kimya bilimi MEB

Simya, değersiz madenleri altına çevirme, bütün hastalıkları iyileştirme ve hayatı sonsuz biçimde uzatacak ölümsüzlük

iksirini bulma amaçlarına dayanan çalışmalardır. Simyacılar bu çalışmalar sırasında, deneme - yanılma yoluyla günümüzde

de kullanılan bazı maddeleri ve laboratuvar tekniklerini keşfetmişlerdir.

Kimya bilimi ise diğer müspet bilimler gibi insan yaşamını her alanda kolaylaştırmayı amaçlar. Bunun için problem belirler,

gözlem yapar, hipotez kurar ve kontrollü deney yaparak bilgi birikimini oluşturur.

Bu metne göre,

I. Simyacıların çalışmaları teorik temellere ve mantıklı amaçlara dayanmaz.

II. Kimya bilimi, deneylerinde bilimsel çalışma basamaklarını kullanır.

III Simyacıların kimya bilimine katkıları olmuştur.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

• Yalnız I.

• I VE II

• I VE III

• II VE III

• HEPSİ

Simyacılar günümüzde de geçerliliği olan damıtma, çözme, yumuşatma, süblimleştirme, süzme, dinlendirerek çöktürme,

eritme, mayalandırma,özütleme gibi yöntemleri keşfedip kullanmışlardır.

Buna göre, aşağıdaki işlemlerde kullanılan yöntemlerden hangisi simyacılar tarafından keşfedilmemiştir?

• Kireç taşından sönmemiş kireç elde edilmesi

• Şeker pancarından şeker elde edilmesi

• Yağmur suyunun dinlendirilmesi

• Pişmiş makarnanın suyunun alınması

• Petrolden benzin üretilmesi

Kimyanın bilim olma süreci MÖ 3000 yıllarında başlayıp kökeni ilkel toplumlara ve uygarlıklara kadar uzanır. Mezopotamya,

Çin, Hint dönemlerinde yapılan çalışmalar simyadan kimyaya doğru hareket edilmesini kolaylaştırmıştır. Mezopotamyalılar

sağlığa önem vermiş, bitkilerin özellikle kök, sap, meyve yapraklarını ilaç olarak kullanmışlardır. İlaçların hazırlanmasında

öğütme, kaynatma, çalkalama, yıkama, özütleme, çözme gibi fiziksel yöntemler kullanılmıştır. Çinli simyacılar damıtma

tekniği ile bazı maddeleri üretmişlerdir. Hint uygarlığında çanak çömlek yapımı, bunların pişirilmesi, boyar maddelerin

hazırlanması gibi çalışmalar yapılmıştır. Simya döneminde yapılan bu çalışmalar deneme - yanılma yöntemine dayalıdır.

Bu dönemin en büyük özelliği sistematik bilgi birikimi sağlamamasıdır. Kimya bilimi ise, sistematik bilgi birikimi sağlar,

bilimsel deneylerden elde edilen veriler ile sonuçlara ulaşır. Kimya bilimi ile maddenin genel yapısı anlaşılmış, birçok yeni

madde sentezlenmiştir.

Bu metne göre,

I. Simya ve kimya dönemlerinde yeni maddeler keşfedilmiştir.

II. Mezopotamya, Çin ve Hint dönemindeki simya çalışmalarının temel hedefi insan sağlığına yöneliktir.

III. Simya dönemindeki çalışmalar deneysel gelişmelere katkı sağlamıştır.

ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?

• YALNIZ I

• I VE II

• I VE III

• II VE III

• HEPSİ

Simyacılar “kırmızı iksir” adını verdikleri karışım ile değersiz metalleri altına dönüştürmeye çalışmışlardır. Metalin altına

dönüşmesi aşama aşamadır, metal önce hamdır, arındırılır, tamamen arındıktan sonra altın olabilmektedir. Tarih

boyunca simyanın başarısı kanıtlanamamış, ulaşılmak istenen hedefler rivayetlerden öteye geçememiştir. Simyacıların

çalışmalarını ehil olmayan kişilerden koruma istekleri sebebiyle, arkalarında bıraktıkları karışık terim ve şekillerin deşifrelerinin

zorluğu bu uğraşın incelenmesini de zorlaştırmaktadır.

Verilen metne göre simya dönemi için,

I. Bilgi birikimi olmamıştır.

II. Yapılan çalışmalar mantıklı sonuçlara ulaşmamıştır.

III. Simyacılar bütün metallerin altına dönüştürülebileceğine inanmışlardır.

ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?

• YALNIZ I

• I VE II

• I VE III

• II VE III

• HEPSİ

Simya döneminde bulunan bazı maddeler ve bu maddelerin kullanım alanları tablodaki gibidir.

Simyacıların Bulduğu Bazı Maddeler Simya Döneminde Kullanım Alanları

Zaç yağı Metal işleme, boyacılık, gübre üretiminde

Şap Deri ve kağıt endüstrisinde, tıpta ve tekstilde ip boyamada

Göz taşı Hastalıklardan korunmak, zehirlenen insanları rahatlatmak için

Kıbrıs taşı İpek ve yün iplikleri boyamada

Tuz Gıda, dericilik, hayvan besiciliği ve yemeklerde

Kil Toprak kap, seramik-porselen yapımında

Buna göre,

I. Simya döneminde kullanılan bazı maddelerin yeni kullanım alanları modern kimya bilimi ile ortaya çıkmıştır.

II. Simyacılar insan hayatını kolaylaştıran çalışmalar yapmışlardır.

III. Simyacılar buldukları maddelerin farklı kullanım alanlarını bilimsel çalışma metotları ile keşfetmişlerdir.

yargılarından hangileri doğrudur?

