BẰNG CHỨNG VÀ HỌC THUYẾT TIẾN HÓA

Câu 1: Đâu là ví dụ của hướng tiến hóa phân kỳ?

A. Ngà voi và sừng tê giác.

B. Cánh chim và cánh côn trùng.

C. Cánh dơi và tay người.

D. Vòi voi và vòi bạch tuộc.

• A

• B

• C

• D

Câu 2: Có bao nhiêu bằng chứng không phải là bằng chứng giải phẫu học so sánh?

(1) Đa số các loài đều sử dụng chung một bộ mã di truyền.

(2) Xương chi dưới của các loài động vật có xương sống phân bố từ trong ra ngoài tương tự nhau.

(3) Sự tương đồng về phát triển phôi của một số loài động vật có xương sống.

(4) Ở các loài động vật có vú, đa số con đực vẫn còn di tích của tuyến sữa không hoạt động.

(5) Gai xương rồng và tua cuốn của đậu Hà Lan đều là biến dạng của lá.

(6) Cá voi còn di tích của xương đai hông, xương đùi và xương chày, hoàn toàn không dính tới cột sống.

• 2

• 3

• 4

• 5

Answer explanation

1 và 3

Câu 3: Trên chuyến hành trình của mình, Đacquyn đã nghiên cứu hơn đảo Galapagot và ông đã ghi nhận được những thông số sau:

• -Có 105 loài chim trong đó có 82 loài là đặc hữu.

• -Trong 48 loài thân mềm thì có 41 loài đặc hữu.

• -Ở đây không có một loài lưỡng cư nào.

• -Tổng cộng có 700 loài thực vật, 250 là loài đặc hữu.

Có bao nhiêu nhận xét sai về Galapagot?

(1) Là đảo lục địa.

(2) Thành phần loài đa dạng hơn nhiều so với đất liền.

(3) Nhiều loài đặc hữu hơn trong đất liền.

(4) Chỉ những loài có khả năng di cư hay phát tán mạnh thì mới có khả năng xuất hiện trên đảo.

(5) Ít những loài động vật có kích thước lớn.

• 2

• 3

• 4

• 5

Câu 4: Thuyết thực bào nội cộng sinh được phát biểu như sau: tế bào nhân thực tiến hóa nhờ vào sự cộng sinh với các tế bào nhân sơ. Các bào quan chứa ADN như ti thể, lục lạp là những phần cộng sinh của nhóm vi khuẩn hiếu khí (ti thể) hay vi khuẩn lam (lạp thể) có xưa. Nhận xét đúng về giả thuyết trên?

A. Đây là bằng chứng sinh học phân tử, chứng minh nguồn gốc chung của sinh giới.

B. Đây là bằng chứng giải phẫu học so sánh, chứng minh nguồn gốc khác nhau của loài tự dưỡng và dị dưỡng.

C. Đây là bằng chứng sinh học tế bào, chứng minh nguồn gốc chung của sinh giới.

D. Đây là bằng chứng sinh học phân tử, chứng minh nguồn gốc khác nhau của loài tự dưỡng và dị dưỡng.

• A

• B

• C

• D

Câu 5: Nói về bằng chứng phôi sinh học so sánh, phát biểu nào sau đây là đúng?

A. Phôi sinh học so sánh nghiên cứu những đặc điểm khác nhau trong giai đoạn đầu, giống nhau ở giai đoạn sau trong quá trình phát triển phôi của các loài.

B. Phôi sinh học so sánh chỉ nghiên cứu những đặc điểm giống nhau trong quá trình phát triển phôi của các loài động vật.

C. Phôi sinh học so sánh chỉ nghiên cứu những đặc điểm khác nhau trong quá trình phát triển phôi của các loài động vật.

D. Phôi sinh học so sánh nghiên cứu những đặc điểm giống nhau và khác nhau trong quá trình phát triển phôi của các loài động vật.

• A

• B

• C

• D

Câu 6: Cho các hiện tượng sau:

• -Ở Nam Mỹ không có loài thỏ sinh sống (theo quan sát của Darwin).

• -Các loài chim sẻ trên quần đảo Galapagos có hình thái khác nhau giữa các đảo và khác cả với loài trên đất liền.

