Оқу сауаттылығы 7-нұсқа

Бір жылы Арқа өңірінде салтанатты жиын өтеді.Орта жүздің атқа мінер игі жақсылары тегіс жиналады.Сол мәжіліске Құнанбай сұлтан үш күн кешігіп келеді.Көп күткен әр елдің би төрелері әр тұстан реніштерін білдіре бастайды.Наразылық даурығырға айналар тұста Қайрақбай қолына сыбызғысын алып.бір терең толқынысты күйді тарта жөнеледі.Сыбызғының сыңсыған үні жиналған елді бірден айрандай ұйытады.Бәрі де даланың дарқан дауысты кемел күйіне ынтызар боп сөзден тиылып,бойлары балқып отырып қалады.Қайрекең төңірегін бір шолып өтеді де,кенет тылсымы күшті тосын күйді әуелете жөнеледі.Бұрын ести қоймаған жаңа күйге жұрттың мейірі қанып,пейілі құлай береді.Сөйтіп арадағы тартыстың салмағы да ыдырай бастайды. Сонда Құнанбайдың ақылшы,үзеңгілес жолдасы Қ аратай: «Шіркін-ай, мына күйде терең ойдың өзгеше ағысы, кемел тынысы жатыр-ау, Бәрімізді ойға батырғанын қарашы»,-деп таманады. Дүрдараздықпен басталған жиналыс қайтадан шүйіркелесуге ұласады.Сол жиналыстың куәсіндей болған бұл күй « Ой толқыны» болып аталып кетеді.

Қайрақбайға тән қасиет

 

• A) сыбызғышы күйші

• B) ақылшы, күйші

• C) сұлтан би

• D) төре, сұлтан

Бір жылы Арқа өңірінде салтанатты жиын өтеді.Орта жүздің атқа мінер игі жақсылары тегіс жиналады.Сол мәжіліске Құнанбай сұлтан үш күн кешігіп келеді. Көп күткен әр елдің би, төрелері әр түстан реніштерін білдіре бастайды.Наразылық даурығуға айналар тұста Қайрақбай қолына сыбызғысын алып,бір терең толқынысты күйді тарта жөнеледі.Сыбызғының сыңсыған үні жиналған елді бірден айрандай ұйытады. Бәрі де даланың дарқан дауысы кемел күйіне ынтызар боп сөзден тиылып, бойлары балқып отырып қалады. Қайрекең төңірегін бір шолып өтеді де,кенет тылсымы күшті тосын күйді әуелете жөнеледі.Бұрын ести қоймаған жаңа күйге жұрттың мейірі қанып,пейілі құлай береді.Сөйтіп арадағы тартыстың салмағы да ыдырай бастайды.Сонда Құнанбайдың ақылшы,үзеңгілес жолдасы Қаратай: « Шіркін-ай, мына күйде терең ойдың өзгеше ағысы,кемел тынысы жатыр-ау.Бәрімізді ойға батырғанын қарашы»,- деп тамсанады. Дүрдараздықпен басталған жтналыс қайтадан шүйіркелесуге ұласады.Сол жиналыстың куәсіндей болған бұл күй- « Ой толқыны» болып аталып кетеді.

Үзіндіден теңеуді тап.

• A) сыңсыған

• B) айрандай

• C) жиналған

• D) сыбызғының

Бір жылы Арқа өңірінде салтанатты жиын өтеді.Орта жүздің атқа мінер игі жақсылары тегіс жиналады.Сол мәжіліске Құнанбай сұлтан үш күн кешігіп келеді. Көп күткен әр елдің би, төрелері әр түстан реніштерін білдіре бастайды.Наразылық даурығуға айналар тұста Қайрақбай қолына сыбызғысын алып,бір терең толқынысты күйді тарта жөнеледі.Сыбызғының сыңсыған үні жиналған елді бірден айрандай ұйытады. Бәрі де даланың дарқан дауысы кемел күйіне ынтызар боп сөзден тиылып, бойлары балқып отырып қалады. Қайрекең төңірегін бір шолып өтеді де,кенет тылсымы күшті тосын күйді әуелете жөнеледі.Бұрын ести қоймаған жаңа күйге жұрттың мейірі қанып,пейілі құлай береді.Сөйтіп арадағы тартыстың салмағы да ыдырай бастайды.Сонда Құнанбайдың ақылшы,үзеңгілес жолдасы Қаратай: « Шіркін-ай, мына күйде терең ойдың өзгеше ағысы,кемел тынысы жатыр-ау.Бәрімізді ойға батырғанын қарашы»,- деп тамсанады. Дүрдараздықпен басталған жтналыс қайтадан шүйіркелесуге ұласады.Сол жиналыстың куәсіндей болған бұл күй- « Ой толқыны» болып аталып кетеді.

