แบบทดสอบประเมินความฉลาดรู้ด้านวิทยาศาสตร์ตามแนวทาง PISA 2025 (1)

พิมพ์ชื่อ - สกุล ชั้น เลขที่ โรงเรียน อำเภอ กลุ่มโรงเรียน

_{เช่น (เด็กชายรักเรียน มากจิต ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เลขที่ 3 โรงเรียนรักดีหามจั่ว อำเภอขุขันธ์ กลุ่มโรงเรียนนาดี)}

คำถามที่ 1.1 ในสถานการณ์การระบาดของโรคอุบัติใหม่ รัฐบาลจำเป็นต้องตัดสินใจเลือกชนิดของวัคซีนเพื่อจัดหาให้กับประชาชน คุณในฐานะที่ปรึกษาด้านสาธารณสุข ควรแนะนำให้รัฐบาลประเมินและใช้ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์อย่างไรเพื่อให้การตัดสินใจนั้นมีประสิทธิภาพและน่าเชื่อถือที่สุด

• อ้างอิงจากความนิยมของวัคซีนที่ถูกพูดถึงมากที่สุดในสื่อกระแสหลักและพิจารณาจากแบรนด์ผู้ผลิตที่มีชื่อเสียง

• เลือกวัคซีนที่ราคาถูกที่สุด เพื่อลดภาระค่าใช้จ่ายของรัฐบาลและประชาชน

• สอบถามความคิดเห็นจากเพื่อนบ้านและสื่อสังคมออนไลน์ เนื่องจากเป็นข้อมูลที่เข้าถึงง่ายและเป็นประสบการณ์ตรง

• พิจารณาจากข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ที่เผยแพร่โดยองค์กรสาธารณสุขระดับโลก เช่น องค์การอนามัยโลก (WHO) และศึกษาผลการทดลองทางคลินิกที่ผ่านการตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชา

Tags

การออกแบบและประเมิน ฯ

คำถามที่ 1.2 จากสถานการณ์การระบาดของไข้หวัดใหญ่ในปี 2568 ดังกล่าว ให้นักเรียนเลือกข้อมูลที่สนับสนุนข้อสรุปว่า "ภาคเหนือมีอัตราผู้ป่วยต่อประชากรแสนคนสูงกว่าภาคอื่น ๆ ของประเทศไทย"

(คำตอบมีมากกว่า 1 จุด)

Tags

การออกแบบและประเมิน

ฯ

คำถามที่ 2.1

จากสถานการณ์ข้างต้น นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 คนใดสรุปบทความดังกล่าวไม่ถูกต้อง ให้อธิบายเหตุผลประกอบด้วย

คำถามที่ 3.1

สถานการณ์: คุณครูพานักเรียนไปทัศนศึกษาที่คลองแห่งหนึ่งซึ่งเคยอุดมสมบูรณ์ไปด้วยปลาพื้นเมืองหลายชนิด เช่น ปลาสลิด ปลาหมอไทย และปลาตะเพียน แต่เมื่อไม่นานมานี้มีรายงานว่าประชากรปลาพื้นเมืองลดลงอย่างน่าเป็นใจหาย และพบปลาหมอคางดำเป็นจำนวนมาก นักวิทยาศาสตร์ได้ตั้งข้อสังเกตว่ามีการเปลี่ยนแปลงของพืชน้ำบางชนิดและลักษณะของตะกอนดินใต้น้ำด้วย

คำถาม: จากสถานการณ์ข้างต้น นักเรียนจะอธิบายถึงความเชื่อมโยงของปรากฏการณ์การลดลงของปลาพื้นเมือง และการพบปลาหมอคางดำจำนวนมากกับผลกระทบต่อระบบนิเวศของคลองได้อย่างไร?

• การเพิ่มขึ้นของปลาหมอคางดำช่วยเพิ่มความหลากหลายของชนิดพันธุ์ปลาโดยรวม ทำให้ระบบนิเวศสมบูรณ์ขึ้น

• ปลาหมอคางดำแข่งขันแย่งชิงอาหารและที่อยู่อาศัยกับปลาพื้นเมือง ส่งผลให้ปลาพื้นเมืองลดลง และอาจส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมอื่น ๆ ในคลอง

• การลดลงของปลาพื้นเมืองเกิดจากมลพิษทางน้ำเพียงอย่างเดียว ไม่เกี่ยวข้องกับการเข้ามาของปลาหมอคางดำ

• ปลาหมอคางดำกินพืชน้ำและตะกอนดินใต้น้ำ ช่วยทำความสะอาดคลอง ทำให้สภาพแวดล้อมดีขึ้นสำหรับปลาพื้นเมือง

Tags

การอธิบายปรากฎการณ์

คำถามที่ 3.2

สถานการณ์: กรมประมงได้ออกประกาศเตือนให้ประชาชนไม่นำสัตว์น้ำต่างถิ่น รวมถึงปลาหมอคางดำ ไปปล่อยลงในแหล่งน้ำธรรมชาติ และจัดกิจกรรมให้ความรู้แก่ชุมชนประมงในพื้นที่ชายฝั่งและปากแม่น้ำถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากการแพร่ระบาดของปลาชนิดนี้ นอกจากนี้ ยังส่งเสริมให้ชาวประมงจับปลาหมอคางดำขึ้นมาใช้ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจ เช่น การแปรรูปเป็นอาหารสัตว์

คำถาม: จากแนวทางการดำเนินการของกรมประมงข้างต้น นักเรียนคิดว่ากลยุทธ์ใดที่เน้น "การป้องกัน" การแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำในระยะยาว และทำไมกลยุทธ์นั้นจึงมีความสำคัญที่สุด?

