Экономика 3-уровень

Фермерде екі жер телімі бар: бірінші жер телімінде: ол 300 т картоп немесе 100 т бидай өсіреді. Екінші жер телімінде – 400 т картоп немесе 200 т бидай өсіреді. Егер 100 т картоп өсірілетін болса, онда 1 т картоп өндірісінің балама құны неге тең?

1.  бірінші жер телімінде1 тонна картоп өсірудің балама құны

A. 1/3

B. 1/2

C. 1/5

D. 1/4

E. 1/1

2. бірінші жер телімінде 1 тонна бидай өсірудің балама құны

A. 5

B. 2

C. 3

D. 7

E. 9

 

3. бірінші жер телімінде картоп өсіріледі себебі

A.  екінші жер теліміне қарағанда осы жер телімінде картоп өсірудің балама құны төмен

B. екінші жер теліміне қарағанда осы жер телімінде картоп өсірудің балама құны жоғары

C.  екінші жер теліміне қарағанда осы жер телімінде картоп өсірудің балама құны бірдей

D. бірінші жер телімінде картоп өсіріледі, себебі екінші жер теліміне қарағанда осы жер телімінде картоп өсірудің балама құны жоғары

E. екінші жер телімінде картоп өсіріледі.

 

• 1-A, 2-C, 3-D

• 1-B, 2-D, 3-E

• 1-C, 2-E, 3-A

• 1-А, 2-С, 3-А

• 1-E, 2-B, 3-C

Әкесі, шешесі және баласы қара қарақат жинау үшін және атызды отау үшін саябаққа келді. Олар саябақта 6 сағат ғана жұмыс жасай алады. Әкесі  1 сағат ішінде 5 литр қарақат жинай алады, шешесі – 8 л/сағ, баласы – 3 л/сағ. Атызды отауда шешесі 2 сағат жүмсайды, баласы – 7 сағат, әкесі – 6 сағат.

 

1. Отбасы мүшесінің әрқайсысы сағатына атыздың қандай бөлігін отайды.

A.   1/2,1/2,1/2

B. 1/2,1/6,1/7

C. 1/2,1/3,1/4

D. 1/1,1/2,132

E. 1/4,1/6,1/8

 

2. Шешесінің атызды отаумен берілген 1 литр қарақатты жинаудың балама құны

A. 1/16

B. 1/30

C. 1/18

D. 1/20

E. 1/35

3. Әкесінің атызды отаумен берілген 1 литр қарақатты жинаудың балама құны

A. 1/16

B. 1/18

C. 1/30

D. 1/20

E. 1/40

• 1-D, 2-B, 3-E

• 1-E, 2-C, 3-A

• 1-=В, 2-А, 3-С

• 1-B, 2-E, 3-C

• 1-C, 2-A, 3-D

Ұғым мен анықтама арасындағы сәйкестікті орнатыңыз: бірінші бағанадағы әрбір позиция бойынша екінші бағанадағы сәйкес позицияны іріктеп алыңыз.

 

ҰҒЫМДАР

 

АНЫҚТАМАЛАР

1)

Нарықтық сұраныс

А)

Берілген уақытта және берілген баға бойынша тұтынушылардың сатып алғысы келетін және сатып ала алатын тауарлар саны

2)

Сұраныс көлемі

Б)

Табыс жоғарлаған сайын сұранысы да өсетін тауар

3)

Бірін-бірі алмастыратын тауарлар

С)

Әртүрлі баға деңгейлерінде әрбір сатып алушының ұсынатын жеке сұраныс мөлшерлерінің қосындысы

4)

Қарапайым тауарлар

D)

Бір тауардың бағасының қымбаттауы екінші тауардың сұранысының жоғарлауы-на әкелетін тауарлар жұбы.

 

• 1-C, 2-А, 3-D, 4-В

• 1-B, 2-C, 3-D, 4-E

• 1-E, 2-A, 3-B, 4-C

• 1-D, 2-C, 3-E, 4-A

• 1-B, 2-A, 3-C, 4-D

Жетілмеген бәсекелестік нарығында көбінесе фирмалар бір-бірімен байланысты болады, соның ішінде біреуінің іс-әрекеті басқаларының қызметіне қатты әсерін тигізеді.