• -Một số nhóm người thích nghi với môi trường khác nhau như người Eskimo với khí hậu lạnh.

• -Các loài động vật khác nhau có cấu trúc chi tương tự nhau nhưng khác biệt ở chi tiết (tay người, cánh dơi, vây cá...).

• -Các loài nấm men truyền tải thông tin di truyền theo cách giống nhau, tương tự như ở sinh vật nhân thực.

• -Các loài sống ở môi trường khác nhau có cấu tạo cơ thể tương tự nhau để thích nghi với điều kiện sống đó.

• -Dơi là động vật có vú nhưng lại có khả năng bay.

• -Loài thú có nguồn gốc ở Nam Mỹ, Châu Nam Cực và Châu Đại Dương cho thấy chúng phát triển riêng biệt ở mỗi châu lục.

• -Ở người, hông nở, các dây chằng phát triển giúp đứng thẳng và đi bằng hai chân.

• -Các sinh vật đều có những hợp chất sinh học cơ bản giống nhau như enzyme, ATP, ADN...

• -Ở thai nhi, vết tích của khe mang vẫn còn thấy rõ.

• -Cấu trúc phân tử hemoglobin của các loài linh trưởng khá giống nhau.

Có các nhận định sau về các hiện tượng trên đây:

a. Có 3 hiện tượng thuộc bộ môn khoa học là địa lí sinh học.

b. Có 5 hiện tượng thuộc bộ môn khoa học giải phẫu học so sánh.

c. Có 3 hiện tượng thuộc bộ môn khoa học là sinh học phân tử.

d. Có 1 hiện tượng thuộc bộ môn khoa học là phôi sinh học so sánh.

Số nhận định đúng là:

• 0

• 2

• 4

• 1

Câu 7: Có bao nhiêu bằng chứng không phải là bằng chứng giải phẫu học so sánh?

a)      Đa số các loài đều sử dụng chung một bộ mã di truyền.

b)      Xương chi dưới của các loài động vật có xương sống phân bố từ trong ra ngoài tương tự nhau.

c)      Sự tương đồng về phát triển phôi của một số loài động vật có xương sống.

d)      Ở các loài động vật có vú, đa số con đực vẫn còn còn di tích của tuyến sữa không hoạt động.

e)      Gai xương rồng và tua cuốn của đậu Hà Lan đều là biến dạng của lá.

f)       Cá voi còn di tích của xương đai hông, xương đùi và xương chày, hoàn toàn không dính tới cột sống.

• 2

• 3

• 4

• 6

Answer explanation

a và c

Có bao nhiêu ví dụ về hướng tiến hóa hội tụ?

(a)  Gai xương rồng và gai hoa hồng.

(b)  Cánh dơi và cánh bướm.

(c)  Chân của người và chi trước của ếch.

(d)  Tuyến nước bọt ở người và tuyên nọc độc ở bò cạp.

(e)  Màng bơi của chân ếch và màng bơi ở chân vịt.

(f)   Cánh chuồn chuồn và cánh chim yến.

(g)  Chi trước của chó sói và chi trước của voi.

(h)  Chi trước của chuột chũi và tay người.

(i)    Tua cuốn của dây bầu và gai xương rồng.

(j)    Gai thanh long và gai xương rồng.

• 4

• 5

• 6

• 7

Answer explanation

Chọn các câu (a), (b), (e), (f).

-      Gai xương rồng là biến dạng lá.

-      Gai hoa hồng là kéo dài của biểu bì thân.

-      Cánh dơi là sự kéo dài của xương ngón làm căng màng da.

-      Chân người dùng để nâng đỡ toàn bộ cơ thể.

-      Chi sau của ếch dùng để quạt nước và dùng làm sức bật.

-      Màng bơi chân ếch và chân vịt đều dùng để bơi và cũng có cấu tạo tương tự nhau.

-      Cánh chuồn chuồn là cấu tạo bởi cánh màng, có các lỗ khí

-      Cánh chim yến là do liên kết lông vũ mọc ra từ biểu bì và có một vài xương ngón bị thoái hóa.

-      Chi trước của chó sói tương đương với chân sau, đầu chân có vuốt nhọn thích nghi với hoạt động săn mồi.

-      Chi trước của voi dùng để nâng đỡ thân hình đồ sộ nên có cấu tạo vững chắc.

