"Алғашқы ұстаз" повесі

1.       Алғашқы ұстаз  повесінің  басты кейіпкерін анықта?

• Ленин

• Сайқал

• Дүйсен

• Алтынай

Шығарманы  баяндаушы  кім екенін  анықта?

• Суретші

• Алтынай

• Дүйсен

• Сатымқұл

Шығарманың басталуында  автор не туралы  баяндайтынын көрсет?

• Алтынайдың  ғылым жолында  кездескен  қиындықтары туралы

• Дүйсен мұғалім мен Қартаңбай қарияның арасындағы сыйластық туралы

• Жеңгесі мен ағасының  арасындағы айқайы туралы

• Ауылдың жоғарғы  жағында өсетін,  өзі бала кезден  білетін екі зәулім  терек туралы

Суретші жігіт пен Алтынай Сүлейменованың  кездесуіне не себеп болғанын көрсет?

• А.Сүлейменованың  жиналыста  баяндама жасауы

• Ауылда салынған жаңа мектептің ашылуы

• Ауыл ақсақалдарының бас қосуы

• Суретшінің  жаңа туындысының  тұсаукесері

Суретші жігіттің балалық шағын есіне түсіретін белгіні анықта.

• өз ауылы

• егіз терек

• ескі үй

• ескі достары

Ш.Айтматов  «Алғашқы ұстаз»  повесінде қандай  композициялық әдісті қолданғанын көрсет?

• қайталау

• леймотив

• лирикалық  шегініс

• оқиға  ішіндегі оқиға

Үзінді композициялық құрылымның қай  бөлігінен алынғанын анықта?

  ...Біздің ауыл Ақжар тауының етегінде орналасқан, одан әрі қарай сілемдене сұлаған Қаратауға дейін ирелеңдеп өзен аққан, теміржол тартылған қазақтың сары даласы.

     Ауылдың жоғарғы жағындағы адырда  менн бала кезден  білетін екі зәулім терек болатын.

• Пролог

• Эпилог

• Мазмұны

• Шешімі

Қай үзінді Ш. Айтматовтың «Алғашқы ұстаз» повесінің  идеясын  жеткізеді?

• Менің замандастарым Дүйсен сияқты  біздің жаңа дәуірімізді орнатуға, өмірін , жас шағын сарп етіп, жүрегін елге суырып берген, ерен еңбек, ерлік көрсеткен,  мен мұндай едім деп төсін ұрмаған қарапайым, асыл жүректі адамдар жөнінде біз о баста жеткізе айтып жүрген болсақ, онда  олар қалтарыста қалып қоймағаны  былай тұрсын, ең болмағанда  мазаққа душар  болмас еді ғой...

• Бұл сурет әзірге көңілдегі  тілек, жүректе толқыған, қан ьтамырфында  жүрген елес, қиял, үміт қана... Мен бұл суретті салмауға хақым жоқ. Бірақ неге мен суретші болып тудым екен? Бірде қолымнан түк келмейтіндей өзімнен-өзім түңіліп, тынысым тарылады, бірде  тау  қопаратындай: « Кәне , нені  салсам екен? Қалай етсем екен?»- бел шеше кірісемін. Қысқасы, осындай толып жатқан ойлар, долбарлар, таусылмайтын ізденулер.

• «Қымбатты інім, сізге хат жазуымның тағы бір мақсаты- ауылға барып, жаңа  ашылған мектептің  атын «Дүйсеннің мектебі»  деп атауды ұсынғалы жүрмін. Иә, дәл сол қатардағы  колхозшы, қазіргі  кезде  почташы болып жүрген  кісінің атымен атауды ұсынбақпын. Сіз де менің  осы ұсынысымды  қолдасаңыз екен деп өтінемін.

Үзіндіден  автордың  қандай ой айтқысы келгенін  анықта

     Бұл сурет әзірге көңілдегі  тілек, жүректе толқыған, қан ьтамырфында  жүрген елес, қиял, үміт қана...  Солай болса да бітежақ  шығарманы салып, сіздермен кеңесіп тұрған кезім.Әлбетте , менңің бұл еңбегім  біздің ауылдың бірінші мқғалімі , тұңғыш коммунисі, қазіргі кезде хат тасушы болып жүрген Дүйсен ақсақалға арналады. Қайткен де бұл шындықты  суретке сыйғызып, қайткенде оның  естен кетпес елесін  жоғалтпай , қайткенде сол кездің күреске толы ұстасқан адамның тағдырын көз алдыма келтіріп, оны көркем шығарма есебінде  елге терту  ете аламын? Мен бұл суретті салмауға хақым жоқ.

• Сурет салу  машақатты іс. Оған көп уақыт ізденіс, шабыт керек.

• Мұғалім мамандығын шын жүректен сүйсе ғана қоғамды жарқын болашаққа жетелейді.

• Мамандық таңдауда қателеспеген жөн.  Мамандық өмірлік азығың.

«Дала қоңырауы»  атанған педагог кім?

• Ыбырай Алтынсарин

• Ахмет Байтұрсынұлы

• Абай Құнанбаев

• Шоқан уәлиханов