Үзінді шығарманың қай құрылымдық бөлігі?

• A) сюжеттің дамуы

• B) сюжеттің шиеленісуі

• C) сюжеттің шарықтау шегі

• D) сюжеттің шешімі

Бір жылы Арқа өңірінде салтанатты жиын өтеді.Орта жүздің атқа мінер игі жақсылары тегіс жиналады.Сол мәжіліске Құнанбай сұлтан үш күн кешігіп келеді.Көп күткен әр елдің би,төрелері әр тұстан реніштерін білдіре бастайды.Наразылық даурығуға айналар тұста Қайрақбай қолына сыбызғысын алып,бір терең толқынысы күйді тарта жөнеледі.Сыбызғының сыңсыған үні жиналған елді бірден айрандай ұйытады.Бәрі де даланың дарқан дауысты кемел күйіне ынтызар боп сөзден тиылып,бойлары балқып отырып қалады.Қайрекең төңірегін бір шолып өтеді де,кенет тылсымы күшті тосын күйді әуелете жөнелді.

Бұрын ести қоймаған жаңа күйге жұрттың мейірі қанып, пейілі құлай береді. Сөйтіп арадағы тартыстың салмағы да ыдырай бастайды.Сонда Құнанбайдың ақылшы,үзеңгілес жолдасы Қаратай:”Шіркін-ай,мына күйде терең ойдың өзгеше ағысы,кемел танысы жатыр-ау.Бәрімізді ойға батырғанын қарашы.”-деп тамсанды.Дүрдараздықпен басталған жиналыс қайтадан шүйіркелесуге ұласады. Сол жиналыстың куәсіндей болған бұл күй “Ой толқын”болып аталып кетеді.

Қаратайдың тамсануының себебі неде?

• A) ел айрандай ұйығандықтан

• B) би, төрелер ренжігендіктен

• C) жиналыс дүрдараздықпен басталғандықтан

• D) күй терең ойға батырғандықтан

Қазақтың қай баласы да атты баптап,жайлы етіп,салтанатын асырып мінген.Жылқы түгілі жан жолдасындай көріп нарқын білген,қадірін бағалаған. Сосын да қазақ күйшілерінде жылқыға арнаған күйлер молынан ұшырасады. Қайрақбай күйлерінің бір шамасы осы ер қанатына арналған.

  Бірде Қайрақбай Қарасирақ атты жылқышысына:”Астымдағы атым кәртайыңқырап барады,жылқы ішінде маған лайық түлік болса,қарай жүрсең”-деп сұрау салды.Сонда жылқышысы:”-Құлын күнінде жетім қалып,екі енені тел еміп өскен қоңыр бар еді.Биыл алты жасқа шыққан,дер шағында.Ұстап үйретіп,қолыңызға берейін,мініп сынап көресіз”-дейді.Телқоңыр ат шынында жүрісі ширақ, белі мықты,нағыз төре мінетін тұлпар боп шығады.Бірде Төбе би Қайрақбай арғын еліне бір дауды шешуге арнайы барады.Шешім шығарып қағаздастырар кезде,Қайрекең өзінің мөрін ұмытып кеткенін бір-ақбіледі.Елді күттіріп қоюға болмайды.Қайрақбай амалсыз астындағы телқоңыр атын Қиқым атты атқосшысына береді де,мөрді тез алып келуге жұмсайды. Сонда Қиқым бес күншілік жерді екі күнде басып өтіп мөрді жеткізген екен.Атының осыншама қайсар жүрісіне пейілі құлаған күйші,арғынауылында жатып « Телқоңыр»күйін шығарған екен.Бұл күй де осынау хикаясымен бірге ел ішіне тез тарап,күні бүгінге дейін биік сахналардан орындалып келеді.

Мәтіндегі басты кейіпкер

• A) Қайрақбай

• B) Қарасирақ

• C) Қиқым

• D) Телқоңыр

Қазақтың қай баласы да атты баптап,жайлы етіп,салтанатын асырып мінген.Жылқы түгілі жан жолдасындай көріп нарқын білген,қадірін бағалаған. Сосын да қазақ күйшілерінде жылқыға арнаған күйлер молынан ұшырасады. Қайрақбай күйлерінің бір шамасы осы ер қанатына арналған.

