ข้อสอบ PISA ด้านวิทยาศาสตร์

จากการทดลองบำบัดน้ำเสียในบ่อเลี้ยงปลา วิธีใดต่อไปนี้มีแนวโน้มว่าช่วยเพิ่มปริมาณออกซิเจนในน้ำได้ดีที่สุด

• ก. การเติมสารเคมีปรับสภาพน้ำ

• ข. การลดปริมาณอาหารปลาที่ให้ในแต่ละวัน

• ค. การเพิ่มพืชน้ำ เช่น จอก แหน และผักตบชวา

• ง. การปล่อยปลาจำนวนมากลงในบ่อเพื่อช่วยให้น้ำหมุนเวียน

Answer explanation

แนวการตอบ

ตอบ ค. การเพิ่มพืชน้ำ เช่น จอก แหน และผักตบชวา เนื่องจากพืชน้ำสามารถช่วยเพิ่มออกซิเจนในน้ำผ่าน

กระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสงและยังช่วยดูดซับสารอินทรีย์ที่เป็นสาเหตุของน้ำเน่าเสีย

ที่มาของตัวเลือกผิด

ก. ผิด เนื่องจากการเติมสารเคมีปรับสภาพน้ำ แม้ว่าสารเคมีบางชนิดอาจช่วยลดสารพิษในน้ำ แต่ไม่ได้ช่วย เพิ่มออกซิเจนโดยตรงและอาจมีผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตในบ่อ ข. ผิด เนื่องจากการลดปริมาณอาหารปลาที่ให้ในแต่ละวัน การลดอาหารอาจช่วยลดของเสียในน้ำ แต่ไม่ได้ เพิ่มออกซิเจนโดยตรง

ง. ผิด เนื่องจากการปล่อยปลาจำนวนมากลงในบ่อ การเพิ่มจำนวนปลาอาจทำให้ปริมาณออกซิเจนในน้ำ ลดลง เนื่องจากปลาต้องใช้ออกซิเจนในการหายใจ

อารีต้องการตั้งรหัสผ่านใหม่เพื่อความปลอดภัย ควรเป็นรหัสผ่านแบบใด และทำไมถึงปลอดภัยกว่า?

• ก. ใช้รหัสผ่านสั้น ๆ เพื่อจำได้ง่าย เช่น "12345" หรือ "password"

• ข. ใช้ชื่อและวันเกิดของตัวเองเพื่อให้จำได้ง่าย เช่น "Ari2009"

• ค. ใช้รหัสผ่านที่มีทั้งตัวอักษรพิมพ์ใหญ่ พิมพ์เล็ก ตัวเลข และอักขระพิเศษ อย่างน้อย 12 ตัวอักษร

• ง. ใช้รหัสผ่านเดิมที่เคยใช้มาแล้ว เพราะมั่นใจว่าปลอดภัย

Answer explanation

แนวการตอบ

ตอบ ค.ใช้รหัสผ่านที่มีทั้งตัวอักษรพิมพ์ใหญ่ พิมพ์เล็ก ตัวเลข และอักขระพิเศษ อย่างน้อย 12 ตัวอักษร

เนื่องจากรหัสผ่านที่ปลอดภัยต้องมีความยาวพอสมควรและมีความหลากหลายของตัวอักษรเพื่อลดโอกาสถูกแฮ็ก โดย

มีคุณสมบัติดังนี้:

1. ความยาวอย่างน้อย 12 ตัวอักษร → ยิ่งรหัสผ่านยาว แฮ็กเกอร์ยิ่งใช้เวลานานขึ้นในการถอดรหัส

2. มีตัวอักษรพิมพ์ใหญ่ (A-Z) และพิมพ์เล็ก (a-z) → เพิ่มความซับซ้อนให้เดายากขึ้น

3. มีตัวเลข (0-9) และอักขระพิเศษ (@, #, !, &) เป็นต้น → ป้องกันการถูกคาดเดาง่าย ๆ

4. ไม่ใช้คำที่พบได้ทั่วไปหรือข้อมูลส่วนตัว เช่น ชื่อ วันเกิด หรือคำในพจนานุกรม

5. ใช้รหัสผ่านที่ไม่ซ้ำกันในแต่ละบัญชี → ป้องกันไม่ให้บัญชีอื่นถูกแฮ็ก หากรหัสผ่านบัญชีหนึ่งรั่วไหล

ตัวอย่างรหัสผ่านที่ปลอดภัย:

"S3cur3@2024!&" (มีความยาว 12 ตัวอักษร, มีตัวอักษรพิมพ์ใหญ่-เล็ก, ตัวเลข และอักขระพิเศษ)

ที่มาของตัวเลือกผิด

ก.ใช้รหัสผ่านสั้น ๆ เพื่อจำได้ง่าย เช่น "12345" หรือ "password"

เนื่องจากรหัสผ่านที่สั้นและเป็นคำที่พบบ่อยสามารถถูกแฮ็กได้ง่าย โดยเฉพาะการโจมตีแบบเดารหัสผ่านทั่วไป

(Brute Force Attack)

ข.ใช้ชื่อและวันเกิดของตัวเองเพื่อให้จำได้ง่าย เช่น "Ari2009"

เนื่องจากแฮ็กเกอร์สามารถเดาได้จากข้อมูลส่วนตัวที่โพสต์บนโซเชียลมีเดีย

ง. ใช้รหัสผ่านเดิมที่เคยใช้มาแล้ว เพราะมั่นใจว่าปลอดภัย

เนื่องจากเหากรหัสผ่านเดิมเคยรั่วไหลหรือถูกแฮ็กเกอร์นำไปใช้กับบัญชีอื่น ก็จะทำให้บัญชีใหม่ตกอยู่ใน

ความเสี่ยง

หากนักเรียนต้องการหมักซีอิ๊วไว้ใช้กินเองที่บ้าน นักเรียนสามารถเลือกใช้วัสดุใด ดังต่อไปนี้เป็นสารตั้งต้น

• ก. ถั่วเหลือง และเห็ดหอม

• ข. ถั่วเหลือง และสัปปะรด

• ค. ถั่วเหลือง และแป้งสาลี

• ง. ถั่วเหลือง และน้ำตาล

Answer explanation

แนวการตอบ

ตอบ.............ข...............................เนื่องจาก........ซีอิ๊วเกิดจากจุลินทรีย์หรือเชื้อราที่สามารถย่อยโปรตีนในถั่วเหลืองเปนกรดอะมิโนและน้ำตาล ดังนั้นสารตั้งต้นในข้อนี้จึงต้องมีส่วนประกอบของโปรตีนที่มาจากถั่วเหลือง และจุลินทรีย์ที่ใช้ในการหมัก ซึ่งในผลไม้ส่วนใหญ่จะพบยีสต์ที่ใช้สำหรับการหมักได้

ที่มาของตัวเลือกผิด

ก. ผิด เนื่องจาก.....ถั่วเหลืองเป็นโปรตีน และเห็ดหอมเป็นรา แต่ก็ไม่ใช่เชื้อราที่ใช้ในการหมัก

ค. ผิด เนื่องจาก.....ไม่มีส่วนผสมของเชื้อราที่ใช้ในการหมัก มีแค่ส่วนของโปรตีนจากถั่ว

เหลืองและแป้งสาลี

ง. ผิด เนื่องจาก..... .ถั่วเหลืองเป็นโปรตีน แต่ไม่มีส่วนผสมของเชื้อราที่ใช้ในการหมัก และน้ำตาลไม่ทำให้

เกิดปฏิกิริยาหมัก

จากปรากฏการณ์ “Rain Bomb” ข้อใดเป็น สาเหตุที่เป็นไปได้มากที่สุดของปรากฏการณ์นี้ ?

• ก. หยดน้าในก้อนเมฆจะเกิดการระเหยอย่างช้าๆ

• ข. อากาศจากภายนอกเมฆแห้งกว่า แล้วภายในเมฆมีหยดน้าเยอะ

• ค. อากาศจากภายในเมฆแห้งกว่า แล้วภายนอกเมฆมีหยดน้าเยอะ

• ง. กระแสอากาศไหลลงสู่พื้นแล้วแผ่ออกจากศูนย์กลาง ที่ตกกระทบอย่างสม่าเสมอในแนวราบ

Answer explanation

แนวการตอบ

ตอบ ตัวเลือก ข ถูกต้อง เนื่องจากอากาศจากภายนอกเมฆแห้งกว่า แล้วภายในเมฆมีหยดน้าเยอะ เมื่ออากาศภายนอกและภายในเมฆผสมกัน หยดน้าในก้อนเมฆจะเกิดการระเหยทีเดียว การระเหยของหยดน้าจะทาให้อากาศเย็นตัวลง ซึ่งอากาศที่เย็นนั้นจะมีความหนัก เลยทาให้จมตัวลงมา

ที่มาของตัวเลือกผิด

ก. ผิด เนื่องจาก หยดน้าในก้อนเมฆจะเกิดการระเหยทีเดียวอย่างรวดเร็ว

ค. ผิด เนื่องจาก แอากาศจากภายนอกเมฆแห้งกว่า แล้วภายในเมฆมีหยดน้าเยอะ

ง. ผิด เนื่องจากอกระแสอากาศไหลลงสู่พื้นแล้วแผ่ออกจากศูนย์กลาง ที่ตกกระทบอย่างรุนแรงในแนวราบ

ความสัมพันธ์ของมดดำและเพลี้ยแป้ง เป็นความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตแบบใด

• ก. ภาวะได้ประโยชน์ร่วมกัน

• ข. ภาวะอิงอาศัย

• ค. ภาวะปรสิต

• ง. ภาวะแบบพึ่งพา

Answer explanation

แนวการตอบ

ตอบ ก เนื่องจาก ภาวะได้ประโยชน์ร่วมกัน เพราะเพลี้ยแป้งได้ประโยชน์จากมดดำ คือ มดดำช่วยคาบเพลี้ย

แป้งไปไว้บนต้นพืชที่เป็นแหล่งอาหารของเพลี้ยแป้ง ส่วนมดดำได้ประโยชน์จากเพลี้ยแป้งคือ ได้รับสารอาหารที่ขับออกมาทางท่อเล็ก ๆ ที่ปลายสุดของส่วนท้องเพลี้ยแป้ง

ที่มาของตัวเลือกผิด

ก. ถูก เนื่องจาก ภาวะได้ประโยชน์ร่วมกัน การอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิต 2 ชนิด โดยก็ได้รับประโยชน์ซึ่งกันและกัน แม้แยกกันอยู่ก็สามารถดำรงชีวิตได้ตามปกติ

ข. ผิด เนื่องจาก ภาวะอิงอาศัยการอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิต 2 ชนิด โดยฝ่ายหนึ่งได้ประโยชน์ อีกฝ่ายหนึ่งไม่ได้และไม่เสียประโยชน์

ค. ผิด เนื่องจาก ภาวะปรสิตการอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิต 2 ชนิด โดยฝ่ายหนึ่งได้ประโยชน์ เรียกว่า ปรสิต (parasite) อีกฝ่ายหนึ่งเสียประโยชน์เรียกว่าผู้ถูกอาศัย (host)

ง. ผิด เนื่องจาก ภาวะแบบพึ่งพาการอยู่ร่วมกันของสิ่งมีชีวิต 2 ชนิด โดยต่างก็ได้รับประโยชน์ซึ่งกันและกัน หากแยกกันอยู่จะไม่สามารถดำรงชีวิตต่อไปได้

นักเรียนคิดว่าการทดลองของเด็กหญิงชบามีวิธีการแยกสารด้วยวิธีอื่น ข้อใดอธิบายถูกต้อง

• ก. การระเหยแห้ง (Evaporation) – ใช้สำหรับแยกเกลือออกจากน้ำโดยการตั้งไว้ให้แห้ง

• ข. การใช้แม่เหล็ก (Magnetic Separation) – หากมีสารที่เป็นโลหะ เช่น ผงเหล็ก สามารถใช้แม่เหล็ก

  แยกออกได้

• ค. การตกตะกอน (Sedimentation) – ใช้เพื่อแยกสารที่ที่เป็นของแข็งกับของเหลวออกจากกัน

• ง. การใช้กรวยแยกของเหลว (Separatory Funnel) – แยกสารผสมเป็นของเหลวออกจากกัน

Answer explanation

แนวการตอบ การทดลองของเด็กหญิงชบาสามารถใช้วิธีแยกสารวิธีอื่นได้

ที่มาของตัวเลือกผิด

ก. ผิด เนื่องจาก การระเหยแห้ง (Evaporation) – ใช้สำหรับแยกเกลือออกจากน้ำโดยการให้ความร้อน

