Жаһандық құзіреттілік

Теңіз деңгейінің көтерілуі

“Травина: Жоғалған жұмақ” фильмі — теңіз деңгейінің көтерілуі Травина аралына қалай әсер еткенін зерттейтін танымал деректі фильм. Травина аралы 12 ойпатты аралдан тұрады және оның шамамен 20 000-дай тұрғыны бар. Елдің негізгі өнеркәсіп салалары — туризм, балық аулау және ауыл шаруашылығы. Соңғы он жылда теңіз деңгейінің көтерілуі жүздеген Травиналықты үстірт аймақтарға көшуге мәжбүрледі. Ғалымдардың есептеуінше, әлемдегі көмірқышқыл газының бөліну деңгейі айтарлықтай азаймаса, 2075 жылға қарай Травинаның басым бөлігі су астында қалады.

Осы деректі фильм режиссерінің айтуынша, оның мақсаты - жаһандық температураның жоғарылауы адамдар өміріне қалай әсер ететінін көрсету арқылы бұл құбылыстың қауіпті екенін көрерменге жеткізу.

Осы мақсатты ескерсек, төмендегі кестеде берілген себептер режиссердің неліктен Травинаны таңдағанын түсіндіре ала ма?

Әр себептің жанындағы “Иә” немесе “Жоқ” нұсқаларының бірін тінтуірмен шертіңіз.

Бұл себеп неліктен осы деректі фильмге Травинаны арқау ету көрерменге жаһандық температураның көтерілуі қауіпті құбылыс екенін көрсете алатынын түсіндіре ала ма?

1. Травина халқын білетін көрермендер деректі фильмін мақсатын түсінеді.

2. Климаттың өзгеруі қазірдің өзінде Травина халқына әсер етіп үлгергені сонша, мұны құжат жүзінде айқын растауға болады

• 1. жоқ

  2. иә

• 1. жоқ

  2. жоқ

• 1. иә

  2. иә

• 1. иә

  2. жоқ

Теңіз деңгейінің көтерілуі

“Травина: Жоғалған жұмақ” фильмі — теңіз деңгейінің көтерілуі Травина аралына қалай әсер еткенін зерттейтін танымал деректі фильм. Травина аралы 12 ойпатты аралдан тұрады және оның шамамен 20 000-дай тұрғыны бар. Елдің негізгі өнеркәсіп салалары — туризм, балық аулау және ауыл шаруашылығы. Соңғы он жылда теңіз деңгейінің көтерілуі жүздеген Травиналықты үстірт аймақтарға көшуге мәжбүрледі. Ғалымдардың есептеуінше, әлемдегі көмірқышқыл газының бөліну деңгейі айтарлықтай азаймаса, 2075 жылға қарай Травинаның басым бөлігі су астында қалады.

Осы деректі фильм режиссерінің айтуынша, оның мақсаты - жаһандық температураның жоғарылауы адамдар өміріне қалай әсер ететінін көрсету арқылы бұл құбылыстың қауіпті екенін көрерменге жеткізу.

Осы мақсатты ескерсек, төмендегі кестеде берілген себептер режиссердің неліктен Травинаны таңдағанын түсіндіре ала ма?

Әр себептің жанындағы “Иә” немесе “Жоқ” нұсқаларының бірін тінтуірмен шертіңіз.

Бұл себеп неліктен осы деректі фильмге Травинаны арқау ету көрерменге жаһандық температураның көтерілуі қауіпті құбылыс екенін көрсете алатынын түсіндіре ала ма?

1. Травина — теңіз деңгейінің көтерілуі әлемнің басқа жерлеріне қалай әсер етуі мүмкін екенін көрсететін мысал.

2. Травина үкіметі өз азаматтарының көмірқышқыл газын өндіру жөнінде барынша көп білгенін қалайды.

• 1. жоқ

  2. иә

• 1. жоқ

  2. жоқ

• 1. иә

  2. иә

• 1. иә

  2. жоқ

Біржақты ойлау

Чимаманда Нгози Адичи — Батыс Африкадағы Нигерия елінде орта тапқа жататын отбасында өскен жазушы әйел. Оның ата-анасы Нигерия университетінде жұмыс істеген. Оның әкесі - профессор, ал анасы университет әкімшілігінің қызметкері болған. Адичи Нигериядағы университте оқып, кейін оқуын жалғастыруға АҚШ-қа аттанған.

Төменде келтірілген ақпарат - Адичи оқыған “Біржақты ойлаудың қаупі” атты онлайн-дәрістен ықшамдалып алынған үзінді. Дәрістің бір тұсында Адичи өзі оқыған америкалық университеттегі бөлмелес қызбен қарым-қатынасы жайлы баяндайды.

