PSY2 | Review chương 3

Rối nhiễu tâm lý khác khó khăn tâm lý ở điểm nào?

Tìm phát biểu đúng nhất dưới đây

• Rối nhiễu tâm lý có liên quan tới yếu tố sinh lý học

• Rối nhiễu tâm lý là bệnh có thể chữa được

• Rối nhiễu tâm lý gây tổn hại tới các hoạt động chức năng của con người

• Khó khăn tâm lý gây tổn hại tới các hoạt động chức năng của con người

____ là tri giác sai thực tại; ____ là những niềm tin sai sự thật

• Hoang tưởng; ảo giác

• Giấc mơ; ảo giác

• Ảo giác; giấc mơ

• Ảo giác; hoang tưởng

Dưới đây là những lý giải của các trường phái tâm lý học khác nhau về rối nhiễu tâm lý. Hãy ghép từng lý giải với trường phái tương ứng.

• Phân tâm học

• Các hành vi có vấn đề đều là những hành vi học được/được củng cố

• Tâm lý học nhận thức

• Rối nhiễu là do tư duy sai lệch, xu hướng trầm trọng hóa các khía cạnh tiêu cực của cuộc sống

• Tâm lý học nhân văn

• Rối nhiễu xuất phát từ cái nhìn méo mó về bản thân, không được sống thật với bản thân

• Tâm lý học hành vi

• Rối nhiễu tâm lý có căn nguyên từ những mâu thuẫn chưa được giải quyết từ thuở ấu thơ, tồn tại trong vô thức

Rối nhiễu​​ (a)   được đặc trưng bởi trạng thái lo sợ thái quá hoặc không phù hợp. Các rối nhiễu cụ thể bao gồm chứng ám sợ, rối nhiễu hoảng sợ, rối nhiễu ám ảnh cưỡng chế, và rối nhiễu (b)   . Một người có thể có phản ứng lo âu do bị xáo trộn trong tư duy, hoặc do họ từng có trải nghiệm tồi tệ với ​ (c)   tương tự trong quá khứ. Về mặt sinh học, rối nhiễu này có liên quan tới sự mất cân bằng của​ (d)   trong não bộ, và các bất thường khác về não.

• lo âu
• lo âu lan tỏa
• kích thích
• các chất dẫn truyền
• bản thể
• tâm trạng
• phân ly

Cảm giác nhẹ nhõm, được giải thoát khỏi lo âu mà người OCD có được sau khi thực hiện theo các thôi thúc cưỡng chế của họ là một dạng...

(có giải thích)

• Kích thích có điều kiện

• Kích thích không điều kiện

• Củng cố âm tính

• Củng cố dương tính

Answer explanation

OCD (rối nhiễu ám ảnh cưỡng chế) được đặc trưng bởi các hành vi lặp đi lặp lại, được thực hiện một cách cưỡng chế theo quy trình.

Ví dụ: A. bị ám ảnh với vi khuẩn và có OCD, nên mỗi ngày phải rửa tay ít nhất 10 lần, mỗi lần rửa tay phải kéo dài ít nhất 5 phút. Khi rửa tay, A. kì cọ mỗi ngón tay, mu bàn tay, lòng bàn tay ít nhất 5 lần. Khi thực hiện theo đúng quy trình cưỡng chế này, A. cảm thấy nhẹ nhõm, không còn lo lắng, vì "chắc chắn tay mình đã thật sự sạch". Ngày hôm sau, A. lại tiếp tục lặp lại quy trình này, bởi nó đã từng giúp A. được giải thoát khỏi sự lo âu trước đó.

Như vậy, cảm giác nhẹ nhõm, được giải thoát khỏi lo âu ở đây chính là yếu tố củng cố cho hành vi rửa tay lặp đi lặp lại được tiếp diễn. Yếu tố củng cố này được gọi là củng cố âm tính, bởi nó làm mất đi sự lo âu.

Đây là một ví dụ điển hình về điều kiện hóa - một cơ chế thuộc về tâm lý học hành vi.

