İNKILAP TARİHİ DENEME 6

 Dünya deniz ticaretinde söz sahibi olmak isteyen çarlık Rusya'nın en büyük emeli Akdeniz'e inebilmektir. Bu amaçla sürekli olarak Osmanlı devletine karşı politikalar geliştirmiştir. Osmanlı Devleti'nde yer alan azınlıkları kışkırtarak iç karışıklık çıkarmayı, Osmanlı Devleti'nin içişlerine karışmayı ve bu yolla istediğini elde etmeyi planlamıştır. 2. Abdülhamit döneminde yapılan Osmanlı-Rus savaşına( 93 harbi) Rusya kazanmıştır. Yapılan Ayestefanos Antlaşması ile Rusya kendisine önemli bir üstünlük sağlamıştır. Ancak başta İngiltere olmak üzere Avrupa devletleri bu anlaşmaya karşı çıkmışlardır. Osmanlı Devleti'nin bir Avrupa devleti olduğu ve toprak bütünlüğünün de Avrupa devletlerinin garantisi altında olduğu bildirilmiştir. Aslında kendi çıkarları ve sömürge yolları tehlikeye giren İngiltere Osmanlı Devleti'ni Rusya'ya karşı korumuştur. Bu arada siyasi birliğini geç tamamlayan Almanya zengin yeraltı kaynaklarına sahip olan Osmanlı Devleti ile yakın ilişkiler kurmak istemiştir. Almanlar Osmanlı Devleti'nin askeri reformlarında görev almış, yeni orduların kurulmasına ve eğitilmesinde önemli roller üstlenmişlerdir. Dönemin en büyük projelerinden biri olan Osmanlı-Bağdat Demiryolu hattını da Almanlar yapmışlardır.

Aşağıdakilerden hangisi Almanya'nın bu tutumunun nedenlerinden biri olamaz?

• İnglitere'nin sömürge yollarını kontrol altına almak

• Osmanlı topraklarındaki petrol kaynaklarından faydalanmak

• Rusya ile birlikte Osmanlı pazarlarından pay kapmak

• Osmanlı Devleti'nin sanayileşmesine katkıda bulunmak

Mustafa Kemal 5. Ordu’da görev yaptığı dönemde Şam'da bir cemiyet kurmuştur. Kurduğu cemiyetin etki alanını arttırmak isteyen Mustafa Kemal: Beyrut, Yafa ve Kudüs'te cemiyetin şubelerini açmıştır. Kendi doğup büyüdüğü topraklar olan  Selanik'te de kendi cemiyetinin şubesini açmak istemiş ve gizlice buraya geçmiştir. Gizli bir şekilde topladığı arkadaşlarına: “Arkadaşlar bu gece burada sizleri toplamaktaki amacım şudur… Bu talihsiz memlekete karşı önemli görevlerimiz vardır…Onu kurtarmak tek hedefimizdir…Tarih bugün biz evlatlarını önemli görevler yüklüyor…Ben Suriye'de bir cemiyet kurdum… Buraya da bu cemiyetin temellerini atmaya geldim. Şimdilik çalışmalarını gizli kalması hayatı önem taşımaktadır. Sizden fedakarlıklar bekliyorum. Eskimiş olan çürük yönetimi yıkmak,  milleti hakim kılmak,  özetle vatanı kurtarmak için sizi göreve çağırıyorum. Gerçi bizden önce de bu yönde birçok girişimler olmuştur. Ancak onlar başarısız oldular çünkü işe teşkilatsız başladılar. Bu kuracağımız teşkilatlar biz mutlaka başarılı olacağız. Vatanı ve milleti bu durumda mutlaka kurtaracağız” demiştir. 

Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

• Mustafa Kemal İttihat ve Terakki Cemiyetinin çalışmalarını yürütmektedir

• Milli egemenliğe dayalı bir yönetim kurmak istemektedir

• Vatanı kurtarmak için çalışmaktadır ve bunu gerçekleştireceğine inancı tamdır.

• Eski girişimlerin aksine çalışmalarını örgütlü olarak yürütmektedir.

19. yüzyılın sonlarına doğru Osmanlı Devleti parçalanma sürecine girmiştir. Bu dönemde Osmanlı sınırları içinde yaşayan azınlıklar Fransız ihtilali ile ortaya çıkan milliyetçilik akımının etkisiyle ayaklanarak bağımsızlıklarını kazanmışlardır. Osmanlı Devleti askeri ve siyasi alanda olduğu gibi ekonomik alanda da büyük bir çöküşün içine girmiştir.

Osmanlı devleti ile ilgili verilen bu bilgilere dayanarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

• Osmanlı devleti'ne farklı uluslar bir arada yaşamaktadır

  
  

• Milliyetçilik akımı Osmanlı Devleti'nin olumlu etkilemiştir

  
  

• Osmanlı devleti ekonomik alanda güç kaybetmiştir

  
  

• Osmanlı devleti 19 yüzyıl sonlarında yıkılış sürecine girmiştir

Bilimsel bilgiyi teknolojiye aktaran daha sonra da buharla çalışan gemiler ve makineler icat eden Avrupalı devletler birçok fabrikayla işletme kurdular. Sanayi inkılabının doğması anlamına gelen bu gelişmelerden sonra küçük üretim atölyelerinin yerine bir fabrikalar insan gücünün yerine de makine gücü aldı. Makineler yardımıyla üretimi hızlandı ve kalite arttı. Artan üretim ile birlikte ham madde ve pazar ihtiyacı da arttı. Sanayileşen devletler bu ihtiyaçlarını henüz sanayileşmemiş ülkelerden karşılayıp ürettikleri ürünleri bu ülkelerde pazarladılar. Başta İngiltere, Fransa ve İtalya olmak üzere birçok ülke sömürge yarışına girdi bu durum bazı alanlarda rekabeti arttırdı. Çıkarları birbirine uyan devletler bir araya gelmeye ve yeni sömürge arayışına girmeye başladı bu durum Birinci Dünya Savaşı'na ortam hazırladı.