Мен 19-да едім. Америкалық көршім менің ағылшыншаға жетік екенімді көріп, таң-тамаша қалды. Тілді қайдан үйренгенімді сұрады. Нигерияда ағылшын тілі ресми тіл екенін айтқанымда, қысылыңқырап қалды. Бұдан соң ол менің халқымның музыкасымен танысқысы келді. Мен бір америкалық поп-жұлдыздың орындауындағы әуенді қосқанымда, көңілі пәс тартып қалғанын байқадым.

Ол мені асүй плитасын қолдана алмайды деп ойлады.

Мені таңғалдырғаны - оның мені тіпті көрмей жатып, маған аяушылықпен қарағаны еді. … Ол Африка жайлы біржақты ойлап, менің мемлекетімді тым артта қалған ел деп санаған. Африкалықтарда өзімен ұқсас болатындай еш мүмкіндік жоқ деп ойлаған. Аяушылықтан асқан қиын сезім жоқ. Бұл тепе-тең қарым-қатынас құруға еш мүмкіндік бермейді.

Бөлмелес қыз неліктен Адичидің ағылшынша еркін сөйлейтініне таң-тамаша қалып, оның америкалық поп-жұлдыз орындауындағы әнді қосқанына көңілі пәсейіп қалғанын төменде келтірілген тұжырымдардың қайсысы жақсырақ түсіндіріп береді?

• Ол Адичидің Нигериядан екенін естігенде, африкалық музыка жайлы көбірек білгісі келді.

• Ол әлгі поп-жұлдыздың айтарлықтай танымал екенін күткен жоқ, өйткені бұл әнші тек ағылшын тілінде ән айтатын.

• Оның Африка және африкалықтар жайлы түсінігі өз елінде естіп-білген танымал образдардың ықпалы негізінде қалыптасқан.

• Мектеп кезінен ол Африкада әртүрлі ел бар екенін, олардың көбінде ресми тіл бірнешеу екенін білетін.

ЭТИКАЛЫҚ КИІМ

Әлия киім өндіруге және киюге қатысты этикалық проблемалар жайлы баяндама жазып жатыр. Зерттеу барысында ол қысқамерзімді сәнге арналған блогтағы мынадай ақпаратқа кезікті:

Қысқамерзімді сән дегеніміз – сән трендтерінің шапшаң өзгеруіне ықпал ететін киім өндірісі. Мұндай киім әдетте арзан әрі ұзаққа жарамсыз келеді, өйткені сатып алушылар әлдеқайда жаңарақ стильді киім алу үшін одан тез құтылғысы келеді. Қысқамерзімді сән құбылысының астарында “киім өндірісі жыл сайын артуы керек және киім арзандауы керек” деген идея жатыр. Мұндай өндіріс көбіне еңбек жағдайының нашарлап, қоршаған ортаға тиетін теріс әсердің артуына алып келеді.

Ұзаққа жарамды киім - қысқамерзімді сәннің баламасы. Мұндай киімнің өндірісі мен құны қымбаттау, бірақ ол ұзағырақ киюге арналғандықтан, оны азырақ шығарады. Біз тұтынушы ретінде қысқамерзімді сән құбылысына қарсы тұрып, этика талаптарын сақтай отырып шығарылған ұзаққа жарамды киімді сатып алуымыз керек.

Сондай-ақ Әлия этикалық киім өндірісі мынадай үш маңызды принципке сай болуы керектігін анықтады:

Этикалық киім өндірісінің принциптері

Жұмысшыларға кепілдендірілген әділетті еңбекақы төлеу және олардың еңбек етуіне жақсы жағдай жасау.

Қалдық пен қоршаған ортаны ластайтын заттарды азайту.

Су пайдалануды азайту.

Төмендегі кестеде қысқамерзімді сән құбылысының ықтимал салдары берілген.

Олар этикалық киім өндірісінің бір немесе бірнеше принципіне қайшы келе ме?

Әрқайсысының жанындағы “Иә” және “Жоқ” деген нұсқалардың бірінің үстінен тінтуірмен шертіңіз.

Қысқамерзімді сән құбылысының ықтимал салдары этикалық киім өндірісінің принципіне қайшы келе ме?

1. Қоқыс үйінділерінде киім көбейеді.

2. Қайырымдылық ұйымдарына берілетін киім көбейеді.