-      Chi trước của chuột chũi thích nghi với hướng đào bới và sinh sống trong hang, nên có vuốt nhọn đóng vai trò như chiếc xẻng thích nghi với cử động đào đất và hất đất ngược về sau.

-      Gai thanh long là biến dạng của lá.

Cho các dữ kiện sau:

1.         Ruột thừa ở nguời là vết tích ruột tịt của động vật ăn cỏ.

2.         Phôi người giai đoạn 18-20 ngày còn dấu vết khe mang ở cổ.

3.         5-6 đốt cùng của người là vết tích đuôi của động vật.

4.         Các phản ứng trao đổi chất ở nguời và động vật có xương, xảy ra các giai đoạn tương tự nhau.

5.         Nguời cổ đại Nêanđectan có cấu tạo cơ thể giống cả vượn người ngày nay và loài người ở những điểm nhất định.

6.         Phôi người đuợc hai tháng, vẫn còn đuôi khá dài.

7.         Có những trường hợp ở nguời xuất hiện lớp lông bao phủ toàn thân hoặc có vài đôi vú.

8.         Người và động vật có xương, đều có cấu tạo đối xứng hai bên, cột sống là trục chính, cơ quan dinh dưỡng nằm ở phía phần bụng, cơ quan thần kinh ở lưng.

9.         Tay nguời có vuốt hoặc có người mọc đuôi dài 20- 25cm.

10.     Một số kháng nguyên, kháng thể ở người và động vật giống nhau.

Gọi a là số các dữ kiện là bằng chứng giải phẫu học so sánh; b là số dữ kiện là bằng chúng về cơ quan thoái hóa. Mối quan hệ giữa a và b là:

• a+b=9

• a+b=3b

• a=b+1

• a+2=b

Answer explanation

-      Cơ quan thoái hóa sẽ thuộc bằng chứng giải phẫu học so sánh. Từ đề hỏi thôi nếu các em không biết điều này sẽ dẫn đến những sai lầm.

-      Nên ta sẽ có các dữ kiện về cơ quan thoái hóa là 1, 3, 7, 9. Vậy b = 4 (trường hợp cơ quan thoái hóa phát triển mạnh biểu hiện ở một cá thể nào đó gọi là hiện tượng lại tổ nên hiện tượng lại tổ cũng là cơ quan thoái hóa)

-      Các dữ kiện về bằng chứng giải phẫu học so sánh là 1, 3, 5, 7, 8, 9 nên a = 6.

-      Dễ thấy a + 2 = 2b.

-      Còn các ý 2, 6 là bằng chứng phôi sinh học so sánh.

Có bao nhiêu nhận xét đúng về hình ảnh trên:

1.      Đây là những cơ quan nằm ở những vị trí tương ứng trên cơ thể của những loài khác nhau.

2.      Đây là những cơ quan có cùng nguồn gốc phát triển của phôi.

3.      Đây là những cơ quan thể hiện hướng tiến hóa phân li.

4.      Đây là những cơ quan tương tự do thực hiện những chức năng khác nhau.

5.      Gai xương rồng và tua cuốn của đậu Hà Lan cũng thuộc vào nhóm những cơ quan tương tự, như các cơ quan trên hình.

6.      Nguyên nhân chủ yếu về việc hình thành nhóm cơ quan trên là do thích nghi với môi trường sống.

7.      Chọn lọc tự nhiên tác động theo những hướng khác nhau, làm phân hóa vốn gen ban đầu và hình thành những đặc điểm khác nhau của mỗi loài, dù những cơ quan trên bắt đầu từ cùng một nguồn gốc.

• 3

• 5

• 4

• 6

Answer explanation

Chọn các nhận xét (1), (2), (3), (6), (7).

Đây là những cơ quan tương đồng, là những cơ quan có cùng nguồn gốc, được chọn lọc tự nhiên tác động theo những hướng khác nhau, làm phân li và hình thành những đặc điểm khác nhau phù hợp với hoàn cảnh sinh sống.

Để xác định cơ quan tương đồng:

-     Khác chức năng.

-     Có những cấu tạo tương tự nhau.

-     Nằm ở những vị trí tương tự nhau trên cơ thể.