Жетілмеген бәсекелестік нарығында ірі фирмалар сияқты ұсақ фирмалар да бағалық емес бәсекелетікке ерекше көңіл бөледі, әсіресе оны тұтынушыларға ұсынатын тауарлар мен қызмет көрсетулердің нақты және елестегі айырмашылықтарын көрсететін жарнамалардан байқауға болады.

 

1. Монополиялық бәсекелестік

A. ҚР ұлттық банкі ұлттық валюта – теңгені эмиссиялауда ерекше құқыққа ие;

B. Көп автомобильдері бар қалада екі ғана бензин құятын станция бар;

C. Гүлдер көптеген дүкендерде сатылады, ал бұл дүкендерге келуші тұтынушылар да көп;

D. Құрылыс тасын жасаушы жалғыз компания өз өнімін үйдің сыртын безендіретін компанияға ұсынады;

E. Кремний өндіруші компания өз өнімін компьютер чиптерін жасаушы фирмаға ұсынады.

 

2. Олигополия

A. Бірнеше өндірушілер өсірген қант қызылшасы қант зауыттарында өңделеді;

B. Құрылыс тасын жасаушы жалғыз компания өз өнімін үйдің сыртын безендіретін компанияға ұсынады;

C.Көптұрғынды қаланы сүтпен көптеген шаруа қожалықтары қамтамасыз етеді;

D. Ақ саңырауқұлақтардың нарығында көптеген сатушылар мен сатып алушылар бар;

E. Бірнеше кір жуатын порошок өндірушілер көптеген үй шаруашылы-ғына қызмет көрсетеді.

 

3. Монополия

A. Аудан орталығында жалғыз әмбебап магазин бар;

B. Студенттердің көбі оқу кезінде үйді пәтерін берушілерден жалға алады;

C. Студенттердің көбі оқу кезінде үйді пәтерін берушілерден жалға алады;

D. Көп автомобильдері бар қалада екі ғана бензин құятын станция бар;

E. Көптұрғынды қаланы сүтпен көптеген шаруа қожалықтары қамтамасыз етеді;

 

• 1-A, 2-C, 3-D

• 1-B, 2-D, 3-E

• 1-D, 2-A, 3-B

• 1-C, 2-E, 3-A

• 1-E, 2-B, 3-C

Ірі фирмалар үстемдік ететін нарықта баға келісімін қолдауға қатты қысым жасалады.

Шағын, бірдей өнім өндіретін фирмалар арасындағы бәсекелестіктің болуы дұрыс, өйткені соның нәтижесінде тұтынушыларға арналған баға төмендеп, шектеулі ресурстар тиімдірек қолданылады. Жетілмеген бәсекелестік көбінесе өнім көлемінің азаюына, бағаның өсуіне әкеледі.

 

1.   Фирма ерекше тауарды өндіруге патент алды. Осылайша бұл тауардың нарығында ... пайда болды:

А.Жетілген бәсекелестік

B.Монополиялық бәсекелестік

C.Олигополия

D.Монополия

E.Дуополия

 

2.   Жетілген бәсекелестік жағдайында рынокта ... сатылады:

A.Гомогенді (бірдей) тауарлар

B. Гетерогенді (бірдей емес) тауарлар

C.Ерекше тауарлар

D.Бір-бірінен кейбір сипаты бойынша айырылатын тауарлар

E.Айрықша тауарлар

 

3.Нарық құрылымының қайсысында тек қана бір тұтынушы болады:

A. Монополия

B.Монопсония

C.Олигополия

D. Монополиялық бәсекелестік

E.Олигопсония

 

4. Сатушының нарықтағы билігі әсіресе мына нарықта көрінеді:

A. Жетілген бәсекеде

B.Монопсонияда

C. Олигополияда

D.Монополияда

E.Олигопсонияда

 

5. Жетілген бәсекелі нарықтың мысалы болып төмендегі нарық табылады:

A.Бидай

B.Автомобиль

C.Ер адамдардың қымбат, эксклюзивті костюмі

D.Тіс тастары

E.Жылжымайтын мүлік

 

