ภูมิปัญญาสมัยรัตนโกสินทร์

ลักษณะของวรรณกรรมสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น โดยเฉพาะสมัยรัชกาลที่ 1

ทั้ง "รามเกียรติ์ และ สามก๊ก" ล้วนแต่เป็นวรรณกรรมที่มีความเกี่ยวข้อง

หรือสะท้อนลักษณะบริบทของบ้านเมืองเป็นอย่างไร

• การทำสงคราม

  หรือ ความขัดแย้ง

• ความรักเชิงชู้สาว

  หรือ ความเสน่หา

• ความนิยมชาติตะวันตก หรือ ความทันสมัย

• หลักอิสรภาพ

  หรือ ประชาธิปไตย

Answer explanation

รัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช สภาพบ้านเมืองของกรุงรัตนโกสินทร์ ยังคงมีความขัดแย้งและสงครามกับพม่า อยู่อย่างต่อเนื่อง เช่น สงครามเก้าทัพ สงครามท่าดินแดง สงครามตีเมืองทวาย ฯลฯ ค่านิยมหรือบริบทบ้านเมืองจึงอาจมีอิทธิพลต่อศิลปะด้านวรรกรรม

รัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ 2)

มีวรรณกรรมเกิดขึ้นในรัชสมัยมากมาย เช่น อิเหนา สังข์ทอง ขุนช้าง-ขุนแผน ไกรทอง ฯลฯ สะท้อนให้เห็นว่าพระมหากษัตริย์ทรงมีความสนพระทัย

และบริบทบ้านเมืองเป็นอย่างไร

• พระมหากษัตริย์สนพระทัยด้านสงคราม

  และ

  บ้านเมืองเกิดความขัดแย้ง

• พระมหากษัตริย์สนพระทัยด้านการค้าขาย

  และ

  บ้านเมืองเกิดสงคราม

• พระมหากษัตริย์สนพระทัยด้านวรรณกรรม

  และ

  บ้านเมืองมีความสงบสุข

• พระมหากษัตริย์สนพระทัย

  ด้านสงคราม

  และ

  บ้านเมืองสงบสุข

Answer explanation

พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย

ทรงครองราชย์เป็นเวลา 15 ปี ชั่วระยะเวลาที่พระองค์

ครองราชย์อยู่นั้นนับว่าประเทศอยู่บนสถานภาพปกติสุข เมื่อว่างเว้นจากการสงคราม พระองค์จะทรงทำนุบำรุงประเทศชาติในด้านศิลปะ วรรณคดี และสถาปัตยกรรม

ดังเป็นที่ปรากฏว่าวรรณคดีในสมัยของพระองค์รุ่งเรืองถึงขีดสุด

พระสุนทรโวหาร หรือ สุนทรภู่ เป็นกวีเอก

ในรัชสมัยของกษัตริย์พระองค์ใด ในสมัยรัตนโกสินทร์

• พระบาทสมเด็จ

  พระพุทธยอดฟ้า

  จุฬาโลกมหาราช

  (ร. 1)

• พระบาทสมเด็จ

  พระพุทธเลิศหล้านภาลัย (ร. 2)

• พระบาทสมเด็จ

  พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว

  (ร. 3)

• พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

  (ร. 4)

Answer explanation

พระสุนทรโวหาร นามเดิม ภู่ หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า สุนทรภู่ (26 มิถุนายน พ.ศ. 2329 – พ.ศ. 2398)

เป็นอาลักษณ์ชาวไทยที่มีชื่อเสียงเชิงกวี เขาได้รับยกย่องเป็น เชกสเปียร์แห่งประเทศไทย เกิดหลังจากตั้ง

กรุงรัตนโกสินทร์ได้ 4 ปี และได้เข้ารับราชการเป็นอาลักษณ์ราชสำนักในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เมื่อสิ้นรัชกาลได้ออกบวชเป็นเวลาร่วม 20 ปี ก่อนจะกลับเข้ารับราชการอีกครั้งในปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยเป็นอาลักษณ์ในสมเด็จเจ้าฟ้าจุฑามณี กรมขุนอิศเรศรังสรรค์

ในสมัยรัชกาลที่ 4 ได้เลื่อนตำแหน่งเป็น พระสุนทรโวหาร เจ้ากรมอาลักษณ์ฝ่ายพระราชวังบวร ซึ่งเป็นตำแหน่งราชการสุดท้ายก่อนสิ้นชีวิต

วรรณกรรมรัตนโกสินทร์ สมัยปฏิรูปประเทศ

(ช่วง ร.4 - ร.6)

