Оқу сауаттылығы № 7

Қазақтың музыкалық аспаптары.
Халқымыздың бүгінгі таңдағы белгілі болып отырған 40-тан астам музыкалық аспаптары ғасырлар бойы ұрпақтан-ұрпаққа мирас болып, жалғасын тауып келе жатқан рухани мұра.
         Музыкалық аспаптар тек той-думандарда ғана пайдаланылып қоймай, жау шапқанда дабыл, дауылпаз, ұран, керней сияқты түрлері арқылы елге хабар беріліп отырған. Ал бақсы балгерлер зікір салғанда даңғара, асатаяқ, шаңқобыздарды пайдаланатын. Әнші-күйшілер өлең-жыр, терме айтқанда немесе күй шерткенде домбыра, сыбызғы, сырнай, қылқобыз сияқты ішекті аспаптармен сүйемелдеген.
         Музыка аспаптарын ағаштың қайың, шырша, емен сияқты түрлерінен жасаған. Сонымен қатар аспап жасауға қамыс, саз балшық, малдың терісі мен сүйегі, мүйізі, қылы пайдаланылған.
         Балшықтан, қамыс, мүйізден үрмелі музыкалық аспап сазсырнай, сыбызғы, адырна, ұран, керней жасалады.
Ішекті музыкалық аспаптар – жетіген, шертер, екі және үш ішекті домбыралар, қобыз, шаңқобыз, соқпалы аспаптар – даңғара, дауылпаз, шыңдауыл, дабыл, асатаяқтың бірнеше түрлері.
1) Сөйлемді толықтырыңыз. Музыка аспаптарын ......?

• сыбызғы, адырна, ұран жасаған
• ағаштың қайың,шыршы,емен сияқты түрлерінен жасаған
• қамырдан жасаған
• сиырдың мүйізінен жасаған

2) Мәтінге сәйкес ақпаратты таңдаңыз

• ішекті музыкалық
• ол жинаған аспаптар 300-ге жуық
• соқпалы аспаптар-даңғара, дауылпаз
• 1968 ж музыкалық аспаптардан ансамбль ұйымдастырылды

3) Бүгінгі таңда нешеден астам музыкалық аспаптар бар?

• 50- ден
• 20- дан
• 40-тан
• 30 –дан

4) Бақсы балгерлер зікір салғанда қандай музыкалық аспаптарды қолданылады?

• жетіген, шертер, асатаяқ
• сазсырнай, ұран, керней
• домбыра, сыбызғы, сырнай
• даңғара, асатаяқ, шаңқобыз

5) Сөйлемді толықтырыңыз. Ол орыс тілін ...

• үйренуде жақсы көмекші
• түсіндіруге тырысу керек
• 6 апта ішінде үйренген
• үйренуге қорықпау керек

6) Мәтін бойынша адамның есту қабілетін қалай арттыруға болады?

• Көп әңгімелесу арқылы
• Ән шырқау арқылы
• Музыка жазу арқылы
• Әуезді саз тыңдау арқылы

7) Бірінші кеңеске сәйкес тіл үйренуге негіз болатын басты әрекет...

• Күн сайынғы жаттығу
• Қорқынышты жеңе білу
• Музыка тыңдау
• Тілдердің ұқсастығы

8) Қандай мақал-мәтел берілген мәтіннің мазмұнын ашып тұр?

• Басқа пәле – тілден
• Тіл қаруы сөз, – сөз қаруы – ой
• Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі білім біл.
• Тіл тас жарады , тас жармаса бас жарады

9) Атақты неміс археологы кім?

• Г Бельгер
• А.П. Чехов
• Г. Шлиман
• М. Фарадей

10) «Полиглот» деп кімдерді айтамыз ?

• өлең оқу мәнері жақсы
• екі тілді меңгерген адамды
• он шақты тілді меңгергенді
• жазушылық қабілеті бар адамды