• YALNIZ I

• I VE II

• I VE III

• II VE III

• HEPSİ

Alman simyacı Hennig Brand’in de bütün simyacılar gibi tek amacı, hayatın anlamı ve herhangi bir nesnenin altına çevrilmesinin

anahtarı olan felsefe taşını bulmaktı. Brand o dönemde çok fazla insan idrarı toplayarak mayalanmaya bıraktı,

sonrasında ısıtıp, kuru damıtma işlemi gerçekleştirerek mum benzeri beyaz bir madde elde etti. Karanlıkta ve kapalı bir

şişe içerisinde olmasına rağmen parlayan bu maddeye, Yunanca “ışık taşıyan” anlamına gelen fosfor ismini verdi.

Bu metne göre,

I. Bilimsel çalışma süreci sonucunda fosfor elementi bulunmuştur.

II. Simyacıların en önemli amacı felsefe taşını bulmak olmuştur.

III. Hennig Brand yapmış olduğu çalışmada günümüzdeki laboratuvar tekniklerini kullanmıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

• YALNIZ I

• I VE II

• I VE III

• II VE III

• HEPSİ

Bir lise öğrencisi olan Enes, meslek seçimi için araştırma yapıyor ve kimya biliminin uğraş alanlarını incelerken bazı kimya disiplinleri ile bilgilere ulaşıyor.

Ailesi çiftçilikle uğraşan Enes’in dikkatini aşağıdaki internet haberi çekiyor.

UNUTMAYIN Kİ, BAHÇENİZE YAPILAN TAHLİL, İNSANA YAPILAN GENEL SAĞLIK KONTROLÜ GİBİDİR.

Tarımsal faaliyetlerde amaç, birim alandan daha fazla ve nitelikli ürün almaktır. Tarım sektöründe azot, fosfor ve potasyumlu

gübrelerin giderek artan miktarlarda kullanılması, diğer besin elementlerine olan ihtiyacı yükseltmiş ve magnezyum,

kükürt gibi besin elementlerinin noksanlıkları görülmeye başlanmıştır.

Çevreyi kirletmeden, birim alanda amaçlanan verimi azaltmadan, ürün kalitesini bozmadan bitki ve ürün gelişimi sağlamak,

dengeli bir gübreleme ile mümkündür. Bilinçli ve dengeli bir gübrelemenin ilk adımı ise toprak analizleri ile bitkinin

beslenme düzeyinin belirlenmesi ve buna göre gübreleme programları hazırlanmasıdır.

Haberdeki çalışmalarla kimya bilimi arasındaki ilişkiyi değerlendiren Enes,

I. Toprak analizleri için yapılan işlemler analitik kimyanın alanına girer.

II. Azot, fosfor ve potasyumun bitki yapısına etkisini biyokimya inceler.

III. Gübreleme programı anorganik kimyanın çalışma alanıdır.

çıkarımlarından hangilerine ulaşabilir?

• YALNIZ I

• I VE II

• I VE III

• II VE III

• HEPSİ

İslam dünyasında kimya biliminin temelini atan Cabir bin Hayyan, kurduğu laboratuvarda maddeleri

saflaştırarak elementleri elde etmeye çalışmış, araştırmalarını deney ve matematik

temelleri üzerine yapmıştır. Bazı bitki ve minerallerden arsenik tozu, sitrik asit, asetik asit, sülfürik

asit, nitrik asit ve hidrojen klorür gibi maddeleri keşfetmiştir. Daha sonraki çalışmalarında

nitrik asit ile hidrojen klorür maddelerini 1/3 oranında kullanarak “kral suyu” adı verilen altın ve

platin gibi soy metalleri çözen karışımı da elde etmiştir.

Cabir bin Hayyan’ın bu çalışmaları kimyanın hangi alt disiplini ile daha çok ilgilidir?

• ANALİTİK KİMYA

• ANORGANİK KİMYA

• BİYOKİMYA

• FİZİKOKİMYA

• ORGANİK KİMYA

KEKİK YAĞINDAKİ MUCİZE

Neredeyse tüm kırsal bölgelerde kendiliğinden yetişen

kekik bitkisinden özütleme ile elde edilen kekik yağının

canlı yapısında kolon kanserine neden olan hücreleri

öldürürken, sağlıklı hücreleri öldürmediği ortaya çıktı. Bu

etken maddenin yapısında C, H ve O elementlerinin bulunduğu belirlendi

Gazete haberindeki araştırmada,

I. analitik kimya,

II. organik kimya,

III. biyokimya

kimya alt disiplinlerinden hangileri ile çalışılmıştır?

• YALNIZ I

• I VE II

• I VE III

• II VE III

• HEPSİ

Simyanın babası BOHR dur.

• Doğru

• Yanlış