มีลักษณะเด่นอย่างไร

• กวีผู้แต่งวรรณกรรม

  ส่วนใหญ่เป็นคนจีนที่เข้ามาทำการติดต่อค้าขาย

  ในสยามขณะนั้น

• มีการเขียนด้วยภาษาอังกฤษและฝรั่งเศส

  เนื่องจากคนในสยามเรื่อม

  มีความรู้ด้านภาษามากยิ่งขึ้น

• มีเนื้อหาเกี่ยวกับ

  การทำสงคราม

  เนื่องจากบ้านเมืองไม่สงบเกิดภาวะสงครามในสยาม

• มีเนื้อหาเกี่ยวกับ

  ชาติตะวันตก

  เนื่องจากกระแสสังคมไทยและบริบทของไทยขณะนั้น

Answer explanation

รัชกาลที่ 4 = นิราศลอนดอน

รัชกาลที่ 5 = ไกลบ้าน

รัชกาลที่ 6 = เวนิสวานิช

"เป็นวรรณกรรมโดยมีต้นเค้าจาก มหากาพย์รามายณะ ตัวละครสำคัญประกอบด้วย ทศกัณฐ์ นางสีดา พระราม"

ข้อความดังกล่าวเกี่ยวข้องกับวรรณกรรมเรื่องใด

• 
• 
• 
• 

Answer explanation

รามเกียรติ์ เป็นวรรณกรรมที่มีเค้าโครงมาจากเรื่องรามายณะซึ่งเป็นนิทานที่แพร่หลายอยู่ทั่วไปในภูมิภาคเอเชียใต้ ต่อมาอารยธรรมอินเดียได้แพร่สู่ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พ่อค้าชาวอินเดียได้นำวัฒนธรรมและศาสนามาด้วย ทำให้รามายณะแพร่หลายไปทั่วภูมิภาค กลายเป็นนิทานที่รู้จักกันเป็นอย่างดี และได้ปรับเปลี่ยนเนื้อหาให้สอดคล้องกับวัฒนธรรมของประเทศนั้นจนกลายเป็นวรรณคดีประจำชาติไป ดังปรากฏในหลายชาติ เช่น ไทย ลาว พม่า กัมพูชา มาเลเซีย อินโดนีเซีย ล้วนมีวรรณคดีเรื่องรามเกียรติ์เป็นวรรณคดีประจำชาติทั้งสิ้น

“รามเกียรติ์” มีเค้าโครงจากวรรณคดีอินเดียคือมหากาพย์รามายณะที่ ฤๅษีวาลมีกิ ชาวอินเดีย แต่งขึ้นเป็นภาษาสันสกฤต เมื่อประมาณ 2,400 ปีเศษ เชื่อว่าน่าจะเป็นที่รู้จักในหมู่ชาวไทยมาตั้งแต่สมัยโบราณ จากอิทธิพลของศาสนาพราหมณ์ฮินดู

"เป็นวรรณกรรมพื้นเมืองของเมืองสุพรรณบุรี เป็นเรื่องราวการชิงรักหักสวาทของหนุ่มสาวสองรุ่น

รุ่นพ่อและรุ่นลูก โครงเรื่องรุ่นพ่อเป็นเรื่องของชายสองแย่งหญิงหนึ่ง"

ข้อความดังกล่าวเกี่ยวข้องกับวรรณกรรมเรื่องใด

• 
• 
• 
• 

Answer explanation

เสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน เป็นนิทานมหากาพย์พื้นบ้านของไทย เค้าเรื่องขุนช้างขุนแผนนี้สันนิษฐานว่าเคยเกิดขึ้นจริงในสมัยกรุงศรีอยุธยา แล้วมีผู้จดจำเล่าสืบต่อกันมา เนื่องจากเรื่องราวของขุนช้างขุนแผนมีปรากฏในหนังสือคำให้การชาวกรุงเก่า แต่มีการดัดแปลงเพิ่มเติมจนมีลักษณะคล้ายนิทานเพื่อให้เนื้อเรื่องสนุกสนานชวนติดตามยิ่งขึ้น รายละเอียดในการดำเนินเรื่องยังสะท้อนภาพการดำเนินชีวิต ขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมของชาวสยามในครั้งอดีตได้อย่างชัดเจน

"เป็นพระราชนิพนธ์ลายพระราชหัตถเลขาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อครั้งเสด็จประพาสยุโรปครั้งที่ 2" ข้อความดังกล่าวเกี่ยวข้องกับวรรณกรรมเรื่องใด

