidir

• müştəri tələbi nəzərə alınmadan proqnoz əsasında ehtiyat səviyyəsi qorunmalıdır

• düzgün proqnozlaşdırma əsasında xammal və avadanlıqlar toplanmalıdır

• bütün variantlar düzgündür