Жастар кешкілік сауық- сайран құрмақ болады: өйткені үлкендер көрші ауылға кеткен еді (С.С.). Салаластың түрі:

• Себеп-салдар

• Түсіндірмелі

• Сатылы

• Шартты

• Күрделенген жай сөйлем

Бірақ мұндайлардың жолы болғын: олар ешқашан ұялмайды, ақымақ екендігін сезінбейді, сонан соң ылғи тоқ, қашан да дендері сау (С.С.). Құрылымына қарай:

• Көп құрамды салалас

• Көп құрамды аралас

• Көп бағыныңқылы сабақтас

• Қос құрамды құрмалас

• Күрделенген жай сөйлем

Сәдір өзі ат үстінде, найзасы қолында, қасында Есеней жіберген Кенжетай бар, ол да салт (Ғ.М.). Құрмалас сөйлемнің құрамы қанша компоненттен тұрады?

• 4

• 5

• 3

• 2

• 6

Карантинде асхана жоқ екен, тамақты бір жақтан береді, онысы суып қалған бірдеңе және ол құрсағымызға жұғын болып жарытпайды, қарнымыз ашады-ақ, өліп кете жаздаймыз, сол уақытта тамақ іздеп бармайтын жеріміз жоқ (С.С.). Синтаксистік Құрмалас компонент саны:

• 7

• 3

• 5

• 2

• 6

Төртінші күні көзі ішіне кіріп, жағы солып, танаулары қусырылып, ерні кезерді (Ж.А.).Құрмалас сөйлемнің компоненттер саны:

• 4

• 3

• 2

• 5

• Күрделенген жай сөйлем

Жұлығынан аяғы шығып, алба-жұлба болып, бүрсеңдеп, бір әйел кірді (С.Е.).Құрылымына қарай:

• Қос құрамды

• Көп құрамды

• Бірыңғай құрамды

• Әрыңғай құрамды

• Жай сөйлем

Барып сырттан құлақ салсақ та, ешбір дыбыс естілмейді (С.Е.). Құрылымына қарай:

• Қос құрамды

• Көп құрамды

• Бірыңғай құрамды

• Әрыңғай құрамды

• Жай сөйлем

Дәркембей екі мықты мырзаның сығымында отырса да, Құнанбайдың сыртынан соңғы сөзін қатты айтып салды (М.Ә.) Сабақтас құрмаластың түрі:

• Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас

• Көп құрамды құрмалас

• Шартты бағыныңқылы сабақтас

• Мақсат бағыныңқылы сабақтас

• Жай сөйлем

А.Байтұрсынов «өрнекті сөйлемдер» деген құрылым:

• Көп құрамды құрмалас сөйлем

• Екі құрамды құрмалас

• Бірыңғай құрамды

• Әрыңғай құрамды

• Жай сөйлем

Олар өрге көтерілген сайын, көкке шаншылған шың аумағы тарылып, тікшеленіп, жүру қиындай берді (М.И.) Құрмалас компоненттерінің саны:

• 3

• 1

• 2

• 4

• 6