• 
• 
• 
• 

Answer explanation

ไกลบ้าน เป็นพระราชนิพนธ์ลายพระราชหัตถเลขาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อครั้งเสด็จประพาสยุโรปครั้งที่ 2 เมื่อปี พ.ศ. 2450 พระราชทานแก่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้านิภานภดล วิมลประภาวดี กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี ผู้ซึ่งสนองพระเดชพระคุณสมเด็จพระบรมชนกนาถในตำแหน่งราชเลขานุการิณีรวมจำนวน 43 ฉบับ เสด็จประพาสยุโรปเป็นระยะเวลา 225 วัน ทรงพระราชนิพนธ์เกี่ยวกับพระราชภารกิจแต่ละวันนับตั้งแต่เสด็จลง เรือพระมหาจักรี ออกจากกรุงเทพมหานคร ผ่านประเทศต่าง ๆ โดยทางเรือและรถไฟตามลำดับ ได้แก่ ประเทศสิงคโปร์ อิตาลี สวิตเซอร์แลนด์ เยอรมนี ฝรั่งเศส อังกฤษ เบลเยี่ยม เดนมาร์ก และประเทศนอร์เวย์

"แต่งโดยสุนทรภู่ กวีเอกในสมัยต้นรัตนโกสินทร์ เป็นคำประพันธ์ประเภทคำกลอนที่มีความไพเราะ

ตัวละครประกอบด้วย มนุษย์ ยักษ์ นางเงือก"

ข้อความดังกล่าวเกี่ยวข้องกับวรรณกรรมเรื่องใด

• ไกรทอง

• สุนทรภู่

• พระอภัยมณี

• อิเหนา

Answer explanation

พระอภัยมณี เป็นวรรณคดีชิ้นเยี่ยมเรื่องหนึ่งของไทย

ผลงานชิ้นเอกของพระสุนทรโวหาร (ภู่) กวีเอกแห่ง

กรุงรัตนโกสินทร์ ประพันธ์ขึ้นเป็นนิทานคำกลอนที่มีความยาวมากถึง 94 เล่มสมุดไทย เมื่อพิมพ์เป็นเล่มหนังสือ

จะมีความยาวกว่าหนึ่งพันสองร้อยหน้า ระยะเวลาในการประพันธ์ไม่มีการระบุไว้อย่างแน่ชัด แต่คาดว่าสุนทรภู่เริ่มประพันธ์ราวปี พ.ศ. 2364–2366 และแต่ง ๆ หยุด ๆ ไปตลอดเป็นระยะ สิ้นสุดการประพันธ์ราว พ.ศ. 2388

รวมเวลามากกว่า 30 ปี

"เล่าเรื่องราวความรักต่างฐานะระหว่างคุณหญิงกีรติกับนพพร ที่เกิดขึ้นในประเทศญี่ปุ่น"

ข้อความดังกล่าวเกี่ยวข้องกับวรรณกรรมเรื่องใด

• 
• 
• 
• 

Answer explanation

ข้างหลังภาพ คือ นวนิยายประพันธ์โดยศรีบูรพา หรือชื่อจริงว่า กุหลาบ สายประดิษฐ์ เริ่มตีพิมพ์เป็นตอน ๆ ลงในหนังสือพิมพ์ประชาชาติรายวัน เมื่อ พ.ศ. 2479 เป็นเรื่องราวของความรักต่างวัย ต่างสถานะ นอกจากเรื่องราวที่กินใจแล้ว ภาษาที่ใช้ในเรื่องเป็นภาษาที่งดงาม มีวลีที่เป็นที่ชื่นชอบมากมาย นวนิยายเรื่องนี้เมื่อรวมเล่มได้รับการตีพิมพ์ซ้ำถึง 47 ครั้ง ยังได้รับการยกย่องด้วยความงามในเชิงวรรณศิลป์ และแสดงเป็นละครโทรทัศน์ ภาพยนตร์ รวมถึงละครเวที ในรูปแบบละครเพลงอีกด้วย

ภาพดังกล่าวคือสถานที่ใด และใครเป็นผู้สร้าง

• พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช

  (รัชกาลที่ 1)

• พระบาทสมเด็จพระพุทธ

  เลิศหล้านภาลัย

  (รัชกาลที่ 2)

• พระบาทสมเด็จ

  พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

  (รัชกาลที่ 5)

• พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

  (รัชกาลที่ 6)

Answer explanation

พระบรมมหาราชวัง เป็นพระราชวังที่ประทับของ

พระมหากษัตริย์ไทยในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ตั้งแต่

รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช(รัชกาลที่ 1)จนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จ

พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว(รัชกาลที่ 5)ตั้งอยู่ที่แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

แม้ปัจจุบันจะไม่เป็นที่ประทับของพระมหากษัตริย์แล้ว

แต่พระบรมมหาราชวังก็ยังคงถูกใช้ในงานพระราชพิธีสำคัญต่าง ๆ ทุกปีจนถึงปัจจุบัน และยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในประเทศไทย