divan ve Tanzimat şiiri

XVIII. yüzyılda yaşamış Klasik Türk edebiyatı şairidir. Sebki Hindi'nin önemli temsilcileri arasında gösterilir. Genç yaşta divan sahibi olmuştur. Divan şiiri geleneğinin son büyük temsilcilerinden biri olarak gösterilir. Mesnevi yazma gücünü alegorik bir eser olan Hüsn-ü Aşk ile ispat etmiştir.

Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir? (2018)

• Nabî

• Nedim

• Şeyh Galip

• Şeyhülislam Yahya

• Hayali

“Kuşların dili” anlamına gelen ve mesnevi nazım şeklinde yazılmış olan ---- adlı eser, İranlı şair Feridüddin Attar tarafından kaleme alınmıştır. İçinde tasavvufi hikâyeler bulunan eserin Türkçe uyarlaması, yazıldığı dönemin dil özelliklerini göstermesi bakımından oldukça önemlidir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? (2018)

• Makâlât

• Garibnâme

• Mantıku’t-Tayr

• Dânişmendnâme

• Atebetü’l-Hakâyık

Her beyti başlı başına bağımsız bir şiir olmakla birlikte bütün beyitleri arasında bir duygu ve düşünce birliği bulunan şiirlere Divan edebiyatında ---- denir. Örneğin Fuzûlî’nin gerek Divan’ında gerekse ---- mesnevisinde bu türden şiirlerin sayısı oldukça fazladır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? (2018)

• yek-ahenk gazel - Leyla vü Mecnun

• rindane gazel - Şikâyetname

• âşıkane gazel - Rind ü Zâhid

• yek-avaz gazel - Hadîkatü’s-Süeda

• beytü’l gazel - Beng ü Bade

Bir gazele ait üç beyit şu şekildedir:

I. Ne denlü ağlasa zâr olsa âşık

Açılsa gülse gül-zâr olsa dilber

II. Cefâyı az kılsa Hayretî’ye

Sözüm bu kim vefâ-dâr olsa dilber

III. Öpülse yâr ile yâr olsa dilber

Koculsa râm-ı dil-dâr olsa dilber

Bu beyitlerin şiirde yer alma sırası aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

• I - III - II

• II - I - III

• II - III - I

• III - II - I

• III - I - II

----; gazellerinde gerçek aşkı, zevki ve eğlenceyi gerçekçi bir üslupla dile getirmiştir. O, ---- gibi üzüntü ve acılarını tasavvufi kavramlardan hareketle sembolik bir dille yansıtan yanık bir âşık değil neşeli bir kişiliktir.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? (2016)

• Hoca Dehhani – Nesimi

• Nedîm – Fuzûli

• Bâkî – Hayali

• Zâtî – Şeyhülislam Yahya

• Bağdatlı Rûhî – Şeyh Galip

Türk edebiyatında gerçek anlamda ilk mizahi ürünler; masallar, fıkralar ve seyirlik oyunlardır. Divan edebiyatında bir kimseyi yermek, olumsuz bir gidişatı eleştirmek amacıyla yazılan hicviyeler de bir çeşit mizah ürünüydü. Bu tür metinlerde abartılı bir dil kullanılır ve hicvedilen kişi âdeta yerin dibine geçirilmeye çalışılırdı. ----, bu bağlamda akla gelen ilk örneklerden biridir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? (2016)

• Nâbî’nin Hayriyye’si

• Şeyhî’nin Harnâme’si

• Nef’î’nin Siham-ı Kaza’sı

• Bağdatlı Rûhî’nin Terkib-i Bend’i

• Fuzûli’nin Şikâyetnâme’si

Çağdaşlarına göre zarif bir dile, zengin bir hayale, canlı bir tasvir yeteneğine sahip olan ----, her yönüyle büyük bir şairdir. İslami ilimlere ve Acem edebiyatına tam olarak vakıf olduğu bazen çok sanatlı olan kasidelerinden anlaşılır. Edebiyatımızdaki yergi türünün şaheserlerinden birini ortaya koyan şair; II. Murat’a sunduğu, “öküzlerdeki boynuza sahip olmayı uman bir eşeğin kulağından ve kuyruğundan olması” ana fikrini işlediği, mesnevi nazım biçimini kullandığı sembolik tarzdaki eseriyle ünlüdür.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? (2015)

• Neşatî

• Nailî

• Ahmet Paşa

• Şeyhî

• Fuzûlî

Tezkire ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? (2014)

• Dönemin şairlerinin biyografisine yer verilir.

• Şairlerin şiirlerinden örneklere rastlamak mümkündür.

• Yer yer şiirle ilgili eleştiriler veya değerlendirmeler yapılır.

• Birbirinin tekrarı mahiyetinde bilgiler bulunabilmektedir.

• Şairlerin kendi şiirleriyle ilgili değerlendirmeleri geniş olarak yer alır.

---- Lale Devri’nin İstanbul’unu yansıtan şiirlerinde dış dünyadan aldıklarını; duyduğu, gözlemlediği gibi aktarmaya çalışır. Gazel ve kasidelerinin yanında ---- nazım biçimini tercih etmesi; yaşama sevincini içinde duyan, hor görülen geçici dünya zevklerini tatmayı amaçlayan bir yaradılışın doğal sonucudur.

Bu parçada boş bırakılan yerlere, aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? (2014)

• Baki – murabba

• Fuzuli – mesnevi

• Şeyh Galip – şarkı

• Nedim – şarkı

• Nefî – mesnevi

Meded meded bu cihânın yıkıldı bir yanı

Ecel Celâlileri aldı Mustafâ Hân’ı

Tolundı mihr-i cemâli bozıldı erkânı

Vebâle koydular âl ile Âl-i Osmânı

Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Şehzade Mustafa’nın öldürülmesini anlatan ve yukarıda ilk iki beyti verilen mersiye, divan şiiriyle ilgili olarak aşağıda verilen özelliklerden hangisiyle örtüşmemektedir? (2014)

• Sosyal konulardan uzak durması

• Belli mazmunlara yer vermesi

• Aruz veznini kullanması

• Sanatlı bir dille yazılması

• Belirli nazım şekillerini kullanması