Топырақтың ауа аэрозольдерінен техногендік металдармен ластануы техногенез көзіне жақын жерде болады

• ЖЭО, жылжымалы көлік, металлургиялық комбинат

• егістік жер, су қоймасы

• карьерлер, тау жоталары

• темір жол көлігі

Топырақтар туралы ілімнің негізін салушы

• В.В.Докучаев

• Э.Геккель

• Е.Д. Никитин

• Г.В. Добровольский

К.Д.Глинка, В.А.Ковда, М.А.Глазовская, Г.В.Добровольский ғалымдар топырақтар пайда болып, дамиды деген қорытындыға келді.

• судың, ауаның, күн энергиясының, өсімдік және жануарлар ағзаларының тау жыныстарына жинақталған әсері

• радионуклидтердің литосфераға әсері

• табиғат құбылыстарының ретімен өзгеруі.

• табиғаттағы судың қарқынды айналымы

Топырақ түпкілікті нәтиже болып табылады

• тау жыныстарының үгілуі

• радионуклидтердің литосфераға әсері

• табиғаттағы судың қарқынды айналымы

• табиғат құбылыстарының дәйекті ауысуы.

Топырақтануда экологиялық мәселелер туындады

• ХХ ғасырдың 20-жылдарында

• ХХ ғасырдың 30-жылдарында

• ХХ ғасырдың 40-жылдарында

• ХХ ғасырдың 50-жылдарында

Топырақ жамылғысының қалыптасуына және үгілу қыртысының қалыптасуына белсенді қатысу

• өсімдіктер және әсіресе микроорганизмдер

• абиотикалық факторлар

• Жер мен Ғарыш арасындағы су алмасу

• металлургия қалдықтары

Үгілуы бұзылуының соңғы нәтижелерінің бірі болып табылады

• Сазды зат

• Құмды саз

• Құмтас

• Сазды

Жер кеңістігіндегі судың жинақталуы, сақталуы және динамикасының процестерін қарастыру кезінде келесі ұғымдар орталық болып табылады:

• гидросфера, су балансы, су айналымы

• биосфера, ноосфера

• литосфера, педосфера, жер қойнауы

• атмосфера, геосфера

Судың жалпы мөлшері әр рет өзгереді:

• батпақтарда – 5 жыл

• өзендерде – 5 жыл

• жер асты суларында – 5 жыл

• өзендерде – 1400 жыл

Шығу тегі бойынша ағынды сулар бөлінеді:

• өнеркәсіптік, ауылшаруашылық, коммуналдық-тұрмыстық

• топырақты, үсті

• жер асты, жер үсті

• шекаралық, трансшекаралық