ЕДӘ.

(1570–1575 жылдар шамасында туып, 1643 жылы дүниеден қайтқан). Қазақтың аса талантты жырауы, биі әрі жеңімпаз батыры. Батыс Қазақстанды мекендейтін Алшын елінің Тана руынан

• Жиембет Бартоғашұлы

• Марғасқа жырау

• Шалкиіз

• Асан қайғы

Ол Есім ханның кіші жүздегі ел басқарушы биі, қолбасшы батыры болған.

• Жиембет жырау

• Марғасқа жырау

• Шалкиіз

• Асан қайғы

Еңсегей бойлы Ер Есім!
Есім сені есірткен,
Есілде менің кеңесім...

• Мен жоқ болсам, Есім хан,
  Ит түрткіні көресің.
  Жиембет қайда дегенде,
  Не деп жауап бересің?..

• Ел білгеннен Есім хан,
  Қолыңда болдым сүйесін,
  Қолтығыңа болдым демесін.

• Менің ерлігімді сұрасаң,
  Жолбарыс пенен аюдай.
  Өрлігімді сұрасаң,
  Жылқыдағы асау тайыңдай.

• Көруші едім Есім хан,
  Ханымды - күнім, сізді - айымдай.

Жолбарыс пенен аюдай.
Өрлігімді сұрасаң,
Жылқыдағы асау тайыңдай.
Зорлығымды сұрасаң,
Бекіре менен жайындай.
Беріктігімді сұрасаң,
Қарағай менен қайыңдай. Қандай көркемдегі құрал түрі қатысқан?

• аллитерация

• метафора

• теңеу

• метонимия

Жырау Есім ханның өмірі мен ерлік істері суреттелген «Еңсегей бойлы ер Есім» атты жеті мың жолдық тарихи жырды алғаш жырлаушы болған деген болжам бар.

• Марғасқа

• Жиембет

• Асан қайғы

• Шалкиіз

«Ей Қатағанның ханы Тұрсын,

Кім арамды ант ұрсын» , - деп ашына айтқан кім?

• Жиембет

• Марғасқа

• Асан қайғы

• Шалкиіз

Қазақта «шәлгез», «шәргез», «шалкес» деген сөздің қандай мағынасы бар?

• "асау"

• "қайратты"

• "әділ"

• "батыр"

«Қоғалы көлдер, қом сулар», «Ор, ор қоян, ор қоян», «Асқар, асқар, асқар тау» кімнің толғаулары?

• Шалкиіз

• Жиембет

• Асан қайғы

• Марғасқа

Алп, алп басқан, алп басқан
Арабы торым өзіңсің,
Жазылы, алтын, қол кескен
Алдаспаным өзіңсің!

• Білерді білмес не демес,
  Сұлтан ием, сен менің
  Бармай тапқан Қағбамсың!

• Алтынды кесе сары бал
  Алсам, мен саған ұсынармын,
  Тал мойныма қол артсаң,
  Күліктен бек ұнармын.

• Жақсыңнан мені кем көрдің,
  Жаманыңмен тең көрдің.
  Жақсыңнан мені кем көрсең,
  Жаманыңмен тең көрсең,
  Ұялы берікке қос артып,
  Сен есенде, мен сауда
  Ырысымды сындайын,
  Сегіз қиыр шартараптан іздермін!

• Ала балта суырысып,
  Тепсінісіп келгенде
  Тең атаның ұлы едің,
  Дәрежеңді артық етсе, Тәңірі етті!!

Әз Жәнібек ханның ақылшысы болған. Әкесі Сәбит.

• Жиембет

• Марғасқа

• Шалкиіз

• Асан қайғы