  Бірде Қайрақбай Қарасирақ атты жылқышысына:”Астымдағы атым кәртайыңқырап барады,жылқы ішінде маған лайық түлік болса,қарай жүрсең”-деп сұрау салды.Сонда жылқышысы:”-Құлын күнінде жетім қалып,екі енені тел еміп өскен қоңыр бар еді.Биыл алты жасқа шыққан,дер шағында.Ұстап үйретіп,қолыңызға берейін,мініп сынап көресіз”-дейді.Телқоңыр ат шынында жүрісі ширақ, белі мықты,нағыз төре мінетін тұлпар боп шығады.Бірде Төбе би Қайрақбай арғын еліне бір дауды шешуге арнайы барады.Шешім шығарып қағаздастырар кезде,Қайрекең өзінің мөрін ұмытып кеткенін бір-ақбіледі.Елді күттіріп қоюға болмайды.Қайрақбай амалсыз астындағы телқоңыр атын Қиқым атты атқосшысына береді де,мөрді тез алып келуге жұмсайды. Сонда Қиқым бес күншілік жерді екі күнде басып өтіп мөрді жеткізген екен.Атының осыншама қайсар жүрісіне пейілі құлаған күйші,арғынауылында жатып « Телқоңыр»күйін шығарған екен.Бұл күй де осынау хикаясымен бірге ел ішіне тез тарап,күні бүгінге дейін биік сахналардан орындалып келеді.

Қайрақбайға қатысты қатар

• A) күйші, жылқышы

• B) атқосшы, күйші

• C) би, күйші

• D) төре, жылқы

Қазақтың қай баласы да атты баптап,жайлы етіп,салтанатын асырып мінген.Жылқы түгілі жан жолдасындай көріп нарқын білген,қадірін бағалаған. Сосын да қазақ күйшілерінде жылқыға арнаған күйлер молынан ұшырасады. Қайрақбай күйлерінің бір шамасы осы ер қанатына арналған.

  Бірде Қайрақбай Қарасирақ атты жылқышысына:”Астымдағы атым кәртайыңқырап барады,жылқы ішінде маған лайық түлік болса,қарай жүрсең”-деп сұрау салды.Сонда жылқышысы:”-Құлын күнінде жетім қалып,екі енені тел еміп өскен қоңыр бар еді.Биыл алты жасқа шыққан,дер шағында.Ұстап үйретіп,қолыңызға берейін,мініп сынап көресіз”-дейді.Телқоңыр ат шынында жүрісі ширақ, белі мықты,нағыз төре мінетін тұлпар боп шығады.Бірде Төбе би Қайрақбай арғын еліне бір дауды шешуге арнайы барады.Шешім шығарып қағаздастырар кезде,Қайрекең өзінің мөрін ұмытып кеткенін бір-ақбіледі.Елді күттіріп қоюға болмайды.Қайрақбай амалсыз астындағы телқоңыр атын Қиқым атты атқосшысына береді де,мөрді тез алып келуге жұмсайды. Сонда Қиқым бес күншілік жерді екі күнде басып өтіп мөрді жеткізген екен.Атының осыншама қайсар жүрісіне пейілі құлаған күйші,арғынауылында жатып « Телқоңыр»күйін шығарған екен.Бұл күй де осынау хикаясымен бірге ел ішіне тез тарап,күні бүгінге дейін биік сахналардан орындалып келеді.

Үзінді шығарманың қай құрылымдық бөлігі?

• A) сюжеттің дамуы

• B) сюжеттің шиеленісуі

• C) сюжеттің шарықтау шегі

• D) сюжеттің шешімі

Қазақтың қай баласы да атты баптап,жайлы етіп,салтанатын асырып мінген.Жылқы түгілі жан жолдасындай көріп нарқын білген,қадірін бағалаған. Сосын да қазақ күйшілерінде жылқыға арнаған күйлер молынан ұшырасады. Қайрақбай күйлерінің бір шамасы осы ер қанатына арналған.

  Бірде Қайрақбай Қарасирақ атты жылқышысына:”Астымдағы атым кәртайыңқырап барады,жылқы ішінде маған лайық түлік болса,қарай жүрсең”-деп сұрау салды.Сонда жылқышысы:”-Құлын күнінде жетім қалып,екі енені тел еміп өскен қоңыр бар еді.Биыл алты жасқа шыққан,дер шағында.Ұстап үйретіп,қолыңызға берейін,мініп сынап көресіз”-дейді.Телқоңыр ат шынында жүрісі ширақ, белі мықты,нағыз төре мінетін тұлпар боп шығады.Бірде Төбе би Қайрақбай арғын еліне бір дауды шешуге арнайы барады.Шешім шығарып қағаздастырар кезде,Қайрекең өзінің мөрін ұмытып кеткенін бір-ақбіледі.Елді күттіріп қоюға болмайды.Қайрақбай амалсыз астындағы телқоңыр атын Қиқым атты атқосшысына береді де,мөрді тез алып келуге жұмсайды. Сонда Қиқым бес күншілік жерді екі күнде басып өтіп мөрді жеткізген екен.Атының осыншама қайсар жүрісіне пейілі құлаған күйші,арғынауылында жатып « Телқоңыр»күйін шығарған екен.Бұл күй де осынау хикаясымен бірге ел ішіне тез тарап,күні бүгінге дейін биік сахналардан орындалып келеді.

