Pagsusuri ng Impormasyon

Nakatanggap ka ng balita sa social media na may darating na bagyo. Ano ang una mong gagawin upang matiyak na totoo ang balitang ito?

• Ibahagi ito agad sa social media

• Suriin ang balita sa isang opisyal na website tulad ng PAGASA

• Tawagan ang mga kaibigan upang tanungin kung alam nila ito

• Walang gawin at balewalain ito

Nakabasa ka sa isang blog na ang pagkain ng isang partikular na prutas ay makakapagpagaling sa isang sakit na hindi pa nalulutas ng agham. Paano mo malalaman kung totoo ito?

• Kainin ang prutas agad upang subukan ito

• Hanapin ang prutas at bilhin ito

• Magconduct ng pananaliksik sa mga medikal na journal at opisyal na mga website ng kalusugan

• Magpost sa social media upang magtanong sa iba

Nakita mo ang isang post na nagsasabing magiging libre ang tuition sa lahat ng unibersidad simula sa susunod na taon. Saan ka hahanap ng impormasyon upang kumpirmahin ito?

• Sa opisyal na website ng CHED (Commission on Higher Education)

• Sa Wikipedia

• Sa Facebook page ng isang influencer

• Sa comment section ng post

Ang kaibigan mo ay nagbahagi ng isang viral na video na nagpapakita ng isang kakaibang pangyayari. Anong mga tanong ang dapat mong itanong sa iyong sarili bago maniwala dito?

• Sino ang nag-upload ng video? Mayroon bang ibang mga mapagkukunan?

• Paano naging viral ang video?

• Ano ang sinasabi ng ibang tao tungkol sa video?

• Totoo bang nakita ko ang video?

Nakabasa ka ng isang artikulo na nagtatanggi ng ebidensyang sumusuporta sa isang bagong gamot. Anong mga hakbang ang gagawin mo upang matukoy kung ang ebidensya ay talagang wasto?

• Basahin ang buong artikulo at suriin ang mga sanggunian

• Tanging tingnan ang larawan ng gamot

• Ibahagi ito kaagad sa mga kaibigan

• Tanungin ang isang doktor na kilala mo

Nakita mo ang balita tungkol sa malawakang pandaraya sa eleksyon sa isang website na kilala sa pagbabahagi ng mga teoryang konspirasyon. Paano mo mapapatunayan kung totoo ang balitang ito?

• Maghanap ng iba pang mapagkakatiwalaang mga mapagkukunan

• Agad na maniwala dahil sikat ang website

• Ibahagi ang balita upang makita ng iba

• Sabihin sa mga kakilala nang hindi nag-iimbestiga

May nagbahagi sa iyo ng isang artikulo mula sa isang hindi kilalang website. Ano ang dapat mong gawin bago magpasya kung dapat mo itong paniwalaan o hindi?

• Alamin kung ang website ay kilala at mapagkakatiwalaan

• Agad na ibahagi ang artikulo sa social media

• Basahin lamang ang pamagat

• Tanungin ang isang kaibigan tungkol dito

Nakabasa ka ng napaka negatibong komento tungkol sa isang kilalang personalidad sa isang post. Paano mo masisiguro na ang komento ay batay sa katotohanan?

• Maghanap ng iba pang impormasyon mula sa mapagkakatiwalaang mga mapagkukunan

• Agad na maniwala dito dahil ang komento ay negatibo

• Ibahagi ang komento sa iyong mga kaibigan

• Balewalain ang ibang mga mapagkukunan

Ang iyong kaklase ay naniniwala sa isang artikulo ng balita na kanilang nabasa online, ngunit hindi sila sigurado kung ito ay totoo. Anong payo ang maibibigay mo sa kanila?

• Suriin ang pinagmulan ng balita bago ito paniwalaan

• Paniwalaan agad ang balita dahil ito ay galing sa internet

• Balewalain ang balita

• Ibahagi agad ang balita sa mga kaibigan

Ano ang mairerekomenda mo upang mabawasan ang oras na ginugugol ng iyong pamilya sa panonood ng mga pelikula sa gabi?

• Magplano ng mga aktibidad na nag-uudyok ng pag-uusap at pagkakabonding

• Ipagpatuloy lamang ang panonood ng mga pelikula

• Hikayatin ang pamilya na mas mabuti ang manood ng TV

• Mag-organisa ng iskedyul ng TV para sa pamilya