ข. ถูก การใช้แม่เหล็ก (Magnetic Separation) – หากมีสารที่เป็นโลหะ เช่น ผงเหล็ก สามารถใช้แม่เหล็ก แยก

ออกได้

ค. ผิด เนื่องจากการตกตะกอน (Sedimentation) – ใช้เพื่อแยกสารที่มีความหนาแน่นมากกว่าน้ำ เช่น ทรา

หรือ ตะกอนหนัก

ง. ผิด เนื่องจาก การใช้กรวยแยกของเหลว (Separatory Funnel) – ถ้าสารผสมเป็นของเหลวที่ไม่ละลายกัน

เช่น น้ำ กับน้ำมัน

โรงไฟฟ้าพลังนํ้าผลิตกระแสไฟฟ้าโดยอาศัยพลังงานจากนํ้าที่ไหลผ่านกังหันนํ้า หลักการใดที่อธิบายการเปลี่ยนแปลง

พลังงานนีํได้อย่างถูกต้อง?

• ก. การเปลี่ยนพลังงานศักย์เป็นพลังงานไฟฟ้าโดยตรง

• ข. การเปลี่ยนพลังงานจลน์เป็นพลังงานความร้อนก่อนกลายเป็นไฟฟ้า

• ค. การเปลี่ยนพลังงานศักย์เป็นพลังงานจลน์แล้วเปลี่ยนเป็นพลังงานไฟฟ้า

• ง. การแปลงพลังงานศักย์จากนํ้าเป็นพลังงานเคมีในกังหัน

Answer explanation

แนวการตอบ

ตอบ.......ค.......เนื่องจากนํ้าในเขื่อนมีพลังงานศักย์จากระดับความสูง เมื่อนํ้าไหลลงมาจะเปลี่ยนเป็นพลังงานจลน์ซึ่ง

ไปหมุนกังหันนํ้า แล้วเปลี่ยนเป็นพลังงานไฟฟ้าผ่านเครื่องก้าเนิดไฟฟ้า

ที่มาของตัวเลือกผิด

ก. ผิด เนื่องจาก การเปลี่ยนพลังงานศักย์เป็นพลังงานไฟฟ้าโดยตรง ซึ่งไม่ไช่ต้องเปลี่ยนเป็นพลังงานจลน์ก่อนมีการเคลื่อนที่ของนํ้าจากที่สูงลงสู่ที่ต่้า

ข. ผิด เนื่องจากการเปลี่ยนพลังงานจลน์เป็นพลังงานความร้อนก่อนกลายเป็นไฟฟ้า ซึ่งไม่ไช่

ง. ผิด เนื่องจาก การแปลงพลังงานศักย์จากนํ้าเป็นพลังงานเคมีในกังหัน ซึ่งไม่ไช่

ข้อความใดต่อไปนี้เป็นหน้าที่ของหัวใจ

• ก. การแลกเปลี่ยนก๊าซออกซิเจนจากสิ่งแวดล้อมเข้าสู่ระบบเลือดในร่างกาย

• ข. สูบฉีดโลหิตเพื่อนาพาออกซิเจนและธาตุอาหารไปยังทุกส่วนของร่างกาย

• ค. ควบคุมความคิดและการกระทาที่เกิดขึ้นอย่างมีสติ

• ง. การส่งเลือดกลับเข้าสู่หัวใจ

Answer explanation

แนวการตอบ

ตอบ ข เนื่องจาก หัวใจ มีหน้าที่สูบฉีดโลหิตเพื่อนาพาออกซิเจนและธาตุอาหารไปยังทุกส่วนของร่างกาย

ที่มาของตัวเลือกผิด

ก. ผิด เนื่องจาก การแลกเปลี่ยนก๊าซออกซิเจนจากสิ่งแวดล้อมเข้าสู่ระบบเลือดในร่างกาย เป็น หน้าที่ของ ปอด

ค. ผิด เนื่องจาก ควบคุมความคิดและการกระทาที่เกิดขึ้นอย่างมีสติ เป็น หน้าที่ของ สมอง