Metinde Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasında etkili olan gelişmelerden hangisine değinildiği söylenemez?

• Sömürgecilik

• Milliyetçilik Akımı

• Pazar Arayışı

• Sanayi İnkılabı

Mustafa Kemal'in eğitim gördüğü okullar

I- Selanik Askeri Rüştiyesi

II- ...................?................................

III- İstanbul Harp Okulu

IV- İstanbul Harp Akademisi

Mustafa Kemal'in öğrenim gördüğü okulların kronolojik olarak doğru sıralanabilmesi için şemada "?" ile gösterilen yere aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır?

• Şemsi Efendi Mektebi

• Selanik Mülkiye Rüştiyesi

• Manastır Askeri İdadisi

• Mahalle Mektebi

Mustafa Kemal askeri görevle geldiği Selanik'te gizli bir cemiyet olarak kurulan İttihat ve Terakki cemiyetine üye oldu. Burada hem askeri faaliyetlerini sürdürüyor hem de cemiyetle çalışarak İstanbul'daki siyasi gelişmeleri takip ediyordu. Mustafa Kemal katıldığı toplantılarda fikirlerin ve görüşlerini cesaretle savunuyordu. Başından beri ordunun siyasetten ayrı olması isteyen Mustafa Kemal, daha sonra cemiyetten ayrılarak kendini tamamen askerlik mesleğine vermiştir

Yalnızca bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez

• Mustafa Kemal Selanik'te gizli bir cemiyet kurmuştur

• Mustafa Kemal ordunun siyasetten ayrı olmasını istemiştir

• Mustafa Kemal siyasi çalışmalar içinde bulunmuştur

• Mustafa Kemal düşüncelerini çekinmeden dile getirmiştir

Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde fethedilen Selanik Mustafa Kemal'in doğduğu sırada 500 yıllık bir Türk şehriydi. İşlek bir limanı ve Avrupa ile demiryolu bağlantısı bulunan Selanik, Osmanlı Devleti'nin her bakımından en gelişmiş şehirlerinden biriydi. Selanik'te çeşitli dinlerden ve milletlerden insanlar bir arada yaşıyordu. Aynı zamanda Selanik; aydınların toplanıp gazeteler çıkardığı, cemiyetler kurduğu ve tartışmalar yaptığı siyasi bir merkezdi.

Bu bilgilere dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

• Selanik'te farklı uluslar bir arada yaşıyordu

• Selanik Osmanlı Devleti'nin en gelişmiş şehriydi

• Selanik Aydın insanların bulunduğu bir kentti

• 
  

  Selanik önemli ulaşım yollarına sahipti

  
  

Yandaki Atatürk'ün bir davranışı ve bu davranış ile ilgili kişilik özelliği eşleştirilmiştir.

Buna göre "?" işareti ile gösterilen yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

• Kararlılığı

• İdealistliği

• Çok yönlülüğü

• Yöneticiliği

Koca Kasim Mahallesi'ndeki Islahiye Caddesi'nde oturduğumuz dönemde komşumuz Binbaşı Kadri Bey'in oğlu askeri rüştiye devam ediyor ve askeri üniforma giyiyordu. Onu gördükçe ben de böyle giyinmeye hevesleniyordum. Sonra sokaklarda subaylar görüyordum. Bu durum bende subay olma arzusu uyandırdım. Subay olmak için askeri rüştiye girmek gerektiğini biliyordum. Annem bunu kabul etmese de ben gizlice askeri rüştiyesi sınavına girdim ve kazandım.

Mustafa Kemal'in anlatımına göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

• Meslek seçiminde ailesi etkili olmuştur

• Askerlik mesleğini mahallenin baskısı ile seçmiştir

• Annesi oğlunun asker olması taraftarıdır

• Meslek seçiminde sosyal çevresi etkili olmuştur.

Mustafa Kemal'in harp akademisinden bir arkadaşı:

“Her cuma akşamı bir sınıfta toplanır,

Kapıları kapattıktan sonra kürsüye çıkan Mustafa Kemal'i dinlerdik. Tıpkı bir konferansçı gibi Paris'ten gelen Türkçe ve Fransızca gazetelerden öğrendiklerini bize aktarırdı. Vatan, millet, Türkçülük gibi kavramları ilk kez ondan duymuştuk”

Bu bilgilere dayanarak Mustafa Kemal ile ilglii aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

• Mustafa Kemal liderlik özelliğini okul sıralarında göstermişiir

• Mustafa Kemal Fransızca makaleler yazmıştır

• Mustafa Kemal Türk ırkını üstün tutmuştur.

• Mustafa Kemal harp akademisini birincilikle bitirmiştir.