• การส่งเสริมให้ชาวประมงจับปลาหมอคางดำขึ้นมาใช้ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจเป็นกลยุทธ์ป้องกันหลัก เพราะจะช่วยลดจำนวนปลาในธรรมชาติได้ทันที

• การออกประกาศเตือนและการให้ความรู้แก่ชุมชนเป็นกลยุทธ์ป้องกันที่สำคัญที่สุด เพราะเป็นการแก้ไขปัญหาที่ต้นเหตุโดยการหยุดยั้งการนำเข้าและปล่อยชนิดพันธุ์รุกราน

• การทำความเข้าใจวงจรชีวิตของปลาหมอคางดำอย่างละเอียดเป็นกลยุทธ์ป้องกันที่ดีที่สุด เพราะจะช่วยให้สามารถควบคุมประชากรได้แม่นยำขึ้น

• การนำเข้าผู้ล่าตามธรรมชาติของปลาหมอคางดำจากต่างประเทศเป็นกลยุทธ์ป้องกันที่มีประสิทธิภาพสูงสุด เพราะจะช่วยควบคุมประชากรได้อย่างถาวร

Tags

การอธิบายปรากฎการณ์

คำถามที่ 3.3

สถานการณ์: ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา พื้นที่ชุ่มน้ำแห่งหนึ่งซึ่งเคยเป็นแหล่งวางไข่และอนุบาลลูกปลาพื้นเมืองที่สำคัญ ได้รับผลกระทบจากการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำอย่างรุนแรง ทำให้จำนวนปลาพื้นเมืองและสัตว์น้ำขนาดเล็กอื่นๆ ลดลงอย่างเห็นได้ชัด ชาวบ้านในพื้นที่สังเกตว่าน้ำในคลองเริ่มขุ่นขึ้น และมีตะกอนมากขึ้นในช่วงที่ปลาหมอคางดำมีปริมาณสูงสุด องค์กรอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมได้เข้ามาสำรวจและพบว่าระบบนิเวศโดยรวมเริ่มเสื่อมโทรมลง

คำถาม: นักเรียนจะอธิบายผลกระทบระยะยาวที่อาจเกิดขึ้นกับพื้นที่ชุ่มน้ำแห่งนี้ หากไม่มีการจัดการควบคุมประชากรปลาหมอคางดำอย่างมีประสิทธิภาพ?

• พื้นที่ชุ่มน้ำจะมีความหลากหลายทางชีวภาพเพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัด เนื่องจากปลาหมอคางดำจะปรับตัวเข้ากับระบบนิเวศและช่วยเพิ่มจำนวนสัตว์น้ำโดยรวม

• คุณภาพน้ำในพื้นที่ชุ่มน้ำจะดีขึ้นเรื่อยๆ เนื่องจากการเพิ่มขึ้นของปลาหมอคางดำจะช่วยกำจัดตะกอนและสิ่งปฏิกูลในน้ำ

• ระบบนิเวศของพื้นที่ชุ่มน้ำจะเสียสมดุลอย่างถาวร เกิดการลดลงอย่างต่อเนื่องของชนิดพันธุ์พื้นเมือง และอาจส่งผลให้สูญเสียหน้าที่ทางนิเวศวิทยาที่สำคัญของพื้นที่นั้นไป

• ผลกระทบจะมีเพียงชั่วคราวเท่านั้น หลังจากนั้นปลาหมอคางดำจะลดจำนวนลงเองตามธรรมชาติเมื่ออาหารในพื้นที่หมดไป

Tags

การอธิบายปรากฎการณ์

คำถามที่ 3.4

จากเรื่องปลาหมอคางดำ

สถานการณ์: อ่างเก็บน้ำแห่งหนึ่งกำลังประสบปัญหาการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำ ทำให้จำนวนปลาพื้นเมืองลดลงอย่างมากและน้ำเริ่มขุ่น หน่วยงานประมงและชุมชนได้ร่วมกันวางแผนจัดการ โดยมีแนวคิดดังนี้:

1. 1. แนะนำให้ชาวบ้านจับปลาหมอคางดำเพื่อบริโภคหรือนำไปแปรรูปเป็นปุ๋ย

2. 2. พิจารณานำปลาชะโด ซึ่งเป็นผู้ล่าตามธรรมชาติของปลาขนาดเล็ก มาปล่อยในอ่างเก็บน้ำ เพื่อควบคุมประชากรปลาหมอคางดำ

3. 3. จัดกิจกรรมรณรงค์ให้ความรู้เรื่องปลาหมอคางดำและอันตรายของชนิดพันธุ์ต่างถิ่นในโรงเรียนและชุมชนอย่างต่อเนื่อง

4. จากสถานการณ์และแนวคิดข้างต้น โปรดพิจารณาแต่ละประเด็นว่า "ใช่" หรือ "ไม่ใช่"

Tags

การออกแบบและประเมิน ฯ

คำถามที่ 4.1

จากสถานการณ์ไมโครพลาสติกในน้ำดื่มของข้อมูลทั้ง 3 แหล่ง นักเรียนคิดว่าข้อมูลจากแหล่งใดมีความน่าเชื่อถือมากที่สุด

• ข้อมูลชิ้นที่ 1

• ข้อมูลชิ้นที่ 2

• ข้อมูลชิ้นที่ 3

Tags

การศึกษาค้นคว้าและประเมิน ฯ

คำถามที่ 4.2

ให้เหตุผลสนับสนุนการเลือกเชื่อข้อมูลดังกล่าว

Tags

การศึกษาค้นคว้าและประเมิน ฯ