§56. Тірі ағзалардың өзара қарым-қатынас түрлері

Тірі ағзалардың өзара қарым-қатынасының түрлері:

• Жағымды

• Жағымсыз

• Бейтарап

• Бәрі дұрыс

Тірі ағзалардың өзара қарым-қатынасының түрлері:

• Жағымды

• Жағымсыз

• Бейтарап

• Бәрі дұрыс

Симбиоз

• бірлесіп тіршілік ету кезінде екі ағза да немесе олардың біреуі ғана екіншісінен пайда көреді.

• екі ағза үшін де пайдалы қарымқатынастың түрі

Симбиоздың түрлері

• Жағымды ➢ Жағымсыз ➢ Бейтарап

• Нақты селбестік (кооперация) ➢ Мутуализм ➢ Комменсализм

Нақты селбестік (кооперация) –

• екі ағза үшін де пайдалы қарымқатынастың түрі.

• – бірлесіп тіршілік ету кезінде екі ағза да немесе олардың біреуі ғана екіншісінен пайда көреді.

Кооперацияға мысал:

• ➢ Тұяқты жануарлардың денесіндегі құстар ✓ - Құстар паразит кенелерімен қоректенеді. ✓ - Құстарға шабуыл жасайтын жыртқыштар ірі қара тұяқтыларға шабуыл жасамайды

• ➢ Таңқы шаян– актиниялар селбесуі ✓ - Актиния шаянды өзінің атпа жасушаларымен қорғайды ✓ - Шаян қорегінің ұсақ бөлшектерін талғажау етеді

• ➢ Түйнек бактериялары мен бұршақ тұқымдасы ✓ - Бактериялар ауадағы бос азотты сіңіріп, оны аммиакқа айналдырады.

• Барлығы дұрыс

әр түрге жататын ағзалардың бір-бірінен бөлек тіршілік ете алмай, өзара қолайлы жағдай туғыза отырып селбесіп тіршілік етуі

• Мутуализм

• Комменсализм –

• Жыртқыштық

бірге тіршілік ететін түрдің біреуі пайда тауып, екіншісі оған мән бермейтін симбиоздың кең тараған түрі

• Мутуализм

• Комменсализм –

Саңырауқұлақтар мен балдырлардың өзара селбесіп тіршілік ету

• Қыналар

• Қорқау қасқырлар

Комменсализм түрлері:

• Табақтастық ➢ Пәтерлесті

• Жыртқыштық ➢ Каннибализм ➢ Паразиттік ➢ Бәсекелестік