Գիրք նվիրելու օր

Ինչպես գիտեք, «Սասնա ծռեր» էպոսի առաջին՝ «Սանասար և Բաղդասար» ճյուղի հանգուցային դրվագներից մեկը պատմում է արքայադուստր Ծովինարի մասին։ Ըստ էպոսի` Բաղդադի խալիֆի հետ ամուսնությունից առաջ Ծովինարը զբոսնում է հայրենի լեռներում և ծարավում։ Աստվածային հրամանով աղբյուր է բացվում, որի ջրից էլ մեկ և կես բուռ խմում է գեղեցկուհի Ծովինարը։ Հետագայում այդ մեկ բռից ծնվում է դյուցազուն Սանասարը, իսկ կես բռից՝ նրա եղբայրը՝ Բաղդասարը։ Նշե՛ք աղբյուրի անունը։

• Նռան աղբյուր

• Կաթնաղբյուր

• Մեծավան

Answer explanation

Լսելով Ծովինարի հղիության լուրը՝ Բաղդադի խալիֆը հրամայում է մահապատժի ենթարկել նրան, սակայն Ծովինարը խնդրում է ժամանակ տալ իրեն, որպեսզի վախճանվի երեխաներին ունենալուց հետո։ Ծովինարը ծնում է երկու դյուցազուն, Բաղդասարին և , Սանասարին։ Նրանք հասակակիցներից տարբերվում էին իրենց օրեցօր աճի կարողությամբ և զորեղությամբ։

XX դարի նշանավոր գրողներից մեկի` Դայկիրի կոկտեյլի և կուբայական ռոմի մեծ սիրահար այս հեղինակի գիրքը սկսվում է 17-րդ դարի անգլիացի հայտնի գրող Ջոն Դոնի այս նախաբանով.

«Ոչ մի մարդ մեկուսացած, ինքն իր համար ապրող կղզի չէ: Յուրաքանչյուր մարդ մի կտորն է մայրցամաքի, մի մասը` ամբողջ ցամաքի: ․․․Յուրաքանչյուր մարդու մահը փոքրացնում է ինձ, որովհետև իմ մեջ ամբողջ մարդկությունն է»։  Նշե՛ք հեղինակին և գիրքը։

• Էռնեստ Հեմինգուեյ «Ում մահն է գուժում զանգը»

• Էռնեստ Հեմինգուեյ «Հրաժեշտ զենքին»

• Ուիլյամ  Բերրոուզ «Սրբերի նավահանգիստը»

Answer explanation

«Ում մահն է գուժում զանգը» Հեմինգուեյը գրել է 1940 թվականին։ Վեպը պատմում է Ռոբերտ Ջորդանի՝ ինտերնացիոնալ բրիգադի ամերիկացի երիտասարդ զինվորի մասին, ով Իսպանիայի քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ մեկնել է պարտիզանների մոտ։ Որպես մասնագետի՝ նրան հանձնարարված էր կամրջի պայթեցում՝ Սեգովիայի հարձակման ժամանակ ֆրանկիստների արշավը կասեցնելու համար։ Հեմինգուեյն ասել է, որ վեպում Մարիային նկարագրելիս պատկերացրել է Ինգրիդ Բերգմանին, ով էլ հենց երեք տարի անց խաղաց նրա դերը համանուն ֆիլմում։ 

«Ինձ հաջողվեց տեսնել, թե ինչպես են ամպերը խոնարհվում.....»։

Այս տողերի հեղինակը մեծ պոետ և մտավորական Օսիպ Մանդելշտամն է։ Լրացրեք բաց թողնված բառը։

