1940 жылы есімнен кетпес ерекше бір кездесудің куәсі болдым. Омар Хаям айтқандай, жақсылармен әрбір жүздесуің жылға бергісіз өмір ғой. Ал қайран Мұхаңның жөні мүлде бөлек еді. Ондай ұлы адамның әр сөзі, әр қимылы, әр ісі жанға азық, жастарға өнеге. Жұмыс бабында уақыт жетісе бермейді емес пе?! Кеңсеге кірсең болды, алдың босамайды... Сондай бір қарбалас күн еді.Хатшы қыз асыға кіріп: - Жазушы Мұхтар Әуезовпін деп бір кісі қабылдауыңызға келіп отыр. Жазушы дейін десем жұпыны киініпті. Қарапайым. Түсінсем бұйырмасын, жұмысшылармен бұрыннан таныс адамдай ашық-жарқын сөйлесіп отыр., - деді.
Мен өз құлағыма өзім сенбедім. «Апыр-ау, ұлы жазушы бір шеттегі күнгей елге де келеді екен-ау» деп бір ойлап қойдым. Сонда да өз-өзімнен: «Рас айтасың ба?» - деп қайталап сұрадым. Мұхаңды естуім болмаса, шығармаларын оқығаным болмаса, өмірі көрген жан емеспін. Алматыдағы №14 мектептің шамамен тоғызыншы сыныбында оқып жүргенімде «Қаракөз» пьесасы жиі қойылатын. Қызық көріп мен де бардым. Әлі көз алдымда. қаракөздің рөлін тамаша өнер иесі, бірақ сахнадан ертерек қол үзіп кеткен Зуһра Атабаева, ал сырымды Құрманбек Жайдарбеков ойнады. Келістіріп ойнағандары сонша, Қаракөздің қасіретпен аяқталған тағдыры жан баласын жайбарақат қалдырмады. Онан кейін «Қаралы сұлуды» «Қараш-қараш оқиғасын», «Қорғансыздың күнін», «Кінәмшіл бойжеткенді», «Көксеректі оқып», Мұхаңның жазғандарына бауыр басып кеткен едім. Міне, енді ол кісінің өзімен жүздескелі отырмын.
Жасыратын несі бар, тірі жазушымен бірінші рет бетпе-бет келуім, қуанышым қойныма сыймаған да шығар, қызығу да жоқ емес еді. Құштар көңіл мені қабылдау бөлмесіне қарай жүгірте жөнелтті. Директорлық лауазым жайына қалды.
Шынында да, ол кісі бір топ жұмыскердің ортасында әңгіменің қызығына түсіп, бар дүниені ұмытқандай әдемі бір көңіл-күйде отыр екен. Қайдан тапқанын білмеймін, үстіне жұмысшы киімі, аяғында керзі етік.
Біз ұзақ әңгімелестік. Кеудемді мақтаныш сезімі биледі ме, әлде жеті қат жер астында жүріп, кен қазған қазақтың өнерді, әдебиетті жанындай сүйетінін аңғартқым келді ме, әйтеуір сөз орайы келген тұста ол кісінің жоғарыда аталған шығармаларын оқығанымды айттым.
Пәлі, қазақтың көркем әдебиеті өндірістік жерлерде қазақ азаматтарының
рухани қажетіне жарап жатқаны жақсы екен, - деп саусақтарының ұшымен оң жақ танауын елеусіз көтеріп қойды.
Өкінішке орай, қазақ жұмысшылары саусақпен санарлық. Солардың қатарын қайтсек арттырамыз деп намысқа тырысып жатырмыз., -дедім. Ол кісі бұған елең ете қалды. Кітаптарыңызды оқыдым дегеннен бетер қуанды.
2- мәтін бойынша тест тапсырмалары:
9. Мәтінге нақтырақ тақырып таңдаңыз.