Hãy ghép những mô tả dưới đây với các rối nhiễu lo âu tương ứng

• Rối nhiễu ám sợ (Phobic disorder)

• Lo lắng thái quá, thường xuyên về gần như tất cả mọi thứ

• Rối nhiễm ám ảnh cưỡng chế (OCD - Obsessive-compulsive disorder)

• Sợ hãi phi lý, cực đoan về một sự vật, tình huống cụ thể

• Rối nhiễu hoảng loạn (Panic disorder)

• Cảm giác khiếp sợ cực điểm và mạnh mẽ; xuất hiện một cách bất chợt

• Rối nhiễu lo âu lan tỏa (Generalized anxiety disorder)

• Các suy nghĩ, hành vi lặp đi lặp lại, không thể kiểm soát

Rối nhiễu phân ly được đặc trưng bởi các xáo trộn trong trí nhớ, ý thức, và danh tính, gây ảnh hưởng tới khả năng duy trì sự thống nhất trong cảm nhận về ​ (a)   . Các loại rối nhiễu phân ly bao gồm rối nhiễu ​ (b)   phân ly, ​mất trí nhớ phân ly.

Một đặc điểm thường thấy ở nhiều người có rối nhiễu phân ly, ấy là họ thường có tuổi thơ bị bạo hành. Vì vậy, nhiều nhà khoa học tin rằng rối nhiễu phân ly có thể là một ​ (c)   , nhằm bảo vệ cái tôi của người bị bạo hành khỏi những kí ức sang chấn hay cảm xúc đau thương.

• bản thân
• nhân cách
• cơ chế ứng phó
• cuộc sống

Những trường hợp tồn tại nhiều nhân cách trong một cá nhân duy nhất được gọi là ...

Answer explanation

Rối nhiễu danh tính phân ly/Rối nhiễu nhân cách phân ly/Đa nhân cách đều là những thuật ngữ dùng để chỉ những cá nhân có những biểu hiện của hai hay nhiều nhân cách riêng biệt.

Các nhân cách này có những đặc điểm riêng biệt, có phong thái và cách nói chuyện không giống nhau, và có những kí ức khác nhau. Những nhân cách ấy thậm chí có thể có khai báo khác nhau về tuổi tác, giới tính, xu hướng tính dục, ... của mình.

Tên tiếng Anh của rối nhiễu này là dissociative identity disorder.

Mất trí nhớ phân ly ...

(có giải thích)

• có lí do cụ thể về mặt y học/vật lý

• dường như không liên quan tới bất kỳ sự kiện gây sang chấn cụ thể nào

• không có lí do cụ thể về mặt thần kinh

• là sự mất trí nhớ mãi mãi về mọi thứ

Answer explanation

Mất trí nhớ phân ly là một rối nhiễu tâm lý, nghĩa là việc mất trí nhớ này hoàn toàn không phải do chấn thương cơ thể/não bộ gây ra. Cho đến nay, các nhà khoa học cũng chưa tìm thấy lý giải nào về mặt sinh lý học thần kinh cho chứng mất trí nhớ của rối nhiễu này.

Những đoạn kí ức bị mất của người mất trí nhớ phân ly thường có liên quan tới các trải nghiệm gây sang chấn cụ thể. Đôi khi, những kí ức này được tái hiện trong não bộ, chứ không hoàn toàn biến mất.

Mất trí nhớ phân ly không phải là bị đầu bị va đập nên mất trí nhớ về toàn bộ cuộc sống của mình một cách mãi mãi (như thường thấy trên phim ảnh), mà là một cơ chế ứng phó của tâm lý người, giúp người bệnh quên đi những điều gây đau khổ cho người ấy.

Người có​ ​ (a)   thường phàn nàn và có những lo lắng vô cớ về các vấn đề thực thể không thể được lý giải về mặt y học. Freud tin rằng các rối nhiễu bản thể là do các mâu thuẫn nội tại chuyển hóa thành các triệu chứng vật lý. Thuyết học tập thì tin rằng rối nhiễu bản thể có tác dụng giảm ​ (b)   . Còn thuyết nhận thức thì cho rằng các triệu chứng của rối nhiễu này là biểu hiện của các ​ (c)   .

• rối nhiễu bản thể
• căng thẳng/lo âu
• thiên kiến nhận thức
• rối nhiễu lo âu
• rối nhiễu hoảng loạn
• rối nhiễu tâm trạng