• Արարատին

• Արագածին

• ARARAT-ին

Answer explanation

1930 թվականին Օսիպ Մանդելշտամը գործուղվում է Հայաստան և իր տպավորություններն ամփոփում «Ճամփորդություն դեպի Հայաստան» գրքում։ Հետագայում Մանդելշտամը կամփոփի Հայաստանի և հայկական մշակույթի իր տպավորությունները մի շարք բանաստեղծություններում, որոնք կազմում են հեղինակի գրական ժառանգության անքակտելի մասը։ Սակայն Մոսկվայում շատ քննադատաբար են ընդունում Մանդելշտամի աշխատանքը։ Այդ պատճառով լույս չի տեսնում Հայաստանին նվիրված նրա երկրորդ գիրքը՝ «Սևանը»։

Կրկնակի օսկարակիր Միլոշ Ֆորմանի ֆիլմերից մեկն ամերիկացի գրող Կեն Կիզիի «Թռիչք կկվի բնի վրայով» համանուն գրքի էկրանավորումն է։ Ֆիլմը հայտնի է մի շարք ցիտատներով, որոնք հակիրճ ամփոփում են կարևոր գաղափարներ։ Այդ ցիտատներից մեկն է՝

• Ասեք, կանենք

• Առնվազն ես փորձեցի

• Հատկապես չեն սիրում նրանց, ով կարող է թռչել

Answer explanation

1962 թվականին Կեն Կիզիի գրած «Թռիչք կկվի բնի վրայով» վեպը նվիրված է ժամանակի հոգեբուժական մեթոդների քննադատությանը և անհատի պայքարին դրանց դեմ։ 1975 թվականին այն էկրանավորել է Միլոշ Ֆորմանը։ Ֆիլմը արժանացել է հինգ Օսկարի։ Գիրքն ու ֆիլմն արմատապես տարբերվում են իրարից։ Կեն Կիզին չէր սիրում ֆիլմն ու համարում էր գրքի աղավաղում։ Կիզին մինչև կյանքի վերջը չի շփվել նկարահանող խմբի հետ։

Ո՞ր գրական ստեղծագործությունից է հետևյալ մեջբերումը․
«Երազը սոսկ հաղորդագրություն չէ, այն նաև գեղագիտական զբաղմունք է, երևակայության խաղ, ու այդ խաղն ինքնին արժեք է։ Երազն ապացուցում է, որ երբևէ գոյություն չունեցած բաներ երևակայելը, երազելը մարդու ամենահզոր կարիքներից է։
Այդտեղից է գալիս այն նենգ վտանգը, որ թաքնված է երազի մեջ։ Եթե երազը գեղեցիկ չլիներ, հեշտ կլիներ այն շուտ մոռանալ»։

• Էլիֆ Շաֆաք «Ստամբուլի բիճը»

• Ալբեր Քամյու «Օտարը»

• Հարուկի Մուրակամի «Նորվեգական անտառ»

• Միլան Կունդերա «Կեցության անտանելի թեթևությունը»

Answer explanation

Միլան Կունդերան վեպը գրել է 1982 թվականին։ Համաձայն Միլան Կունդերայի՝ կեցությունը լեցուն է անտանելի թեթևությամբ, այդ իսկ պատճառով մեզնից յուրաքանչյուրն ապրում է միայն մեկ անգամ` «Einmal ist Keinmal» (գերմաներենից` «մի անգամ նույնն է թե՝ երբեք», այսինքն՝ «այն, ինչ տեղի է ունեցել մեկ անգամ, կարող էր երբեք տեղի չունենալ», «մեկ անգամը հաշվի մեջ չէ»)։ Նշանակում է, որ յուրաքանչյուր կյանք իր մեջ կրում է հանելուկային պատահականություն, մեր ոչ մի գործողություն չի կարող լիովին կանխորոշել մեր ապագան։ Ցանկացած ընտրություն բեռնված չէ հետևանքներով, այդ իսկ պատճառով կարևոր չէ։ Միևնույն ժամանակ մեր գործողությունները դառնում են անտանելի, եթե մշտապես մտածում ես նրանց հետևանքների մասին, այդ իսկ պատճառով կյանքը կարող է բնութագրվել իբրև «կեցության անտանելի թեթևություն»։ 

