Część zdania, która odpowiada na pytania przypadków zależnych (czyli wszystkich poza mianownikiem i wołaczem). Wskazuje na przedmiot czynności wykonywanej przez podmiot (lub na osobę, na którą ta czynność jest skierowana). Innymi słowy, dopełnienie mówi nam, na co lub na kogo skierowana jest czynność wyrażona w zdaniu to

• przydawka

• podmiot

• dopełnienie

• zaimek względny

Część zdania opisująca właściwości osób, przedmiotów lub zjawisk nazwanych w zdaniu przez rzeczownik lub zaimek rzeczowny. Wskazuje na właściwości wyrazu, który określa, odpowiadając na pytania: jaki?, czyj?, który?, ile? oraz z czego? (np. z czego dany przedmiot jest zrobiony). Rzeczowniki, które określa ta część zdania, mogą występować w różnych formach. Zwykle jako podmiot, orzecznik, okolicznik lub dopełnienie. Jej forma pozostaje zaś niezmienna. W języku polskim formę tę mogą wyrażać różne części mowy, a jako wyraz określający może być w różny sposób usytuowana w zdaniu (względem wyrazu określanego). Mowa tu o

• dopełnieniu bliższym

• podmiocie domyślnym

• przydawce

• orzeczeniu imiennym

Odpowiada na pytania: ile?, ilu?, iloraki? oraz który z kolei?. Jej rolę odgrywają niektóre liczebniki, których odmiana ma te same cechy co wyraz określany. Przykładowo:

– dwa domy,
– jedna kobieta,
– siedem psów,
– czwarty samochód,
– podwójny warkocz,
– wiele osób.

• Przymiotna przydawka dzierżawcza

• Przymiotna przydawka ilościowa

• Przydawka dopełniaczowa dzierżawcza

• Przydawka dopełniaczowa wyodrębniająca

Jako dopełnienie w zdaniu może się pojawić:

• wyrażenie przyimkowe

• zaimek rzeczowny

• bezokolicznik (w znaczeniu rzeczownika)

• liczebnik (w znaczeniu rzeczownika)

Dopełnienie dalsze pojawia się przy czasownikach przechodnich, czyli takich, które mogą stworzyć stronę bierną. Po zamianie strony czasownika z czynnej na bierną staje się podmiotem, występuje najczęściej w bierniku

• Prawda

• Fałsz

• Lało.

• Od rana grzmi i błyska.

• Boli mnie w nerkach.

• Zgubiono portfel.

• Skarb ukryto pod ziemią.

• Zanosi się na klęskę.

• Trzeba posprzątać.

Powyższe przykłady to zdania bezpodmiotowe

• Prawda

• Fałsz

Przydawki dzielą się na:

• przymiotne

• rzeczowne

• dopełniaczowe

• dopełnieniowe

• okolicznikowe

Na pytania dlaczego?, z jakiej przyczyny? (np. Pracujemy nad tym dla satysfakcji) odpowiada:

• okolicznik czasu

• okolicznik sposobu

• okolicznik miejsca

• przydawka dopełnieniowa

• żadna z pozostałych odpowiedzi nie jest poprawna

Funkcją tej nieodmiennej i niesamodzielnej części mowy jest wzmocnienie, uwydatnienie jakiegoś wyrazu lub modyfikowanie wypowiedzi (np. li, czy, no, że, niech, by, nie). Mowa tu o:

• przysłówku

• zaimku zwrotnym

• spójniku

• partykule

Może być czasownikowe: (ja) szyję, (on) idzie lub złożone, tj: imienne, fazowe i modalne. Mowa tu o"

• przydawce

• dopełnieniu dalszym

• orzeczeniu

• okoliczniku sposobu