Psychologia pozytywna

Która z poniższych koncepcji jest centralna dla psychologii pozytywnej?

• Analiza stanów psychicznych

• Skupienie na emocjach

• Promowanie dobrostanu i szczęścia

Answer explanation

Dobrostan (well-being) — to koncepcja centralna dla psychologii pozytywnej.

Psychologia pozytywna koncentruje się na wzmacnianiu tego, co działa dobrze, a nie tylko na leczeniu zaburzeń.

Kto jest uznawany za głównego inicjatora psychologii pozytywnej?

• Carl Rogers
• Martin Seligman
• Daniel Goleman

Jakie emocje należą do tzw. 'pozytywnych emocji' wg Barbary Fredrickson?

• Spokój i duma

• Ulga i bezpieczeństwo

• Zaufanie

Answer explanation

Barbara Fredrickson, amerykańska psycholożka znana z badań nad pozytywnymi emocjami, w swojej teorii „Poszerzaj i buduj” („Broaden-and-Build Theory”) wyróżnia dziesięć kluczowych pozytywnych emocji. Według niej, te emocje nie tylko poprawiają samopoczucie, ale też rozszerzają zakres myślenia i zachowania oraz budują trwałe zasoby psychologiczne, społeczne i fizyczne.
Oto 10 pozytywnych emocji wg Fredrickson:

1. Radość (joy)

2. Wdzięczność (gratitude)

3. Spokój / Ukojenie (serenity)

4. Zainteresowanie (interest)

5. Nadzieja (hope)

6. Duma (pride)

7. Rozbawienie / Śmiech (amusement)

8. Inspiracja (inspiration)

9. Zachwyt (awe)

10. Miłość (love) – według Fredrickson miłość integruje wszystkie powyższe emocje, zależnie od kontekstu relacyjnego.

Który model wyjaśnia pięć elementów dobrostanu według Seligmana?

• Model ABC
• Model FLOW
• Model PERMA

Answer explanation

Czym jest 'przepływ' (flow) wg Csikszentmihalyiego?

• Stan fascynacji

• Stan skupienia i pełnego zaangażowania
• Stan pracy na zagadnieniem

Answer explanation

Cechy charakterystyczne stanu „flow”:

1. Pełne skupienie – cała uwaga skupiona jest na zadaniu.

2. Poczucie kontroli – osoba czuje, że panuje nad tym, co robi.

3. Zanik poczucia siebie – tymczasowa utrata samoświadomości, ego znika w tle.

4. Zniekształcenie poczucia czasu – czas płynie szybciej lub wolniej.

5. Jasne cele i natychmiastowa informacja zwrotna – wiadomo, co trzeba zrobić i widać efekty na bieżąco.

6. Równowaga między wyzwaniem a umiejętnościami – zadanie jest trudne, ale w zasięgu możliwości.

7. Autoteliczność – działanie samo w sobie jest nagradzające (nie robisz tego dla nagrody, ale dla samego działania).

Co wg Brené Brown jest niezbędne do budowania autentycznych relacji?

• Neutralność emocjonalna

• Wrażliwość
• Miłość

Answer explanation

Brown podkreśla, że wrażliwość nie jest słabością, lecz odwagą bycia sobą, pokazywania prawdy o sobie bez gwarancji akceptacji. To gotowość do odsłonięcia się emocjonalnego – do mówienia „to dla mnie ważne”, „boję się”, „potrzebuję cię”, „przepraszam” czy „kocham”.

Miłość (love) u Brené Brown jest obecna, ale nie jako narzędzie budowania relacji, tylko raczej jako rezultat autentycznego połączenia między ludźmi. W przeciwieństwie do np. teorii psychologii pozytywnej (jak u Barbary Fredrickson, gdzie miłość bywa klasyfikowana jako jedna z emocji), Brown traktuje miłość jako coś głębokiego, złożonego i wymagającego odwagi.

Klasyfikacja stylów przywiązania wg Mary Ainsworth (1978)

• Unikający (insecure-avoidant)

• Dziecko unika kontaktu wzrokowego z matką i nie szuka jej bliskości.

• Lękowo-ambiwalentny (insecure-resistant

• • Dziecko jest silnie niespokojne, trudno się uspokaja po powrocie matki, może reagować złością.

• Bezpieczny (secure)

• Dziecko jest niespokojne, gdy matka odchodzi, ale łatwo się uspokaja po jej powrocie.

Answer explanation

Mary Ainsworth przekształciła teorię przywiązania Bowlby’ego w mierzalny model empiryczny. Jej badanie „sytuacji obcej” stało się fundamentem dla całej współczesnej psychologii relacji i rozwoju społeczno-emocjonalnego dziecka.

Która praktyka jest elementem Porozumienia bez Przemocy (NVC)?

• Krytykowanie uczuć
• Ocenianie zachowania
• Wyrażanie uczuć i potrzeb

Answer explanation

NVC składa się z czterech kroków:

1. 1 Obserwacja — bez oceniania: "Widzę, że..."

2. 2 Uczucia — nazywanie emocji: "Czuję się..."

3. 3 Potrzeby — uświadamianie, jakie potrzeby są (nie)zaspokojone: "Ponieważ potrzebuję..."

4. 4 Prośba — konkretna, możliwa do spełnienia: "Czy mógłbyś...?"

Jaki komponent nie wchodzi w skład modelu ACT (terapia akceptacji i zaangażowania)?

• Akceptacja
• Unikanie emocjonalne
• Działanie zgodne z wartościami

Answer explanation

Model ACT (Acceptance and Commitment Therapy – Terapia Akceptacji i Zaangażowania) opiera się na sześciu podstawowych procesach, które razem tworzą tzw. elastyczność psychologiczną (psychological flexibility). Oto skład modelu ACT:

1. Akceptacja (Acceptance)
   – Gotowość do doświadczania trudnych myśli, emocji i doznań bez prób unikania ich czy walki z nimi.

2. Defuzja poznawcza (Cognitive Defusion)
   – Umiejętność „odklejenia się” od myśli, patrzenia na nie z dystansu, zamiast traktowania ich jako absolutną prawdę.

3. Kontakt z chwilą obecną (Being Present / Mindfulness)
   – Świadome, nieoceniające bycie tu i teraz, z pełną uwagą na bieżące doświadczenia.

4. Ja jako kontekst (Self-as-Context)
   – Świadomość istnienia „ja” jako obserwatora, który nie jest tożsamy z myślami, emocjami ani rolami.

5. Wartości (Values)
   – Rozpoznawanie i wybieranie tego, co naprawdę ważne w życiu — kierunku, który nadaje działaniu sens.

6. Zaangażowane działanie (Committed Action)
   – Podejmowanie konkretnych działań zgodnych z wartościami, nawet w obliczu trudnych emocji.

Czym według Carol Dweck jest „growth mindset”?

• Przekonanie, że inteligencja jest stała
• Nastawienie na rozwój i uczenie się
• Unikanie trudnych wyzwań

Answer explanation

Growth mindset (po polsku: nastawienie na rozwój) to pojęcie z psychologii edukacji i rozwoju osobistego, wprowadzone przez Carol Dweck, profesor psychologii z Uniwersytetu Stanforda.
Cechy:
Wyzwania traktuje się jako szansę do nauki, a nie zagrożenie.

• Błędy i porażki to naturalna część procesu uczenia się.

• Wysiłek jest postrzegany jako droga do sukcesu, a nie oznaka braku talentu.

• Krytykę i feedback odbiera się jako pomoc, a nie atak na własną wartość.

• Inspiruje się sukcesami innych, zamiast czuć zazdrość lub zniechęcenie.