Նշված ֆիլմերից, որը՞ նկարահանված չէ գրքի հիման վրա։

• Գահերի խաղ / Game of Thrones

• Լարովի նարինջ / A Clockwork Orange

• 12 զայրացած տղամարդ / 12 Angry Men

• Փախուստ Շոուշենկից / The Shawshank Redemption

• Մարտական ակումբ / Fight Club

Answer explanation

"12 զայրացած տղամարդ" ֆիլմը Ռեջինալդ Ռոուզի հեղինակած սերիալի էպիզոդի ադապտացիան է ֆիլմի։ Ֆիլմի սյուժեն պատմում է մի երիտասարդի դատավճռի մասին, ով մեղադրվում է սեփական հոր սպանության մեջ և սպառնում է մահապատիժ։ Տասներկու երդվյալ ատենակալները հավաքվում են՝ որոշելու՝ նա մեղավոր է, թե ոչ։

20-րդ դարի հայտնի գրող Չինգիզ Այտմատովը «Եվ դարից երկար ձգվում է օրը» վեպում ներկայացնում է մի կերպար, ով կորցնում է սեփական ես-ի հետ կապը՝ իր անցյալը մոռանալով։ Ինչպե՞ս է կոչում Այտմատովն այդ կերպարին իր վեպում։

• մանկուրտ

• ջրասամույր

• բենշի

• դոտրակեյցի

Answer explanation

Մանկուրտը, ըստ Չինգիզ Այթմատովի «Եվ դարից երկար ձգվում է օրը» վեպի, գերեվարված անձ է, որը բռնի կերպով վերածվել է անհոգի ստրուկի, լիովին ենթարկվում է տիրոջը և անցյալ կյանքից ոչինչ չի հիշում։  Փոխաբերական իմաստով «մանկուրտ» բառը օգտագործվում է իր պատմական և ազգային արմատների հետ կապը կորցրած մարդուն բնորոշելու համար։ Այս իմաստով «մանկուրտ» բառը դարձել է հասարակ անուն և օգտագործվում է հրապարակախոսությունում։

Երևանի կոնյակի գործարանի պատերից մեկը զարդարված է մեծ վարպետ Արտաշես Հովսեփյանի որմնաքանդակով, որն արված է Վարդան Այգեկցու առակի մոտիվներով։ Համաձայն այդ առակի` մի օր թագավորի միակ զավակն այնքան է գինի խմում, որ անհաջող ընկնում է և մահանում։ Վշտացած թագավորն անհապաղ արգելում է գինին իր թագավորությունում։ Բոլորը ենթարկվում են թագավորի հրամանին, բացի մի այրի կնոջից, ով պահելով տանը մի կարաս գինի` իր տղային ժամանակ առ ժամանակ մեկ գավաթ գինի էր մատուցում։ Մի օր թագավորության վրա է հարձակվում կատաղի մի առյուծ, և միայն այդ տղան էր, որ ըմպելով մեկ գավաթ գինի` արիաբար մարտի է բռնվում առյուծի հետ և սպանում նրան` փրկելով ամբողջ թագավորության համար պատուհաս դարձած կենդանուց։ Նշե՛ք առակի վերնագիրը։

• Հարբեցող արքայազնը

• Մեկ թաս գինի

• Գինի

Answer explanation

Արտաշես Հովսեփյանը մեր ամենահայտնի քանդակագործներից է։ Նա հեղինակել է Թամանյանի արձանը Կասկադում։ Ի դեպ, այն բացվել է ուղիղ 50 տարի առաջ՝ 1974-ին։ Իսկ Այգեկցու «ալկոհոլ պատասխանատու օգտագործման մասին» առակը կոչվում է «Գինի»։

