Luật hiến pháp (Phần 1, 10 câu)

Front

Hiếp pháp là gì?

Back

- là đạo luật cơ bản của một quốc gia, dùng để xác định thể chế chính trị, cách thức tổ chức, hoạt động của bộ máy nhà nước và bảo vệ các quyền con người, quyền công dân

- Trong hệ thống pháp luật quốc gia, hiến pháp là đạo luật có hiệu lực pháp lí cao nhất. Tất cả các văn bản luật khác phải phù hợp, không được trái với hiến pháp. Vị trí tối cao của hiến pháp là do nó phản ánh sâu sắc nhất về chủ quyền của nhân dân và về nguyên tắc phải do nhân dân thông qua (tính chất phức tạp, chặt chẽ)

Front

Tại sao cần có hiến pháp?

Back

- Do nhu cầu sống, duy trì sự tồn tại và phát triển, con người cần có nhà nước -> nhà nước cần được xây dựng dựa trên những quy tắc tổ chức để đảm bảo rằng bộ máy cơ quan của nó có thể quản lý được mọi hoạt động trong xã hội một cách hiệu quả

=> HP khẳng định tính chính đáng của nhà nước, bảo đảm quyền lực của nhà nước thuộc về nhân dân, xác định những phương thức nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước và ngăn chặn sự xâm phạm của chính quyền lực nhà nước đến các quyền và tự do của người dân.

Front

Hiến pháp tồn tại dưới dạng hình thức nào?

Back

- Hiếp pháp thành văn: được thành lập văn bản riêng, được tuyên bố chính thức là luật cơ bản của nhà nước và có hiệu lực pháp lý tối cao

- Hiến pháp không thành văn: được hình thành theo tập tục truyền thống mà không được ghi nhận trong một văn bản riêng

Front

Hiến pháp xuất hiện từ bao giờ và phát triển như thế nào?

Back

- TKỳ đầu (cuối TK 18 - 19), HP chủ yếu được xây dựng ở Bắc Mỹ và châu Âu ( do sự pt của tư tưởng khai sáng, phong trào CM, sự suy yếu của chế độ quân chủ, nhu cầu tổ chức lại hệ thống quyền lực chính trị dựa trên quyền con người và pháp quyền) sau đó dần lan sang một số nước châu Á, châu Phi cùng với thắng lợi của phong trào giành độc lập dân tộc và sự tan rã của hệ thống thuộc địa các nước thực dân châu Âu

- Trong giai đoạn đầu, hiến pháp (còn được gọi là hiến pháp cổ điển) thường có nội dung hẹp, chủ yếu quy định về tổ chức bộ máy nhà nước và một số quyền cơ bản của công dân

Từ đầu thập kỷ 1980, hiến pháp hiện đại có xu hướng hiến định các cơ quan độc lập để giám sát quyền lực, những thiết chế mà trước đó ít bị quy định

Front

Hiến pháp có chức năng gì?

Back

- Thiết lập và trao quyền cho bộ máy nhà nước

- Giới hạn và kiểm soát quyền lực của các cơ quan nhà nước

- Bảo vệ, thúc đẩy các quyền con người, quyền công dân

- Đóng vai trò là văn bản tuyên bố các giá trị cốt lõi của một dân tộc và những định hướng pháp triển của một đất nước

Front

Hiến pháp quan trọng như thế nào đối với một quốc gia?

Back

- Một bản hiến pháp tốt là nền tảng để tạo lập một thể chế chính trị dân chủ và một nhà nước minh bạch, quản lý xã hội hiệu quả, bảo vệ tốt các quyền lợi của người dân -> yếu tố không thể thiếu để một quốc gia ổn định và phát triển

- Lịch sử nhân loại cho thấy HP gắn liền với vận mệnh mỗi quốc gia. Sự thịnh vượng, tính năng động, sức sáng tạo mạnh mẽ của xã hội và khả năng hóa giải khủng hoảng nhanh chóng của một quốc gia được cho là xuất phát từ những nguyên tắc được xác lập trong HP của các nước này.

Front

Hiến pháp quan trọng như thế nào đối với mỗi người dân?

Back

- giúp tạo lập một nền dân chủ thực sự, trong đó người dân có thể tự do bày tỏ ý tưởng, quan điểm về các vấn đề của đất nước và bản thân mà không sợ bị đàn áp hay trừng phạt -> tiền đề khai mở và phát huy năng lực trí tuệ của mọi cá nhân trong xh cũng như phòng, chống lạm quyền và tham nhũng

- ghi nhận đầy đủ các quyền con người, quyền công dân phù hợp với các chuẩn mực chung của cộng đồng quốc tế, cũng như các cơ chế cho phép mọi người dân có thể sử dụng để bảo vệ quyền của mình khi bị vi phạm -> công cụ pháp lý đầu tiên và quan trọng nhất để bảo vệ dân quyền và nhân quyền -> tạo ra sự ổn định và phát triển của đất nước.

Front

Hiến pháp có vị trí như thế nào trong hệ thống pháp luật quốc gia?

Back

- HP được coi là đạo luật gốc của quốc gia, là nền tảng xây dựng các đạo luật thông thường khác. Mọi đạo luật thông thường đều nhằm cụ thể hóa các chế định, quy phạm của HP, vì vậy không được trái với hiến pháp

- Khi HP được thay thế, sửa đổi -> các đạo luật có những quy định trái, thiếu nd HP đều phải được thay thế hoặc sửa đổi theo -> tạo ra tính thống nhất của hệ thống pháp luật qgia

Front

Có những yếu tố gì để phân biệt giữa HP và các đạo luật khác của quốc gia?

Back

- Tính chất:

+ HP: văn bản thể hiện và bảo vệ chủ quyền nhân dân, thông qua việc giới hạn quyền lực nhà nước và khẳng định các quyền con người, quyền công dân

+ Đạo luật thông thường: tập hợp những quy tắc cư xử bắt buộc do nhà nước lập ra để quản lý xã hội, vì mang tính chất là công cụ pháp lí của nhà nước, chủ yếu phản ánh ý chí của nhà nước

- Phạm vi và mức độ điều chỉnh:
+ HP: phạm vi điều chỉnh rất rộng, lquan đến tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xh

chỉ tập trung vào các mqh cơ bản và chỉ đề cập đến nguyên tắc định hướng, nền tảng, không đi sâu vào chi tiết

+ Đạo luật thông thường: chỉ đề cập đến một lĩnh vực thậm chí một qh xh trong 1 lĩnh vực nhất định nhưng đi sâu vào điều chỉnh từng mqh

• - Thủ tục xây dựng và sử đổi: HP đòi hỏi nhiều thủ tục chặt chẽ, thgian và tỷ lệ biếu quyết cao hơn

Front

Vì sao nói HP là khế ước xã hội?

Back

- sự đồng thuận xh

- bảo đảm quyền lợi và trách nhiệm

- nguyên tắc bình đẳng

- kiểm soát quyền lực nhà nước