ง. ผิด เนื่องจาก การส่งเลือดกลับเข้าสู่หัวใจ เป็นหน้าที่ของ เส้นเลือด

การวิเคราะห์ปัญหาของ PM 2.5 ต้องใช้ข้อมูลจากหลายแหล่ง เพื่อหาทางแก้ไขอย่างมีประสิทธิภาพ นักเรียนคิดว่าแหล่งข้อมูลใดที่สำคัญที่สุดในการติดตามสถานการณ์ PM 2.5

• ก. การวัดค่า PM 2.5 จากเครื่องมือตรวจวัดอากาศ

• ข. ข้อมูลจากการสำรวจสุขภาพของประชาชน

• ค. รายงานจากหน่วยงานภาครัฐเกี่ยวกับการควบคุมมลพิษ

• ง. ข้อมูลจากสื่อสังคมออนไลน์ที่เกี่ยวข้องกับมลพิษ

Answer explanation

แนวการตอบ

ตอบ ก. การวัดค่า PM 2.5 จากเครื่องมือตรวจวัดอากาศ เนื่องจาก ในการติดตามสถานการณ์ PM 2.5 นักเรียนอาจเห็นว่าแหล่งข้อมูลที่สำคัญที่สุดในการวิเคราะห์และหาทางแก้ไขปัญหาคือ ข้อมูลจากสถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศ เนื่องจากสามารถให้ข้อมูลที่ทันสมัยและแม่นยำเกี่ยวกับระดับมลพิษในอากาศในแต่ละพื้นที่ ซึ่งสามารถบ่งชี้ถึงความรุนแรงของปัญหา PM 2.5 และระบุพื้นที่ที่มีความเสี่ยงสูงได้อย่างชัดเจน

ที่มาของตัวเลือกผิด

ข. ข้อมูลจากการสำรวจสุขภาพของประชาชน ผิด เนื่องจาก ข้อนี้เป็นข้อมูลที่ประเมินผลกระทบต่อสุขภาพจาก

PM 2.5 แต่ไม่สามารถใช้ในการติดตามสถานการณ์ของมลพิษในปัจจุบันได้โดยตรง เพราะข้อมูลนี้เป็นข้อมูลเชิงสถิติ

และใช้ในการวิเคราะห์ผลกระทบในระยะยาว ไม่ใช่ข้อมูลที่ช่วยให้การติดตามและตอบสนองสถานการณ์ในเวลาจริง

เช่น ระดับมลพิษในอากาศ ณ ขณะนั้น

ค. รายงานจากหน่วยงานภาครัฐเกี่ยวกับการควบคุมมลพิษ ผิด เนื่องจาก ไม่เป็นข้อมูลที่เป็นปัจจุบันและ

ครอบคลุมในเรื่องระดับมลพิษในอากาศหรือการวิเคราะห์สถานการณ์ในเวลาจริงได้เท่ากับข้อมูลจากสถานีตรวจวัด

คุณภาพอากาศ ซึ่งเป็นแหล่งข้อมูลที่สามารถให้ข้อมูลในขณะนั้นโดยตรงและแม่นยำ

ง. ข้อมูลจากสื่อสังคมออนไลน์ที่เกี่ยวข้องกับมลพิษ ผิด เนื่องจาก ข้อมูลจากสื่อสังคมออนไลน์อาจมีประโยชน์

ในการรับรู้ความคิดเห็นหรือการรายงานสถานการณ์จากประชาชน แต่ข้อมูลเหล่านี้ไม่สามารถรับประกันได้ว่าเป็น

ข้อมูลที่ถูกต้องและเชื่อถือได้ ซึ่งอาจทำให้การติดตามสถานการณ์ PM 2.5 ไม่แม่นยำเท่ากับข้อมูลที่ได้จากแหล่งทาง

วิทยาศาสตร์หรือหน่วยงานที่มีความเชี่ยวชาญโดยตรง

สาเหตุในการเกิดอันตรายจากไฟฟ้ามาจากข้อใด

• ก. ไฟฟ้าชำรุดทำมากจากอุปกรณ์ราคาประหยัด

• ข. ใช้ไฟฟ้าเกินกำลังของเครื่องใช้ไฟฟ้า

• ค. ไฟฟ้าชอร์ตและไฟฟ้าดูด

• ง. ไฟฟ้าลัดวงจร