Әңгіме жоспарының дұрысын ретін тап.

1.Мөрді жеткізген атқосшы

2.Арғын еліндегі дау

3.Жылқышыға сұрау салу

4. «Телқоңыр» күйі

5.Жылқыға арналған күйлер

• А)5.3.2.1.4

• В)4.1.2.3.5

• С)5.4.2.3.1

• D)3.1.4.5

Қазақтың қай баласы да атты баптап,жайлы етіп,салтанатын асырып мінген.Жылқы түгілі жан жолдасындай көріп нарқын білген,қадірін бағалаған. Сосын да қазақ күйшілерінде жылқыға арнаған күйлер молынан ұшырасады. Қайрақбай күйлерінің бір шамасы осы ер қанатына арналған.

  Бірде Қайрақбай Қарасирақ атты жылқышысына:”Астымдағы атым кәртайыңқырап барады,жылқы ішінде маған лайық түлік болса,қарай жүрсең”-деп сұрау салды.Сонда жылқышысы:”-Құлын күнінде жетім қалып,екі енені тел еміп өскен қоңыр бар еді.Биыл алты жасқа шыққан,дер шағында.Ұстап үйретіп,қолыңызға берейін,мініп сынап көресіз”-дейді.Телқоңыр ат шынында жүрісі ширақ, белі мықты,нағыз төре мінетін тұлпар боп шығады.Бірде Төбе би Қайрақбай арғын еліне бір дауды шешуге арнайы барады.Шешім шығарып қағаздастырар кезде,Қайрекең өзінің мөрін ұмытып кеткенін бір-ақбіледі.Елді күттіріп қоюға болмайды.Қайрақбай амалсыз астындағы телқоңыр атын Қиқым атты атқосшысына береді де,мөрді тез алып келуге жұмсайды. Сонда Қиқым бес күншілік жерді екі күнде басып өтіп мөрді жеткізген екен.Атының осыншама қайсар жүрісіне пейілі құлаған күйші,арғынауылында жатып « Телқоңыр»күйін шығарған екен.Бұл күй де осынау хикаясымен бірге ел ішіне тез тарап,күні бүгінге дейін биік сахналардан орындалып келеді.

Қайрақбайдың «Телқоңыр» күйін шығару себебі неден?

• А)атын амалсыз атқосшыға берген

• В)атының қайсар жүрісіне пейілі құлағандықтан

• С)атына арнаған күй тез тарайтындықтан

• D)атқосшысы мөрді тез алып келгені үшін

 Қазақтың қай баласы да атты баптап,жайлы етіп,салтанатын асырып мінген.Жылқы түгілі жан жолдасындай көріп нарқын білген,қадірін бағалаған. Сосын да қазақ күйшілерінде жылқыға арнаған күйлер молынан ұшырасады. Қайрақбай күйлерінің бір шамасы осы ер қанатына арналған.

  Бірде Қайрақбай Қарасирақ атты жылқышысына:”Астымдағы атым кәртайыңқырап барады,жылқы ішінде маған лайық түлік болса,қарай жүрсең”-деп сұрау салды.Сонда жылқышысы:”-Құлын күнінде жетім қалып,екі енені тел еміп өскен қоңыр бар еді.Биыл алты жасқа шыққан,дер шағында.Ұстап үйретіп,қолыңызға берейін,мініп сынап көресіз”-дейді.Телқоңыр ат шынында жүрісі ширақ, белі мықты,нағыз төре мінетін тұлпар боп шығады.Бірде Төбе би Қайрақбай арғын еліне бір дауды шешуге арнайы барады.Шешім шығарып қағаздастырар кезде,Қайрекең өзінің мөрін ұмытып кеткенін бір-ақбіледі.Елді күттіріп қоюға болмайды.Қайрақбай амалсыз астындағы телқоңыр атын Қиқым атты атқосшысына береді де,мөрді тез алып келуге жұмсайды. Сонда Қиқым бес күншілік жерді екі күнде басып өтіп мөрді жеткізген екен.Атының осыншама қайсар жүрісіне пейілі құлаған күйші,арғынауылында жатып « Телқоңыр»күйін шығарған екен.Бұл күй де осынау хикаясымен бірге ел ішіне тез тарап,күні бүгінге дейін биік сахналардан орындалып келеді.

Мәтіннің негізгі тақырыбы

• А) атқа күй арнау

• В) дау шешу

• С) мөрді тез жеткізу

• D) күй өнері