ББЖМ

1. Өнертабыс футболды өзгертті

            «Adidas» компаниясының негізін қалаған Адольф Дасслер /1900-1978/ 1940 жылдардың аяғында ерекше футбол аяқ киімін ойлап тапты. Ол жеңіл әрі иленген жұмсақ теріден жасалды және ең бастысы табанына бұрандалы темір істіктер салынды. Осы «керемет аяқ киімнің» әрі команданың жеңіске деген табандылығының арқасында 1954 жылы Германия  ұлттық құрамасы Бернде алғаш рет әлем чемпионаты атағын иеленді. Бұрандалы аяқ киіммен футболшылар ылғалды жерде табандарын нық басып ойнай алды.

-3:2! Бұл жеңіс Германияның пайдасына!-деп микрофонға айғайлады радиокомментатор.-Адам сенгісіз, Германия әлем чемпионы!

-Бұл-1954 жылы 4 шілдеде Швейцариядағы Бернде болған оқиға, футболдан Германия ұлттық құрамасы әлем  чемпионатының ақтық ойынында Венгрия құрамасымен ойнады. Алдыңғы матчта немістер 8:3 есебімен жеңілді. Венгрлер айқын фаварит болып саналғанымен, нәтижесінде басқаша шықты: Германия құрамасы күтпеген жерден жеңіске жетіп, сенсацияға айналды. Германия алғаш рет әлем чемпионы атанды.

Жеңіс бүгінгі таңда «Берннің кереметі» деп аталады. Сөйтіп «Adidas» компаниясының айы оңынан туды, неге десеңіз неміс ойыншылары аяқтарына өнертапқыштың аяқ киімін киді. 

Мәтіндегі «керемет аяқ киім» тіркесінің мәні неде?

• былғары аяқ киім

• ыңғайлы аяқ киім

• істігі бар аяқ киім

• өте жеңіл аяқ киім

Германия футболшыларының жеңіске жетуіне ықпал еткен факторды көрсетіңіз

• футбол алаңы ылғал болды

• кәсіби футболшылар жиналды

• аяқ киімдер ыңғайлы болды

• қарсыластары әлсіз болды

Қай сөйлемде мәтін авторының эмоциясы байқалады?

• 3:2! Бұл жеңіс, Германияның пайдасынаІ

• Адам сенгісіз, Германия әлем чемпионы!

• ... құрамасы күтпегенжерден жеңіске жетті

• ... алғаш рет әлем чемпионы атағын иеленді

Мәтіндегі «айы оңынан туды» тіркесінің мағынасы қандай?

• мерзімі бітті

• жолы болды

• атағы шықты

• табысы артты

Мәтінге журнал айдарының қандай тақырыбы сәйкес келеді?

• Аяқ киімнің пайда болу тарихы

• Әлемді өзгерткен өнертабыстар

• Футбол тарихындағы саңлақтар

• Тұрмысты жақсартқан өнертабыс

Фастфуд деген не?  Сөзбе-сөз аударғанда «жылдам дайындалатын ас» деген мағынаны білдіреді. Көшедегі шаурма,хот-дог, бургер тәрізді азыққа қоса, чипсы сияқты ұсақ-түйек тағамдар да фастфуд өніміне жатады.Фастфуд сататын дүкендердің әдемі жарнамалары көздің жауын алып, адамның тәбетін ашады. Әсіресе, балаларды мұндай тамақтарға үйретпеген жөн. Мамандардың айтуынша, фастфудпен тамақтануға мүлдем болмайды. Олардың құрамында май мен конфервант көп, ал витамин мүлдем жоқ. Фастфудты көп тұтыну адамды психологиялық және химиялық жағынан тәуелділікке әкелуі мүмкін. Өйткені аталған өнімге оның дәмін күшейтетін арнайы дәмдеуіштер қосылады екен. Сондықтан тұтынушыларды өзіне тартып тұрады. Фастфудқа үйір жандар асқазан жарасы, созылмалы гастрит, өттің толуы, ұйқы безінің қаьбынуы, жүрек –қан тамырлары аурулары, семіздік, қан қысымы, сусамыр ауруларына шалдығуы мүмкін. Сондықтан көшеде даярланатын тағамдарды таңдап, талғап жеген дұрыс. «Ауру-астан» деген мақалды дана халқымыз бекер айтпаған болу керек.

Не себепті адамдар тез дайындалатыын тағамдарды тұтынады?

• уақыт жетпейді

• жарнамалар көп

• дәмдеуіш қосылады

• көшеде даярланады

«Ауру –астан» мақалының мағынасын түсіндіріңіз

• Көп тамақ ішетін адам ауырмайды

• Аурулардың көбінің шипасы – тамақ

• Уақытында ішкен астың ағзаға пайдасы болады

• Ас сапасы адам денсаулығына тікелей әсер етеді

Кәсіби салалық сөздер қатарын белгілеңіз:

• фат-фуд, хот-дог, бургер, чипсы

• жарнама, тұтынушы, дәмдеуіш

• ұйқы безі, өт жолы, қан қысымы

• консервант, химиялық тәуелділік

2-абзацтың 1-абзацқа қатынасын көрсетіңіз 

1-абзацтағы ойды...

• дәлелдейді

• түсіндіреді

• насихаттайды

• тұжырымдайды

Мәтіннің құрылымын анықтаңыз:

• лид-негізгі бөлімі

• тезистік ой-негізгі бөлім

• негізгі-қорытынды бөлім

• автор позициясы-аргумент