• 1-D, 2-B, 3-E,4-E,5-A

• 1-E, 2-C, 3-A,4-D,5-E

• 1-D, 2-A, 3-B ,4-D,5-A

• 1-B, 2-E, 3-C,4-D,5-E

Экономикалық шығындар – фирманың ресурстарды альтернативті қолдану варианттарынан өзіне қаратып алу үшін жабдықтаушыларға міндетті түрде төлейтін және оларды табыспен қамтамасыз ететін төленімдер. Бұл төленімдер немесе табыстар көрінетін және көрінбейтін болуы мүмкін. Еңбекті, шикізатты, материалдарды, жанар майды, транспорттық қызметті, энергияны жабдықтаушыларға фирма төлейтін ақшалай төленім (қолма қол шығын) көрінетін шығындар деп аталады.

 

1. Өнім өндіру деңгейі өзгергенде, оған қоса өзгеретін шығындарға

 

A.айнымалы

B.маржиналды

C.қайтымсыз

D.өндірістік

E.тұрақты

 

2.Тұрақты және айнымалы жиынтық шығындар қосындысы

A.  жалпы жиынтық шығындар B.  орташа жиынтық шығындар C. шекті жиынтық шығындар D. қаржылық жиынтық шығындар E.табыс жиынтық шығындар 3. Экономикалық шығындардың түсінігі A. жалпы жиынтық шығын - пайда B. жалпы жиынтық шығын * пайда C. жалпы жиынтық шығын / пайда D. жалпы жиынтық шығын + пайда E. табыс 4. Бұл өндірісті ұйымдастыру және өнімді өткізу бойынша кәсіпорын жұмсайтын барлық шығындары

A.тұрақты шығындар B. венчурлық шығындар C. жиынтық шығындар D. тура шығындар E. жанама шығындар

5. Айнымалы шығындар дегеніміз:

 

A. мөлшері өндіріс көлемінің  өзгеруіне тәуелсіз өндіріс факторларының  шығыны

B. ресурс, шикізат, жалақы  төлеуге байланысты шығындар

C. сақтандыру жарналарын және банк несиесін өтеуге  жұмсалатын шығындар

D. ресурстардың сатып алу кезіндегі  бағасының  шығындары

E. қоғам қажеттіліктеріне байланысты үнемі өзгеріп отыратын өндіріс шығындары

• 1-A, 2-A, 3-A, 4-C, 5-B

• 1-B, 2-C, 3-D, 4-E, 5-A

• 1-E, 2-A, 3-B, 4-C, 5-D

• 1-D, 2-C, 3-E, 4-A, 5-B

• 1-B, 2-A, 3-C, 4-D, 5-E

Экономикалық жүйе –Не ?Қалай? Кім үшін? деген сұрақтарға шешім іздеу үшін қоғам таңдайтын институционалды механизмдердің, яғни қызмет етіп отырған заңдар, салт-дәстүрлер, адамгершілік құндылық-тың, экономикадағы мемлекеттік (үкіметтік) құрылымдардың жалпы жиынтығы. Экономикалық жүйелер әдетте бірнеше критерийлер бойынша жіктелінеді. Соның біріншісі – өндіріс факторларына деген меншік. Екіншісі – экономикалық шешімдерді үйлестіруде көмектесетін тәсіл. Қазіргі кездегі әлемдегі барлық нақты бар экономика түрлері нарықтық және мемлекеттік элементтердің ара-қатынасын білдіреді.

 

1. Нарықтық экономиканың негізгі белгісі:

 

А) Мемлекеттік меншіктің басымдылығы

В) Орталықтан жоспарлау

С) Жеке экономикалық мүдде

 D) Экономикалық қызметтің қатаң жоспарлануы

Е) Мемлекеттік жоспарды орындау қажеттілігі

 

2. Барлық экономикалық жүйелердің шешетін мәселесі:

 

А) Инвестиция жетіспеуі

В) Өндіріс пен тұтыну сәйкессіздігі

С) Баға тұрақсыздығы

D) Ресурстардың шектеулілігі

 Е) Еңбек өнімділігінің өсуі

 