Կամարի տակով անցնելով` նա առաջին անգամ տեսավ Արարատը։ Մտածեց՝ «բնական է, որ Նոյը նավով հասել էր հենց այստեղ ․․․ Մնացած բոլոր տեսարանները պարզապես անհետանում էին նավախելից այն կողմ, նրա բիբերում չէին արտացոլվում, նա չէր տեսնում դրանք։ Վերաբնակիչը նոր տուն է դնում այնտեղ, որտեղ կարող է ճանաչել իր հայրենիքը»։ Ո՞վ էր նա, և նրա ո՞ր ստեղծագործությունն է հրատարակվել 1969-ին։

• Վլադիմիր Պոզներ «Հրաժեշտ պատրանքներին»

• Անդրեյ Բիտով. «Հայաստանի դասերը»

• Վիլյամ Սարոյան «Իմ անունը Արամ է»

• Պիթեր Բալաքյան «Ճակատագրի սև շունը»

Answer explanation

Ռուս ականավոր գրող, Հայաստանի մեծ երկրպագու Անդրեյ Բիտովի «Հայաստանի դասերը» գիրքը նորից ակտուալ է։ Վերջերս մի քննարկման ժամանակ գրականագետ, գրող Հրանտ Մաթևոսյանի որդին՝ Դավիթը, նկատել է. «Բիտովի գիրքն առաջին հերթին հասցեագրված է հայերին: Թեեւ այն ակնարկների շարք է ԽՍՀՄ-ի հայտնի եւ անհայտ երկրի մասին եւ, իհարկե, ուղղված է ռուս ընթերցողին, բայց պետք է խոստովանեմ, որ մենք ինքներս մեզ լավ չենք ճանաչում: Հայերի դեռ մի քանի սերունդ պետք է կարդա Բիտով՝ ճանաչելու համար ոչ միայն 1967 թվականի Հայաստանը, այլև հենց հոգեւոր Հայաստանը, այն, որը Բիտովին բախտ էր վիճակվել տեսնել իր եւ Հրանտ Մաթեւոսյանի աչքերով, որը նրա ուղեկիցն էր, նրա գրքի «ընկեր» կոչված հերոսը»:

Եղբայրը սպանել էր եղբորը, բայց հանգուցյալի կինը ամուսնացել էր հանցագործի հետ, և ամեն ինչ կարգի էր ընկել․ բոլորը գոհ ու երջանիկ էին։ Եվ ահա նա գալիս է Վիտենբերգից, ու ամեն ինչ փոխվում է։ Նա հավանաբար սիրում էր մի աղջկա, որի հայրը դեմ էր նրանց միությանը։ Մտամոլոր երիտասարդն ակամա սպանում է իր հավանական աներոջը, ինչի պատճառով նրա հավանական հարսնացուն հրաժեշտ է տալիս կյանքին։ Իր հավանական աներձագին ասպետաբար սպանելուց առաջ խոհեմ երիտասարդն այն աշխարհ էր ուղարկել իր երկու ընկերներին։ Հետո, որքան պատմությունը մոտենում է ավարտին, այնքան շատանում են դիակները։ Նա խորը կսկիծով երկինք է ճանապարհում իր սիրելի մորը, հետո սպանում է մոր ամուսնուն և ինքն էլ իր մահկանացուն կնքում հանգամանքների բերումով։ Իսկ այժմ բոլորը խենթանում են նրա համար։ Սա ժամանակակից քրեական դրամա չէ, այլ դասական ստեղծագործություն՝ ժամանակակից շարադրմամբ։

Անվանե՛ք գլխավոր հերոսին և համանուն գրական ստեղծագործությունը։

• Դրակուլա

• Օթելլո

• Համլետ

• Մակբեթ

Answer explanation

Դե, իհարկե, խոսքը Շեքսպիրի «Համլետի» մասին է, պարզապես ավելի ժամանակակից շարադրմամբ։ Մնացածը՝ բնօրինակում։