• 1. иә

  2. жоқ

• 1. иә

  2. иә

• 1. жоқ

  2. жоқ

• 1. жоқ

  2. иә

ЭТИКАЛЫҚ КИІМ

Әлия киім өндіруге және киюге қатысты этикалық проблемалар жайлы баяндама жазып жатыр. Зерттеу барысында ол қысқамерзімді сәнге арналған блогтағы мынадай ақпаратқа кезікті:

Қысқамерзімді сән дегеніміз – сән трендтерінің шапшаң өзгеруіне ықпал ететін киім өндірісі. Мұндай киім әдетте арзан әрі ұзаққа жарамсыз келеді, өйткені сатып алушылар әлдеқайда жаңарақ стильді киім алу үшін одан тез құтылғысы келеді. Қысқамерзімді сән құбылысының астарында “киім өндірісі жыл сайын артуы керек және киім арзандауы керек” деген идея жатыр. Мұндай өндіріс көбіне еңбек жағдайының нашарлап, қоршаған ортаға тиетін теріс әсердің артуына алып келеді.

Ұзаққа жарамды киім - қысқамерзімді сәннің баламасы. Мұндай киімнің өндірісі мен құны қымбаттау, бірақ ол ұзағырақ киюге арналғандықтан, оны азырақ шығарады. Біз тұтынушы ретінде қысқамерзімді сән құбылысына қарсы тұрып, этика талаптарын сақтай отырып шығарылған ұзаққа жарамды киімді сатып алуымыз керек.

Сондай-ақ Әлия этикалық киім өндірісі мынадай үш маңызды принципке сай болуы керектігін анықтады:

Этикалық киім өндірісінің принциптері

Жұмысшыларға кепілдендірілген әділетті еңбекақы төлеу және олардың еңбек етуіне жақсы жағдай жасау.

Қалдық пен қоршаған ортаны ластайтын заттарды азайту.

Су пайдалануды азайту.

Төмендегі кестеде қысқамерзімді сән құбылысының ықтимал салдары берілген.

Олар этикалық киім өндірісінің бір немесе бірнеше принципіне қайшы келе ме?

Әрқайсысының жанындағы “Иә” және “Жоқ” деген нұсқалардың бірінің үстінен тінтуірмен шертіңіз.

Қысқамерзімді сән құбылысының ықтимал салдары этикалық киім өндірісінің принципіне қайшы келе ме?

1. Киім бағасын қымбаттатпау үшін сағаттық еңбекақы төмен күйі қалады.

2. Сән әлеміндегі жаңа трендтер жұмысшылардан жаңа тігін әдістерін тұрақты түрде меңгеріп отыруды талап етеді.

• 1. иә

  2. жоқ

• 1. иә

  2. иә

• 1. жоқ

  2. жоқ

• 1. жоқ

  2. иә

ОЛИМПИАДАШЫ БОСҚЫНДАР

Феликс - өзінің туған елі Гондаландияның жарысқа түсе алмаған жеңіл атлет. Гондаландиядағы соғыс пен қудалаудан қаша отырып, ол босқын ретінде Латунаға қоныс аударады, бұл мемлекетте ол соңғы үш жыл бойы өмір сүріп, жаттығып келе жатыр. Феликс Босқындар олимпиада құрамасының мүшесі ретінде өз спорт түрінен медаль ұтып алды.

Одан соң Латунаға қайтып келген Феликс ұлттық телевизиялық бағдарламаға шығып, олимпиадаға қатысу тәжірибесі туралы сұхбат береді. Бұл - сол сұхбаттан үзінді:

Тілші: «Сізге Латунаның немесе Гондаландияның атынан шығу таңдауы берілсе, қайсысын таңдар едіңіз?»

Феликс: «Мен қай елді таңдарымды білмей, діңкем құритын еді. Бала кезімде мен Олимпиадада Гондаландияның атынан шығуды армандайтынмын, бірақ Латунаның қолдауынсыз мен жарысқа түспек түгілі, 2016 жылғы Олимпиаданы көрмес те едім».

Тілші: «Олай болса, бұл медаль сіз көрген барлық игілік үшін алғыс ретінде қазір тұрып жатқан елге арналуы керек деп санамайсыз ба?»

Феликс: «Мен бұл медальді Босқындар олимпиада құрамасына арнаймын деп шештім. Бірақ менің жеңісім Латуна және Гондаландияның маған көрсеткен барлық қолдауына құрмет ретінде екі елге де ортақ».

Феликстің сұхбатын теледидардан көрсеткен соң, әлеуметтік желіде оның бұл шешіміне қатысты пікірталас туды. Кейбір адамдар медальді Феликс қазір тұрып жатқан елге, яғни Латунаға берілуі керек деп санаса, басқалар оның туған елі Гондаландияға берілуі керек деген пікірде.

Спорт журналисі Феликс пен ол жеңіп алған медаль төңірегіндегі пікірталас жайында мақала жазады.

Төмендегі ақпарат көздері осы мақаланы жазуға керек бола ма?

Әрбір ақпарат көзінің жанындағы “Иә” немесе “Жоқ” нұсқаларының бірін таңдаңыз.

Бұл ақпарат көзі журналистің мақаласы үшін керек бола ма?

1. Әлеуметтік желідегі пікірталасқа қатысқан әртүрлі адамдардың жазған пікірлері.

2. Басқа олимпиадашылардың ойын барысындағы жеке тәжірибесі туралы жазған блогтары.

3. Тілшінің Феликспен оның Олимпиададағы тәжірибесі туралы жүргізген сұхбаты.

• 1. иә

  2. жоқ

  3 иә

• 1. жоқ

  2. жоқ

  3 иә

• 1. иә

  2. жоқ

  3 жоқ

• 1. жоқ

  2. иә

  3 жоқ

ТІЛ САЯСАТЫ

Армаз елінде жұртшылықтың көбі ресми тіл - урск тілінде сөйлейді. Осы тілде сөйлейтін заң шығарушы орган өкілдерінен құралған бір топ бүкіл мемлекеттік бастауыш және орта мектептегі білім беру процесін барлық пән бойынша тек урск тілінде жүргізуді талап ететін саясатты ұсынды. Мұның шет тілі сабақтарына ғана қатысы жоқ. Армаз еліндегі ютан тілінде сөйлейтін азшылық топ өкілдері ұсынылған саясатқа алаңдаулы.

Ютан тілінде сөйлейтін бір студент ресми тілде білім беру мәселелері бойынша ұқсас саясатты ұстанатын өзге елдер туралы зерттеу жасады. Төмендегі кестеде көрсетілген мына тұжырымдарда оның тапқан кейбір мәліметтері сипатталады.

Бұл тұжырымдар барлық сабақты тек ресми урск тілінде оқыту туралы ұсынылған саясатты қолдай ма?

Әрбір тұжырымның жанындағы “Иә” немесе “Жоқ” сөздерінің бірін тінтуірмен шертіңіз.

1ұл тұжырым барлық сабақты тек ресми урск тілінде оқыту туралы ұсынылған саясатты қолдай ма?

1. Екі немесе одан көп тілде білім алатын шәкірттер тек бір тілде білім алатындарға қарағанда жоғарырақ нәтижеге қол жеткізеді.

2. Ресми тілді меңгермеген шәкірттерде мектепті сәтті бітіру мүмкіндігі төмен.

• 1. иә

  2. жоқ

• 1. жоқ

  2. жоқ

• 1. иә

  2. иә

• 1. жоқ

  2. иә

ТІЛ САЯСАТЫ

Армаз елінде жұртшылықтың көбі ресми тіл - урск тілінде сөйлейді. Осы тілде сөйлейтін заң шығарушы орган өкілдерінен құралған бір топ бүкіл мемлекеттік бастауыш және орта мектептегі білім беру процесін барлық пән бойынша тек урск тілінде жүргізуді талап ететін саясатты ұсынды. Мұның шет тілі сабақтарына ғана қатысы жоқ. Армаз еліндегі ютан тілінде сөйлейтін азшылық топ өкілдері ұсынылған саясатқа алаңдаулы.

Ютан тілінде сөйлейтін бір студент ресми тілде білім беру мәселелері бойынша ұқсас саясатты ұстанатын өзге елдер туралы зерттеу жасады. Төмендегі кестеде көрсетілген мына тұжырымдарда оның тапқан кейбір мәліметтері сипатталады.

Бұл тұжырымдар барлық сабақты тек ресми урск тілінде оқыту туралы ұсынылған саясатты қолдай ма?

Әрбір тұжырымның жанындағы “Иә” немесе “Жоқ” сөздерінің бірін тінтуірмен шертіңіз.

1ұл тұжырым барлық сабақты тек ресми урск тілінде оқыту туралы ұсынылған саясатты қолдай ма?

1. Елдің ресми тілін меңгерген шәкірттерде қоғамдағы лайықты орнын тауып, жақсы жұмысқа орналасу мүмкіндігі жоғары.

2. Шәкірттерді бірнеше тіл меңгеруге ынталандыру қоғамдағы алуандықты сақтауға көмектеседі

• 1. иә

  2. жоқ

• 1. жоқ

  2. жоқ

• 1. иә

  2. иә

• 1. жоқ

  2. иә