3.«Не, қалай және кім үшін» деген мәселелер қандай экономикалық жүйеге тән:

А. Әміршіл-әкімшіл

В.  Нарықтық

С. Дәстүрлі

D.Аралас

E. Кез-келген

• 1-D, 2-B, 3-E

• 1-E, 2-C, 3-A

• 1-A, 2-D, 3-B

• 1-B, 2-E, 3-C

• 1-C, 2-A, 3-D

Сатушы  15000 тенгеден  500 жұп әйелдер аяқ киімін сатып алды. Аяқ киімнің бір бөлігін 20000 тенгеден сатады. Қысқы маусымның соңында ол тауардың бағасын 20% - ға төмендетіп, қалған 200 жұп әйел аяқ киімін сатады. Тауарды сатып алу және оны сату бойынша өндіріс шығындары 200000 тг құрады.

 

1. Анықтау керек: тауардың көтерме құнын

A. 7 500 000 тг

B. 5 500 000 тг

C. 6 500 000 тг

D. 7 000 000 тг

E. 8 000 000 тг

2. Анықтау керек: 20000 тенгеден өткізгендегі табысын

A. 5 500 000 тг

B. 6 000 000 тг

C. 7 000 000 тг

D. 7 500 000 тг

E. 8 000 000 тг

 

3. Анықтау керек: тауардың қалдығы бойынша жаңа бағаны есептеңіз A. 1 500 000 тг

B. 1 550 000 тг

C. 1 600 000 тг

D. 1 650 000 тг

E. 1 700 000 тг

• 1-D, 2-B, 3-E

• 1-E, 2-C, 3-A

• 1-A, 2-B, 3-A

• 1-B, 2-E, 3-C

• 1-C, 2-A, 3-D

Сатушы  15000 тенгеден  500 жұп әйелдер аяқ киімін сатып алды. Аяқ киімнің бір бөлігін 20000 тенгеден сатады. Қысқы маусымның соңында ол тауардың бағасын 20% - ға төмендетіп, соңғы қалған 200 жұп әйел аяқ киімін сатады. Тауарды сатып алу және оны сату бойынша өндіріс шығындары 200000 тенгені құрады.

 

1 .Анықтау керек: тауардың қалдығын төмендеткен баға бойынша сату көлемін.

A. 2 800 000 тг

B. 3 000 00 тг

C. 3 200 000 тг

D. 3 500 000 тг

E. 3 800 000 тг

2. Анықтау керек: тауардың барлығын сатып біткеннен кейінгі табыс көлемін.

A. 7 800 000 тг

B. 8 000 00 тг

C. 9 500 000 тг

D. 9 200 000 тг

E. 9 800 000 тг

 

3. Анықтау керек: тауардың барлығын сатып біткеннен кейінгі пайдасын.

A. 7 800 000 тг

B. 8 000 00 тг

C. 9 500 000 тг

D. 9 800 000 тг

E. 9 200 000 тг

 

• 1-D, 2-B, 3-E

• 1-E, 2-C, 3-A

• 1-C, 2-D, 3-E

• 1-B, 2-E, 3-C

• 1-C, 2-A, 3-D

Жоспарлардың орындалуын бақылау барысында маркетинг бөлімі,  данасы 12,5 тг бағасымен жылына 2600 дана бұйымдарды сату жоспарланғанын анықтады. Іс жүзінде 2750 дана бұйым 12,2 тг бағасы бойынша сатылды.

 

1. Анықтау керек: жоспарлы баға бойынша өнімнің құнын

A. 29500 тг

B. 32500 тг

C. 30000 тг

D. 33250 тг

E. 35000 тг

 

2. Анықтау керек: өнімнің нақты құнын

A. 29500 тг

B. 30000 тг

C. 32500 тг

D. 33550 тг

E. 35000 тг

 

3. Анықтау керек: сату жоспары қаншаға артық орындалғанын

A. 1050 тг

B. 1100 тг

C. 1150 тг

D. 1200 тг

E. 1250 тг

• 1-D, 2-B, 3-E

• 1-E, 2-C, 3-A

• 1-B, 2-D, 3-A

• 1-B, 2-E, 3-C

• 1-C, 2-A, 3-D