Инклюзивті білім беру бұл

• ерекше білім беру қажеттіліктері мен жеке мүмкіндіктерін ескере отырып, барлық білім алушылардың білімге теңдей қолжеткізе алуын қамтамасыз ету

• ЕББ қажет ететін балаларға әлеуметтік өмірдің барлық формалары мен түрлеріне қатысуға нақты мүмкіндіктер  мен құқұқтар беру

• медициналық-педагогикалық түзету қолдауымен білімге қосымша қолжетімділікті қамтамасыз ету

• педагогикалық құралдар арқылы сапалы білімге қол жеткізу

• мүмкіндігі шектеулі балаларды жеткілікті қоғамдық өмірге қосу

Инклюзивті білім берудің қағидалары

• Бұзылысты анықтау мен түзету-педагогикалық көмекті бастау арасындағы уақытты қысқарту

• адамның құндылығы тек  оның қабілеті мен жетістіктерімен ғана өлшенбейді

• мүмкіндігі шектеулі тұлғалардың "әлеуметтік шектеулерін" еңсеру және азайту

• баланың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, тәрбиеге қолайлы жағдайлар жасау

• білім беруде мүмкіндіктері шектеулі тұлғаларды әлеуметтік қолдаудың басымдығы

ЕББ қажет ететін балалармен қалыпты дамыған балаларды бір бағдарламамен, бір оқулықпен, бірдей білімді бағалау критерилерімен оқыту және тәрбиелеу ұғымының жалпылама атауы

• жекелендіру

• абилитация

• инклюзия

• коррекция

• компенсация

Ерекше білім беруді қажет ететін тұлғалар (балалар)

• туа, жүре  пайда болған аурулар салдарынан өмір сүруі шектелген, психикалық және физикалық жағынан бұзылыстары бар он сегіз жасқа дейінгі балалар

• тиісті білім деңгейін және қосымша білім алу үшін жасалынған арнайы жағдайларда уақытша немесе тұрақты қажеттілікте сезінетін тұлғалар (балалар)

• дамуы артта қалған балалар

• нақты расталған жарақаттар немесе туа, жүре,  және тұқымқуалаушылық аурулар салдарынан  пайда болған мінез-құлқықтық және эмоциялық  мәселелері бар балалар

• іс-әрекет түріне байланысты нақты психологиялық тексеру жүргізген балалар

Инклюзивті білім беру әдіснамасының негізі

• барлық балалардың қажеттіліктерін ескеріп, қажетті білім мен дағдыларды алу мүмкіндігін тану

• дарынды балаларды анықтау

• ерекше білім беруді қажет ететін балаларды жеке оқыту

• мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қолдау

• тұлғаның білім беру және кәсіби қажеттіліктерін қанағаттандыру

Инклюзивтілік принципіне негізделген жалпы білім беруді дамыту мыналарды қамтиды:

• қосымша білім беру бағдарламаларының спектрін кеңейту

• мектептің кадрлық әлеуетін дамыту

• баланың мәдени қажеттіліктерін қанағаттандыру

• білім берудегі құндылық бағдарларының өзгеруі

• шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру және дамыту

Мүмкіндігі шектеулі бала (балалар)

• адам психикасының дамуында уақытша немесе тұрақты бұзылыстары бар мүгедек бала (балалар )

• туа біткен, тұқым қуалайтын, жүре пайда болған аурулар немесе жарақаттардың салдарынан дене және психикалық кемiстiктерi бар он сегiз жасқа толмаған бала (балалар)

• тиісті деңгейдегі білім мен қосымша білім алу үшін ерекше жағдайларға тұрақты немесе уақытша мұқтаждықты сезінген бала ( балалар)

• әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзетушілік қолдауының көрсетілмеуінен физикалық, психикалық дамуы артта қалған үш жасқа дейінгі бала (балалар)

• ұзақ уақыт әлеуметтік, медициналық және түзету-педагогикалық қолдауды талап ететін дамуында және дене мүшелерінің функциясында тұрақты ауытқушылығы бар бала (балалар)

Ерекше білім беру қажеттіліктері мен жеке мүмкіндіктерін ескере отырып, барлық білім алушылар үшін білімге тең қолжетімділікті қамтамасыз ететін процесс

• бейімдік оқыту

• инклюзивті білім беру

• жеке оқыту

• интегративті оқыту

• мэйнстриминг

Скандинавия елдерінде ХХ ғасырдың 60-шы жылдарындағы "қалыптандыру" (интеграция моделі) қағидасының мәні

• барлық оқушылармен тиімді оқыту жоспарланады және жүргізіледі

• жалпы білім беру мекемесінің жергілікті актілерін әзірлеу, ол актілерді құзырлы мемлекеттік органдардың талаптарын негізге ала отырып талдау

• "ерекше" балалар (жағдайдың ауырлығына қарамастан) қалыпты қатарлас балалардың ортасында немесе қалыптыға  жақын ортада болуы және білім алуы

• мүмкіндігі шектеулі балалармен жұмыс жасайтын кадрларды жоспарлы даярлауды (қайта даярлауды) жүзеге асыру

• мүмкіндігі шектеулі тұлғалардың оқу іс-әрекетінде төзімділікке, сыйластыққа, құрмет көрсете білуге тәрбиелеу

ЮНЕСКО құжаттарына сәйкес инклюзивті білім беру идеясы

• медициналық-педагогикалық іс-шаралар арқылы даму кемшіліктерін түзету

• әлеуметтік бейімделу және бейімделуі қиын балаларды қоғамға қосу

• мүмкіндігі шектеулі балаларды интеграциялау

• сапалы білім алуда барлық балалар тең мүмкіндіктерге ие

• белгілі бір уақыт аралығында жүйелі, жоспарлау арқылы инклюзияны басқару